The Coming War on China, een wake-up call

The Coming War on China, de nieuwste film van de bekende journalist John Pilger wil ons dringend wakker schudden.

De maker van de film voert in de linkse Britse Morning Star een gesprek met Ben Cowles over zijn nieuwe documentaire. De inhoud van het interview en die van The Coming War on China zelf geeft niet noodzakelijk de mening weer van de ChinaSquare-redactie.

‘Atoomoorlog meer dan een vage mogelijkheid’

Als ze over China schrijven geven de media zelden of nooit de redenen waarom het land de toegang tot de Zuid-Chinese Zee zo wil afschermen. En, zoals Pilgers film laat zien, reppen de media nooit over het feit dat de VS China heeft omgeven met een ring van legerbasissen en een heel arsenaal van kernwapens die op het land gericht staan. Redenen genoeg om naar deze vooraanstaande journalist toe te gaan met wat vragen over zijn film.
Waarom heb je besloten om deze film nu te maken?
Ik loop al met de plannen voor mijn film rond van in 2011, toen president Barack Obama zijn ‘pivot to Asia’ aankondigde. Dat rare, onbenullige zinnetje was de aankondiging van de grootste troepenconcentratie die de Amerikaanse marine en luchtmacht in Azië en de Pacific uitvoert sinds de Tweede Wereldoorlog. De boodschap was duidelijk: de VS had er een nieuwe vijand bij, China.
Ik heb als reporter gewerkt in de regio Azië-Pacific. Ik meen te begrijpen waarom de regio zo belangrijk is voor het denken van de VS over zijn machtspositie. Hillary Clinton heeft in een van haar uitgelekte toespraken gezegd dat de Pacific een nieuwe naam zou moeten krijgen: ‘de Amerikaanse Zee’.
Het logo, het symbool van het US Pacific Command is een arend met één klauw boven Seattle en de andere boven Beijing. ‘Wij beheersen 52 % van het aardoppervlak’, zeggen ze. Met zijn snelle economische opkomst is China in de ogen van Washington diegene die het alfamannetje komt uitdagen.
Noem eens een paar problemen waar je mee te maken kreeg bij de productie van de film?
De belangrijkste problemen waren het bijeen krijgen van het geld (wat ons net is gelukt) en het voor de camera krijgen van Ashton Carter, minister van Defensie van Obama en de grootste praatjesmaker en oorlogsstoker sinds Donald Rumsfeld (wat ons niet is gelukt). Filmen op de Marshall Islands was ook zeer zwaar, omdat het gewoon lichamelijk zo hard was.
De zakelijke belangen van de beide landen zijn met elkaar verstrengeld, dat maakt het moeilijk om te geloven dat een van de twee bij een oorlog zou winnen. Maar inderdaad, dat zeiden de mensen ook over Groot Brittannië en Duitsland vlak voor de Eerste Wereldoorlog. Toch, zou het niet kunnen dat de omsingeling van China door de VS niets meer is dan onbeduidende wapengekletter?
Geen van beiden zou winnen bij een oorlog, dat is heel juist. Een atoomoorlog is bovendien meer dan een vage mogelijkheid. In antwoord op de bedreigingen en de druk, onder andere met een generale repetitie van een blokkade van China door de US Navy, zijn de Chinese atoomwapens in staat van paraatheid. Natuurlijk, veel wapengekletter is pure bluf, maar het schept ook, zoals de geschiedenis leert, een sfeer van wantrouwen. Een strateeg beschreef wat er dan ontstaat als ‘een landschap van mogelijke misrekeningen, fouten en ongelukken’.
Als ze aan de ene kant beginnen te geloven dat de vijand op het punt staat atoomwapens in te zetten, hebben ze volgens Amerikaanse experts minder dan 12 minuten om te beslissen of ze zullen terugslaan of niet.
Hoe zie je de rol van de wapenhandel hierbij? De VS geeft een enorm deel van zijn bbp uit aan bewapening. Zou China een nuttige vijand zijn om deze investering te verantwoorden?
De wapenhandel van de VS speelt een hoofdrol bij het oorlogsgevaar. In 2014, gaf het Amerikaanse Congres zijn goedkeuring aan nationale contracten ter waarde van 440 miljard dollar. Bovenaan de lijst van de bedrijven waar dat geld naartoe ging stonden de wapenproducenten.
