De Turkse buitenlandminister is drie dagen in China. Turkije betracht meer aansluiting bij de BRICS-landen en meer samenwerking met China als alternatief voor de EU. De minister bezoekt ook Xinjiang, de autonome regio van de Oeigoeren, een Turkstalige moslimminderheid.
De Turkse buitenlandminister Hakan Fidan arriveerde maandag voor een driedaags bezoek aan China.
Op een forum georganiseerd door de onafhankelijke denktank Centre for China and Globalisation (CCG) in Beijing zei Fidan, dat alhoewel Turkije een douane-unie met de EU heeft het nieuwe mogelijkheden onderzoekt voor samenwerking met diverse partners via platformen zoals de BRICS, de nu tien leden tellende associatie van opkomende landen.
Fidan zei nog dat Turkije geen lid van de EU mocht worden wegens een ‘identiteitspolitiek’ en dat het na lang vergeefs proberen naar alternatieven moest zoeken. (Turkije werd officieel kandidaat in 1999 en de onderhandelingen startten in 2005, maar liggen al een tijd stil.)
‘We zien potentieel in de BRICS’ en ‘Wij willen zeker lid worden van de BRICS. We zulllen zien of het dit jaar lukt’, luidde het verder. Volgende week gaat Fidan in Nizhny Novgorod naar een voorbereidende vergadering voor de aanstaande BRICS-top in oktober. Daar zou over Turks lidmaatschap kunnen gepraat worden.
President Erdogan stelde reeds zes jaar eerder dat Turkije aansluiting bij BRICS zou zoeken. Het Navo-lidmaatschap kan echter een obstakel zijn voor de niet-gebonden landen die BRICS vormen.
Veiligheid en Taiwan
Volgens persagentschap Xinhua had Fidan maandag een gesprek met minister van staatsveiligheid Chen Wenqing over bilaterale samenwerking.
Dinsdag ontmoette hij buitenlandminister Wang Yi en vice-president Han Zheng. Hij hoopte op meer samenwerking op hoog niveau. Fidan bevestigde volgens Xinhua aan Han dat Turkije vasthoudt aan het één-China principe (dat Taiwan een deel van China is) en dat Turkije ‘geen activiteiten zal toelaten die de Chinese territoriale integriteit ondermijnen’ (lees: politieke steun aan het Taiwanese separatisme of wapenleveringen aan Taiwan). Indien dit letterlijk zo gezegd werd is dat veelbetekenend voor de minister van een land dat Navo-lid is.
Xinjiang en de Oeigoeren
Woensdag gaat Fidan naar Urumqi en Kashgar, de belangrijkste steden van de Oeigoerse autonome regio Xinjiang. Hij is daarmee de belangrijkste Turkse minister die de regio aandoet sinds president Erdogan er in 2012 op bezoek ging. Met dit bezoek ontkracht hij impliciet de Westerse beschuldigingen over schending van de mensenrechten van de Oeigoeren door China en de grond voor economische sancties tegen Xinjiang. De Oeigoeren zijn Turkstalige moslims en in Turkije leeft een belangrijke Oeigoerse diaspora.
Economie: mogelijkheden en obstakels
Fidan stelde bij het begin van zijn bezoek dat hij open wil praten over oplossingen om de economische samenwerking te verbeteren.
Turkije wil meer Chinese investeringen, maar in recente jaren zijn deze gedaald. De galopperende inflatie (momenteel 75%) is daar niet vreemd aan.
Fidan wil ook praten over middelen om de handelsbalans in evenwicht te krijgen.
Wat de bilaterale handel betreft – 38,5 miljard dollar in 2022 – is er een zwaar onevenwicht: Turkije voert praktisch niets uit naar China, maar recentelijk zijn er mogelijkheden voor energie.
Tijdens een bilateraal zakenforum in november 2023 stelde de Turkse ambassadeur dat Turkije een rol kan spelen als draaischijf tussen China en de wereld, inclusief de EU waarmee het een douane-unie heeft. Met de toename van de geopolitieke spanningen kunnen Chinese bedrijven in Turkije investeren en het als uitvalsbasis voor hun handel gebruiken. Turkije ziet samenwerking voor digitale platformen en telecommunicatie, hernieuwbare energie en elektrische wagens, cloud-technologie en zelfs defensie.
Chinese bedrijven zoals Huawei en ZTE die zwaar geviseerd worden door Amerikaanse sancties en beperkingen in een aantal EU-landen, blijven goede zaken doen in Turkije. Huawei heeft er zelfs zijn grootste buitenlands onderzoeks- en ontwikkelingscentrum.
Bron: South China Morning Post
