De VS heeft gisteren besloten tot een belangrijke wapenverkoop aan Taiwan, voor het eerst sinds vier jaar. China reageert uiteraard zeer ontstemd. Welke consequenties zijn er te verwachten?
Taiwanees oorlogsschip oefent
Twee oorlogsschepen van het type fregat, die de marine van de VS zelf uit de vaart neemt, lucht- en, gronddoelraketten, amfibievoertuigen en communicatiesystemen, het hele pakket met een waarde van 1,68 miljard euro zal geleverd worden door nog niet genoemde Amerikaanse bedrijven.
Timing: twee verkiezingen
Washington heeft de verkoop goedgekeurd, terwijl de aanloop naar de Amerikaanse presidentsverkiezingen goed op gang komt. De regering Obama heeft van politieke tegenstanders kritiek gekregen dat de wapens voor Taiwan niet erg geavanceerd zijn en dat er te lang gewacht is met het besluit. De regering verdedigt zich echter en beroept er zich op dat ze tijdens Obama’s ambtstermijn al voor 12 miljard dollar (11 miljard euro) in de bewapening van Taiwan heeft geïnvesteerd. In het algemeen vinden Amerikaanse politici die assertiviteit in de buitenlandse politiek willen uitstralen dat de VS te verzoenend is tegenover China: volgens hen zou de VS regelmatig en krachtige wapens moeten leveren aan Taiwan. Amerikaanse militaire en luchtvaartbedrijven zijn het daar van harte mee eens.
De VS verantwoordt het besluit, zoals bij eerdere wapenverkopen, met een wet van 1979 die Washington verplicht om Taiwan te helpen zichzelf te verdedigen. Deze wet moest dienen als tegengewicht voor het aanknopen van diplomatieke betrekkingen met China. Een tweede verklaring die de VS geeft, maakt deel uit van de analyse die de Amerikaanse diplomatie en media al een tijdlang met redelijk succes verspreidt: de visie dat Beijing de spanning in de regio van de Stille Oceaan zou laten toenemen, niet Washington en het Pentagon. Bondgenoten bewapenen hoort daar voor de VS bij.
De timing van deze voorgenomen wapenleveringen heeft allicht ook te maken met de op handen zijnde algemene verkiezingen in Taiwan . Daarover zijn Amerikaanse en Chinese media het min of meer eens. Wapens uit de VS zijn een steuntje in de rug voor de Taiwanese politici die zich agressiever willen opstellen tegenover Beijing en waarvan sommigen zelfs de droom om van Taiwan een onafhankelijke staat te maken niet hebben opgeborgen.
Hoe reageert China?
China is, zoals voorspelbaar was, zeer ontstemd. De viceminister van Buitenlandse Zaken Zheng Zeguang heeft de zaakgelastigde van de Amerikaanse ambassade bij zich geroepen voor een officieel protest. Op de website van het ministerie van Buitenlandse Zaken staat dat de wapenverkoop de territoriale integriteit van China schaadt en zijn veiligheid bedreigt. De betrokken bedrijven mogen zich aan sancties verwachten.
Volgens Beijing is deze verkoop van wapens ‘in strijd met de internationale wet en met de elementaire normen voor internationale betrekkingen’. Logisch want de VS erkent Taiwan niet als onafhankelijke entiteit en onderschrijft het principe dat er maar 1 China is. Wapens verkopen aan een regio van een bepaald land, al is die dan ook de facto afgescheurd is op zijn zachtst gezegd ondiplomatiek en eigenlijk onwettig. Bovendien heeft de VS in 1972, 1979 en 1982 drie gezamenlijke communiqués ondertekend met daarin onder andere de intentie om de wapenleveringen aan Taiwan te verminderen. Beijing roept Washington op zijn toezeggingen na te komen en militaire contracten en contacten met Taiwan stop te zetten, in het belang van de goede betrekkingen en de samenwerking tussen de VS en China.
In 2011 heeft China na een wapendeal van de VS met Taiwan ter waarde van 4,8 miljard euro de militaire contacten met de VS een tijdlang opgeschort. Zal de reactie nu even scherp zijn of blijft het bij protesten en mogelijke sancties tegen wapenleveranciers? Dat kan afhangen van de tactiek die Beijing het verstandigste acht. Het is duidelijk dat de meeste Chinezen op het vasteland en op Taiwan inzien hoe voordelig de economische en vredelievende betrekkingen tussen de twee entiteiten aan beide zijden van de Straat van Taiwan zijn en hoe onverstandig het zou zijn om die in gevaar te laten komen door te ijveren voor een onafhankelijk Taiwan. De meeste of meest gezaghebbende politici in Beijing zijn ervan overtuigd dat een Hongkong-style hereniging nog voordeliger zou zijn en principieel het enige correcte einddoel blijft. Op het eiland is er echter een bevolkingsgroep die regelmatig bij verkiezingen zijn steun geeft aan een politieke stroming die daar absoluut op tegen is en liever afstand neemt van het vasteland en aansluiting zoekt bij de VS. Als ze die stroming de wind uit de zeilen wil nemen kan de Chinese regering oordelen dat het op dit moment beter is om niet al te fel te reageren op deze wapenverkoop, hoe provocerend hij ook overkomt.
Wall Street Journal, Xinhua, Wikipedia