Negen van de tien grootste wapenproducenten steunden de kandidatuur voor het presidentschap van Hillary Clinton. Tussen haakjes, Groot-Brittannië is nu de op een na grootste wapenhandelaar in de wereld. De regering van Theresa May wil het nieuwe Britse vliegdekschip, de HMS Queen Elizabeth, dat vele miljarden ponden heeft gekost, naar de Zuid-Chinese Zee sturen.  Een eskader van Tornado-gevechtsvliegtuigen gaat ook mee naar het feest.
Je hebt gezegd dat de Amerikaanse manier van denken zijn oorsprong heeft in een 19e-eeuwse mentaliteit. Kan je eens uitleggen wat je daarmee bedoelt?
De buitenlandse politiek van de VS verloopt al sinds de Koreaanse oorlog in het begin van de jaren 50 volgens één en dezelfde logica. Het gaat om de controle over strategische gebieden, in het bijzonder de toegangswegen tot fossiele brandstoffen. Het is klassieke, onversneden machtspolitiek. In de ogen van Washington is een groot aantal landen en hun regering ofwel bruikbaar ofwel onbelangrijk. Echte onafhankelijkheid wordt maar net getolereerd.
Juist omdat ze zich in grote mate zelfstandig opstellen en ingaan tegen de dictaten en de invloed van de VS zijn Rusland, China, Iran, Syrië en Venezuela ‘vijanden’. Dat is een typische 19e-eeuwse manier van denken. Tijdens de Koude Oorlog in de 20e eeuw  vocht de VS in de zogenaamde derdewereldlanden voor strategische doelstellingen en grondstoffen, zoals Groot-Brittannië dat had gedaan in de 19e eeuw. De Britse tropenhelm en de helm van de Amerikaanse robocop zien er misschien anders uit, maar er zijn veel overeenkomsten. Luister maar naar admiraal Harry Harris, de opperbevelhebber van de US Navy in de Pacific en je zou zweren dat je (de Britse imperialist) Lord Curzon hoort. Jammer genoeg is de term ‘imperialisme’ gebannen uit het woordenboek van journalisten en geleerde heren (‘realisten’) aan beide zijden van de Atlantische Oceaan. Ooit was de burgerij er trots op en bezag ze het als een achtbaar streefdoel, maar het imperialisme heeft door de nazi’s een slechte naam gekregen.
Heb je uit China al reacties op je film en zo ja, welke?
Een dergelijke respons heb ik nog niet eerder meegemaakt. In China bereikt de trailer en hoogstwaarschijnlijk de film zelf via de social media een enorm groot publiek. Het moet bizar zijn dat een westerling zo’n soort politieke en historische documentaire maakt. Het is een film die beide zijden analyseert en kritisch benadert, en dingen over de recente geschiedenis vertelt die in China ‘verborgen’ blijven. Een van de Chinese geïnterviewden in mijn film zegt: “wij zijn het gewoon om, achter een façade  van beleefdheid, als ‘het gele gevaar’ te worden bekeken”.
Wat hoop je dat de mensen zullen denken als ze de film hebben gezien?
‘Kennis is macht’, dat blijft zo. Ik hoop dat de mensen uit de film informatie halen die ingaat tegen de mythes en vaststaande opvattingen, en de leugens die je dagelijks verneemt.
In de film zeg je dat de bevolking zelf als een supermacht kan optreden. Hoe kunnen gewone mensen de macht van het westerse imperialisme het hoofd bieden?
Dat is geen vraag voor gewone mensen in landen die zich hebben verzet tegen de macht van het Westen, vaak tegen alle verwachtingen in en zonder de voorrechten die wij hier genieten.
 
John Pilger is journalist, schrijver en documentairemaker. The Coming War on China is zijn 60e film. De Britse commerciële televisiezender ITV vertoont hem gratis tot 5 januari via hun ITV Hub, voor kijkers in het Verenigd Koninkrijk. Hij is verder te zien in Britse filmzalen. Je kunt hem buiten het Verenigd Koninkrijk (voorlopig?) alleen legaal bekijken door de dvd te kopen of te huren bij Amazon.
ChinaSquare heeft het interview ingekort en vertaald, met toestemming van de Morning Star en van de auteur. De originele tekst vind u via https://www.morningstaronline.co.uk/a-2e26-A-nuclear-war-is-not-a-remote-possibility#.WFmLFVyoOtg
Ben Cowles is redacteur van de ‘features’ (commentaar en achtergrond) bij de Morning Star. Hij chat via Twitter: @Cowlesz
Het decembernummer van The New Internationalist bevat een longread over de film.
Dit is de officiële website van de film: http://thecomingwarmovie.com/