Vorige vrijdag hield de Chinese president Xi virtueel topoverleg met de Europese leiders Merkel en Macron over de strijd tegen de klimaatverandering. Het overleg komt meer dan symbolisch vlak voor de door de Amerikaanse president Biden georganiseerde klimaattop.
De drie leiders hielden besprekingen over de klimaatsverandering, maar ook breder over de pandemie en een reeks internationale en regionale zaken.
Xi bevestigde het Chinese engagement om de koolstofemissie ten laatste in 2030 te doen pieken en koolstofneutraal te zijn ten laatste in 2060. Hij beklemtoonde hoe groot de uitdaging is: China moet niet alleen de grootste koolstofreductie van alle landen uitvoeren, maar ook in een recordtijd van piek naar nul evolueren.
Hij herhaalde nog eens de historische verantwoordelijkheid van de ontwikkelde landen en hoopt dat ze hun beloften om ontwikkelingslanden financieel en technisch te steunen om de gevolgen van de klimaatverandering op te vangen volledig zullen nakomen.
De covid-pandemie verergert nog steeds wereldwijd. Dat is een uitdaging maar biedt volgens Xi ook kansen aan nauwere samenwerking tussen de EU en China. China verzet zich tegen ‘vaccinnationalisme’ en wil met de internationale gemeenschap, uiteraard inclusief Duitsland en Frankrijk, samen werken om vaccins voor alle landen ter beschikking te stellen.
Op economisch vlak ziet Xi vooral kansen door wederzijdse investeringen te vergemakkelijken. China zal het investeringsklimaat voor Franse en Duitse bedrijven verbeteren en hoopt dat de EU hetzelfde zal doen voor Chinese bedrijven. Duurzame economie en digitale innovatie zijn de belangrijkste domeinen om nauwer samen te werken.
Hij riep op om de relaties tussen de EU en China globaal en vanuit een strategisch perspectief te bekijken.
Macron en Merkel open voor samenwerking
President Macron verklaarde dat Frankrijk de economische relaties verder wil uitbouwen. Hij is vooral geïnteresseerd in meer samenwerking voor de duurzame ontwikkeling van Afrika en een oplossing voor de schulden van ontwikkelingslanden. Frankrijk verzet zich tegen het gebruik van vaccins als instrument voor concurrentie en wil meewerken aan een eerlijke verdeling. Macron ziet ook mogelijkheden voor regionale samenwerking, bijvoorbeeld in de Iran-kwestie.
Merkel vindt de samenwerking in de strijd tegen de klimaatsverandering heel belangrijk. Ze is voor meer communicatie en coördinatie. Ook zij ziet grote mogelijkheden voor de economische relaties, zeker nu de Chinese economie als eerste de Covid-19 crisis overwonnen heeft. Voor de digitale wereld bracht zij de veiligheid van netwerken ter sprake.
Ze stak ook haar nek uit door te hopen dat het investeringsverdrag met China van december snel door alle partijen kan geratificeerd worden, iets waar door de voorstanders van nauwe samenwerking met de VS in de EU zwaar campagne tegen gevoerd wordt.
De drie leiders waren het er over eens om vast te houden aan het multilateralisme. Ze kwamen overeen deze top als vertrekpunt te zien om hun dialoog rond het klimaat te versterken en er een belangrijk element van EU-China samenwerking van te maken. Er zal coördinatie plaats vinden voor een aantal belangrijke internationale conferenties rond klimaat en duurzame ontwikkeling die dit jaar plaats vinden, en voor de ontwikkeling van diverse vormen van groene energie in ontwikkelingslanden.
Andere afspraken betreffen de terugkeer naar de normaliteit na de pandemie: ze steunen alle drie COVAX, willen veilig reizen weer mogelijk maken, de industriële leverketens herstellen en normale economische relaties bevorderen.
Een barst in het anti-China front van de VS?
De virtuele top van de drie staatsleiders vindt niet toevallig plaats enkele dagen voor de Amerikaanse president Biden een wereldklimaattop bijeenroept. De VS willen de leiding nemen in de strijd tegen de klimaatsverandering. De Europese Unie die zich al lang opwerpt als voortrekker, is na het debacle van Trump niet bereid zich zo maar door Biden opzij te laten schuiven. Zeker Frankrijk, dat zich uitgesloofd heeft voor het klimaatakkoord van Parijs, ziet voor zichzelf een grote rol.
Daarbij komt dat de Amerikaanse regering van de klimaatproblematiek een geopolitiek wapen wil maken. Buitenlandminister Blinken verklaarde dat enkele dagen terug op zijn kenmerkend rechtlijnige manier. ‘Het is moeilijk in te beelden dat de VS de lange termijn strategische concurrentie met China winnen indien we niet de leiding kunnen nemen in de revolutie voor de hernieuwbare energie’. In dat geval zal ‘Amerika de kans missen om de globale klimaattoekomst te bepalen op een manier die past bij onze belangen en waarden’. Hij suggereerde ook nog dat de VS strafmaatregelen kunnen overwegen tegen landen die de klimaatdoelstellingen bedreigen door te veel steenkool te blijven gebruiken. De boodschap aan China was duidelijk.
Dat China, Duitsland en Frankrijk apart overlegden vooraleer met de Amerikanen te praten heeft dus meer dan symbolische waarde. De huidige Europese topleiders zijn niet bereid als aanhangsel van de VS te fungeren, noch in het klimaatdebat, noch in een frontale confrontatie met China. Hun overleg met Xi ligt in de lijn van het afsluiten van het investeringsverdrag EU-China einde december, enkele weken voor de eedaflegging van Biden die toen al pleitte voor een westers front tegen China. Het lijkt erop dat alvast in het Atlantische deel van dat front een barst zit.
Bron: Xinhua, Financial Times, Asiatimes
