Wie onze media volgt krijgt de indruk dat Taiwan een land is in plaats van een Chinese provincie. Van de 193 VN-leden zijn er echter slechts 13 die Taiwan diplomatiek erkennen. Eén daarvan, Honduras, haakt ondanks zware VS druk, nu ook af en illustreert daarmee de trend naar volledig diplomatiek isolement van Taiwan.
Xiaomara Castro, de presidente van Honduras heeft de minister van buitenlandse zaken opdracht gegeven besprekingen te starten om diplomatieke relaties met de Chinese Volksrepubliek aan te knopen, wat impliceert dat het die met Taiwan verbreekt. Op die manier vervult ze een belofte waarmee ze eind 2021 de verkiezingen won. De huidige beslissing ‘is een teken van mijn vastberadenheid om door te zetten met de plannen van de regering en de grenzen vrij te maken’. Honduras heeft zes miljoen inwoners.
Amerikaanse tegendruk
De uitspraak van Castro is een allusie op de zware druk vanuit de VS die maakte dat de presidente haar belofte niet eerder kon uitvoeren. Vice-president Salvador Nasralla verklaarde na de verkiezingen: ; ‘Er zijn geen betrekkingen met China, we doen verder met Taiwan. Onze handelspartner, onze dichte bondgenoot, onze historische partner is de VS. We willen geen conflict met de VS’. Economist Hugo Pino, die het regeringsplan economisch coördineert, zei toen dat voor het aanknopen van diplomatieke banden met China eerst nog overleg nodig was met zakenkringen, vakbonden en middenveldorganisaties’.
De verkiezingsbelofte van de Hondurese president deed alarmbellen afgaan in Washington. De VS is de grootste handelspartner van het land en heeft er een luchtmachtbasis, officieel voor operaties tegen drugshandelaars in Zuid-Amerika. Sinds enkele jaren zijn er ook Chinese investeringen; de meest bekende is in een grote waterkrachtcentrale.
Reacties
De Taiwanese overheid heeft gereageerd met voorstellen om Honduras meer te steunen bij nationale ontwikkelingsprojecten indien het niet switcht naar Beijing. De Chinese ambassadeur in Mexico heeft de Hondurese presidente gefeliciteerd met haar ‘juiste beslissing’.
Er waren al enkele maanden speculaties na een ontmoeting tussen de Hondurese buitenlandminister Reina en de Chinese vice-minister Xie in januari, ter gelegenheid van de aanstelling van Lula da Silva tot president van Brazilië. Reina bleef volhouden dat de gesprekken enkele gingen over de financiering door China van een Hondurese waterkrachtcentrale.
Ma Jianying, expert in internationale relaties aan Shandong Normal University, verwacht dat er van de 12 overblijvende landen nog anderen relaties met de Volksrepubliek zullen aanknopen. Beijing doet volgens hem veel inspanningen om hen daartoe te overhalen.
De voorbije vijf jaar gebeurde dat onder meer door Nicaragua, El Salvador, Panama, de Dominicaanse Republiek en de Salomon eilanden.
Wie wordt de volgende?
Wie zijn de 12 overblijvers? In Europa gaat het om Vaticaanstad, in Afrika om Eswatini (Swaziland), de laatste absolute monarchie in Afrika, in Zuid-Amerika om Paraguay en in Midden-Amerika om Haïti, Guatemala en Belize. De zes andere zijn minuscule eilandenstaatjes in de Caraïben en de Stille Oceaan. Qua bevolking zijn Guatemala (17 miljoen) en Haïti (11 miljoen) veruit de belangrijkste.
Het Vaticaan sloot ondanks het gebrek aan diplomatieke relaties toch met China een akkoord om het conflict tussen de officiële Chinese katholieke kerk en de ondergrondse katholieke kerk bij te leggen, wat vroeg of laat zou moeten uitmonden in de erkenning van de Volksrepubliek. Het aanknopen van diplomatieke betrekkingen door de Salomon eilanden wordt gezien als een Chinese doorbraak in de strategische Stille Oceaan waar de VS, Frankrijk en het VK kolonies hebben en de onafhankelijke ministaatjes economisch sterk afhankelijk zijn van de VS, Australië en Japan. Het al dan niet erkennen van de Volksrepubliek is een thema in de verkiezingen van verschillende overblijvers, onder meer bij de komende verkiezingen in Paraguay.
Amerikaanse pesterijen of voorbereiding op oorlog?
Terwijl de internationale steun voor Taiwan verder afbrokkelt gaat de VS net in de andere richting. Alhoewel de VS bij het aangaan van diplomatieke betrekkingen met de Volksrepubliek formeel Taiwan als deel van China erkend hebben, behandelen ze het meer en meer als onafhankelijke staat. Na het provocerend bezoek aan Taiwan van de Amerikaanse Congresvoorzitster Nancy Pelosi vorig jaar, plant de nieuwe Congresvoorzitter een ontmoeting met de Taiwanese ‘presidente’ Tsai Ing-wen in Californië. De partij van Tsai komt op voor officiële onafhankelijkheid. Deze week gaan zes Amerikaanse Congresleden op bezoek in Taiwan. De officieuze Amerikaanse contacten met de overheid op Taiwan worden sinds enkele jaren systematisch op een hoger niveau gebracht. De wapenleveringen kloppen records. In de EU vindt de Amerikaanse politiek een verlengstuk in Letland, dat nu een bijna-officiële Taiwanese ambassade heeft.
Deze sluipende erkenning door de VS van Taiwan als onafhankelijk land en de steun aan de separatistische partij daar is een risicovolle provocatie. Het standpunt van Beijing is altijd al geweest dat formele onafhankelijkheid van Taiwan een rode lijn overschrijdt en het land dan desnoods met geweld zal herenigd worden. President Biden heeft al enkele keren verklaard dat de VS in dat geval zal ingrijpen. Is dit stoere taal van de president of wil een deel van de Amerikaanse elite rond Taiwan echt een oorlog met China uitlokken?
Bronnen: South China Morning Post, Financial Times, wikipedia
