Op het eind van de top voor Oost-Azië in Cambodja zijn het gastland en China aangevallen door de vertegenwoordiger van de Filippijnen die zo een rel veroorzaakte.
Cambodja is op dit moment voorzitter van de Association of South-east Asian Nations (ASEAN) en het heeft in die functie een aantal topconferenties ontvangen. Op het eind van de meest recente bijeenkomst heeft B.Aquino, de president van de Filippijnen, bittere en ondiplomatieke verwijten geuit. Cambodja zou zich door China hebben laten overhalen om de territoriale geschillen rond gebieden in de Zuid-Chinese en Oost-Chinese Zeeën niet op de agenda te zetten. Het land dat voorzitter is van de ASEAN had volgens Aquino niet het recht voor de hele groep te beslissen om deze meningsverschillen op de top te negeren.
Zoals bekend verschillen China, Japan, de Filippijnen, Vietnam en andere landen van mening over het eigendom van een aantal eilanden in de Aziatische wateren. Olie- en gasvoorraden, visgronden en belangrijke vaarroutes voor de handel spelen hierbij een rol. China claimt de gebieden op historische gronden. De correcte manier om tot een oplossing te komen is die van onderhandelingen van staat tot staat, volgens Beijing. De meeste andere partijen willen onderhandelingen op een groot internationaal forum. Als er een internationale beijeenkomst is willen ze die dan ook soms aangrijpen om de territoriale problemen ter sprake te brengen. Dat is wat de Filippijnen nu hebben gedaan. China heeft daarop Cambodja geprezen voor zijn vredelievende en naar eenheid strevende aanpak. Premier Wen Jiabao, het hoofd van de Chinese delegatie, heeft herhaald dat de claims van China tegenover ‘bepaalde’ niet genoemde landen perfect legaal zijn. Wen stelde voor de conflicten niet op de spits drijven. Hij ziet vooral toekomst in oplossingen op basis van een grotere economische samenwerking. Wen herhaalde ook nog eens dat China plechtig belooft om de vaarroutes te beschermen en open te houden voor de internationale handel, wat zijn rechten op bepaalde eilanden ook mogen zijn. De VS die zich openlijk meer op Azië en de gebieden rond de Stille Oceaan richten hebben in de afgelopen maanden de buurlanden van China aangemoedigd om voor de problemen een multilaterale oplossing te eisen. Washington geeft ook militaire en diplomatieke steun aan die partners, soms openlijk, soms achter de schermen. President Obama heeft echter tijdens de conferentie van afgelopen weekend vooral de nadruk gelegd op samenwerking met China en op de noodzaak om de spanningen in het gebied te verminderen. Een woordvoerder zei ‘er is geen reden waarom we het risico van een mogelijke escalatie zouden willen lopen, zeker als er bij sommige van die geschillen twee van de grootste economieën in de wereld, China en Japan, betrokken zijn’. De VS en China hebben in de marge van de top besprekingen gevoerd. Volgens AFP negeerden beide partijen reporters die om een uitspraak over de Zuid-Chinese Zee riepen. De economische oplossing die Wen bepleit heeft intussen alvast enige vooruitgang gemaakt. De top voor Oost-Azië ging vooral over drie vrijhandelszones die in de maak zijn in de regio. China, Japan en Zuid-Korea hebben de mogelijkheden voor een vrijhandelszone afgetast. De landen van de ASEAN en China, Japan, Zuid-Korea, India, Australië en Nieuw Zeeland zijn beginnen te onderhandelen over een handelsverdrag, de Regional Comprehensive Economic Partnership (RCEP). Onder de leiding van de VS bespraken vier landen van de ASEAN – Singapore, Brunei, Maleisië en Vietnam – de mogelijke vorming van een Trans-Pacific Partnership (TPP). Hoewel dat laatste initiatief ook economische doelstellingen nastreeft, zal het China toch wat minder bevallen. Het is duidelijk de bedoeling van de VS om zijn invloed in de regio nog uit te breiden en het valt op dat van de vier landen met wie de VS hier in zee wil gaan (no pun intended) er drie zijn met wie China onenigheid over eilanden heeft.
Bronnen: Financial Times, SCMP, BBC, Xinhua, China Daily
