Mao Zedongs ideaal van de mens die boer, arbeider en soldaat was bleek tijdens de Culturele Revolutie niet realiseerbaar; in ieder geval niet onder druk van verplichte uitzending naar het platteland. Toch komt het agrarische karakter van de Chinese cultuur spontaan bij veel stadsbewoners naar boven in de vorm van het kweken van groente en fruit op hun balkon.
Groente op je eigen balkon; foto Sina (disclaimer)
Combinatie van redenen
Een combinatie van groeiende welvaart, zorgen over voedselveiligheid en de opkomst van het online winkelen maakt dat steeds meer stedelingen in China thuis landbouw bedrijven. Het heeft een generatie stadsboeren gebaard. Steeds meer stadsbewoners, met name jonge mensen in de leeftijd van 25 tot 35 jaar in metropolen zoals Beijing of Shanghai, verbouwen groenten, fruit en kruiden op hun balkons en wenden zich tot grote online winkels als Tmall om thuislandbouw te beginnen.
Enorme oogst
China is ook in dit opzicht het land van de grote getallen. Een recent onderzoek van juni 2023 schat de jaarlijkse oogst aan thuis gekweekte groeten en fruit in China op 150 miljoen ton. Dat is ruwweg 10% van de officiële nationale groente- en fruitoogst van 2022. Dat klinkt wellicht ongeloofwaardig, maar als je bij de Chinese zoekmachine Baidu ‘balkongroente (yangtai shucai)’ intikt en op ‘afbeeldingen’ klinkt en rij na rij van de resulterende foto’s bekijkt, dan lijken die cijfers steeds realistischer.
Voedselveiligheid
De grootste drijfveer voor het thuisboeren is de zorg voor de voedselveiligheid. Een aantal voedselschandalen hebben China de afgelopen jaren opgeschrikt en ook al is deze situatie enorm verbeterd, komt het vertrouwen van de burger niet zo snel terug. Er is tenslotte geen betrouwbaardere komkommer dan die van je eigen balkon. Of . . . die van de buren.
Cultuur
Het collectieve karakter van de Chinese cultuur speelt ook hier een belangrijke rol. Zodra je een paar kilo sla geoogst hebt, moet die opgegeten worden voordat die bederft. Dan is het goed om een deel met de buren of familie of vrienden te delen. Veel buren weten van elkaar wat ze op hun balkons verbouwen en maken afspraken over het uitwisselen van hun oogst. Op deze manier versterkt het thuisboeren ook nog eens de sociale cohesie binnen een woongemeenschap.
Eigen markt
Deze ontwikkeling heeft een nieuwe consumentenmarkt gecreëerd: die voor zaden, potten, rekken, gereedschap, enz., voor de thuisboer. Marktleider op dit gebied Tmall meldt dat elke dag duizenden mensen daar producten voor de thuisboer bestellen. En Tmall is zeker niet het enige professionele platform in deze markt. Daarnaast heeft ook aantal privépersonen een eigen platform op sociale media geopend. Deze specialiseren zich vaak in één product. Zo heeft een jonge ondernemer in China’s top groenteregio Shandong een gespecialiseerd platform voor groentezaken opgezet. Voor boeren die zaden produceren is de markt voor consumenten een brug te ver, maar het er is wel een markt voor een ondernemer die de zaden van diverse boeren kan bundelen en handige pakketjes voor consumenten.
COVID-19
Het zal niemand verwonderen dat COVID-19 een grote stimulans geweest is voor het thuisboeren. In het eerste kwartaal van 2022 verdubbelde de verkoop van groentezaden op Tmall in vergelijking met dezelfde periode van 2021, volgens een rapport over balkontuinieren vrijgegeven door Alibaba. Omdat zelfs buren een tijd lang geen fysiek contact mochten hebben, hebben velen groepen op sociale media als WeChat aangemaakt, waarbinnen ze informatie uitwisselen over de status quo van hun diverse gewassen, elkaar van advies dienen bij problemen en afspraken maken over het uitwisselen van de oogst.
Uitbreiding
Een groeiend aantal thuisboeren ontleent zoveel plezier aan deze activiteit, dat zij in een buitenwijk een stukje land huren om het daar op grotere schaal voort te zetten. Een aantal vrienden van de auteur zelf in Beijing heeft in de afgelopen jaren een stukje land in een buitenwijk gepacht. Het is een interessante nieuwe markt voor boeren in die regio. Steeds meer groente wordt verbouwd in grote industriële boerenbedrijven waar de meest geavanceerde technologie toegepast wordt. Voor een kleine boer in de buitenwijk van Beijing is het dan lucratiever je land in kleine percelen aan hobbyboeren te verpachten in plaats van zelf ieder jaar opnieuw te planten, verzorgen en oogsten, in gevecht met het steeds wispelturigere klimaat. Zo ontstaat er momenteel een geheel nieuwe symbiose van stedelingen en boeren waarvan Mao Zedong niet had kunnen dromen.
Bron: eigen onderzoek van de auteur op basis van meerdere Chinese bronnen.
