We bespreken twee aardrijkskundige boeken over China die uitgegeven werden door de uitgeverij Springer. Het eerste boek behandelt de provincies en de centraal bestuurde steden en hun onderlinge betrekkingen. Het tweede boek gaat over het draagvermogen van het milieu in de steden Beijing, Tianjin en de omliggende provincie Hebei. Vijf factoren worden in dit boek zowel per afzonderlijk gebied als voor de totale regio ontleed.
Het boek “Multiregional Economic Development in China” bestaat uit twee delen. Het eerste deel behandelt de provincies en de centraal bestuurde steden. Het tweede deel behandelt de onderlinge betrekkingen van de diverse provincies en steden. In het tweede deel zijn de bijdragen veel korter, namelijk tussen 20 en 30 lijnen. Opdat de lezer een goed beeld zou kunnen vormen welke waar hij voor zijn geld krijgt, illustreren we het eerste deel met het portret van de autonome minderhedenregio Xinjiang; dit aardrijkskundig portret omvat 5 bladzijden.
Bestuurlijke indeling Xijiang
De eerste drie lijnen geven de “Quick Facts” van het gebied. Voorts wordt verduidelijkt dat de naam “Nieuwe grens” betekent en dat het om een Autonome Regio gaat die schaars bevolkt is en zo groot als Iran. Voorts worden de 8 landen langs de 5000 km lange grens overlopen. De Tianshan bergen delen de regio in 2 delen die droge steppen in Dzungarije in het noorden scheiden van het Tarimbekken dat grotendeels bestaat uit de Taklamakan woestijn met oases in het zuiden. De autonome minderhedenregio Xinjiang is in feite de grootste Chinese provincie. Ze omvat 7 gewone prefecturen, 2 steden van het niveau van prefecturen, en 5 autonome minderhedenprefecturen. Deze worden verder onderverdeeld in 11 districten, 20 steden van kantonniveau, 62 kantons en 6 autonome minderhedenkantons. Vijf steden van het niveau onder de prefectuur worden rechtstreeks bestuurd door het Xinjiang Production and Construction Corps. Slechts 68 miljoen ha of 41% van het grondgebied is geschikt voor landbouw, bosbouw of veeteelt. Met 48 miljoen ha weide is de regio een van de 5 grote graslanden in de Volksrepubliek. De Yilki-appel, Korla-peer, de zaadloze druiven en de meloenen zijn befaamd. De regio is ook de grootste basis voor de teelt van katoen, hop en lavendel. De regio heeft 122 grondstoffen waarvan er 70 geen metalen zijn. Geraamd wordt dat de steenkoolreserves een derde uitmaken van de nationale reserves; petroleum- en aardgasreserves bedragen 30 miljard ton, een kwart van de nationale reserves. Xinjiang telt 699 soorten wilde dieren en 4000 wilde planten waarvan er 1000 een economisch belang hebben. Volgt een paragraaf over de diverse minderheden die overwegend de Islam aanhangen. Op toeristisch gebied telt de regio 256 sites waarvan er 154 beschermd worden door de staat. Het brp van 2010 wordt vermeld; belangrijk is dat Zuid-Xinjiang dat voor 95 % bestaat uit minderheden, een inkomen per hoofd heeft dat slechts de helft bedraagt van het gemiddelde in Xinjiang. Een tabel met de voornaamste statistieken wordt weergegeven.
Door de “Go west”-politiek verdubbelde het brp tussen 2004 en 2010. De petroleum en petrochemie staan in voor 60 % van de regionale economie. In 2009 produceerde Xinjiang het meeste aardgas van alle provincies/regio’s en stond het op de vierde plaats qua petroleum. Nijverheid staat in voor 47 % van het brp; de diensten zijn goed voor 32% en het aandeel van de landbouw nam af tot onder 20 %. Het leeuwenaandeel van de uitvoer gaat naar of verloopt via Kazachstan waar zich op de grens ook de Horgos Vrijhandelszone bevindt die meteen ook de grootste landhaven is van westelijk China met toegang tot de Centraal Aziatische markt. Tot voor kort waren de buitenlandse investeringen gering, maar de laatste jaren kwam daar verandering in. Merkwaardig is dat Denemarken hierbij leidend is, gevolgd door Australië.
Zo ziet een provinciaal portret er uit en het boek telt er 31. Hieruit volgen een 900-tal onderlinge betrekkingen die korter uitvallen. Bijvoorbeeld over de relatie van Xinjiang met buurregio Qinghai ligt de nadruk op overeenkomsten over migranten die gaan werken in de katoenpluk in Xinjiang. Over de relatie met Tibet ligt de nadruk op de bescherming van de Tibetaanse antilope en op onderzoek naar en bescherming van ongerepte gebieden.
Milieu draagvermogen
Het tweede boek handelt over de regio Beijing, Tianjin en Hebei. Onze lezers weten dat de luchtvervuiling in Beijing mede veroorzaakt wordt door vuilere wagens uit de omliggende provincie en door vervuiling die de nijverheid in de buurprovincie veroorzaakt en die door de wind meegenomen wordt. Ook de zandstormen van de woestijn in het Noorden zijn niet onbekend, evenmin als het watergebrek en de overbevolking van de hoofdstad. Twintig miljoen bewoners in 2011 betekenen een hoge bevolkingsdichtheid en sterke druk op het grondgebruik. Duidelijk is ook dat de provincie Hebei qua milieubescherming achterblijft bij Beijing en Tianjin. Twaalf percent van de oppervlakte van Hebei bestaat uit woestijn, grond- en watererosie doen zich voor op 60.000 km2 en op de helft van de bergachtige gebieden. Dit bedreigt niet enkel de landbouw, maar ook de waterreservoirs. President Xi Jinping pleit er al een paar jaar voor om de duurzame ontwikkeling van de regio Beijing, Tianjin en de provincie Hebei globaal aan te pakken.
Water per hoofd in Beijing, Tianjin en Hebei
Dit boek biedt een theoretische onderbouw voor de ecologische integratie van de drie gebieden. Het onderzoekt het draagvermogen van de drie gebieden op vijf vlakken namelijk gronden, het leefmilieu, water, de infrastructuur en het sociaal draagvermogen. Deze vijf terreinen worden dan verder opgesplitst in 35 subindicatoren. Uit deze indicatoren, hun combinatie en weging blijkt het draagvermogen tussen 2002 toen het 0,3929 bedroeg, en 2011 verhoogd tot 0,5323 . Vooral de verbetering van het milieu, de energiebesparing en een groter wateraanbod droegen bij tot het beter draagvermogen ; de organisatie van de Olympische spelen had een positief effect.
De studie detailleert de studies over de hoofdindicatoren in de drie betrokken gebieden en in het geheel. Daarna wordt even gedetailleerd het draagvermogen geanalyseerd in de verschillende gebieden zelf, dus tot in de subindicatoren. Er volgen suggesties met aanbevelingen voor de ontwikkelingen in de toekomst. Laten we even het waterprobleem bekijken in Hebei dat naar aanleiding van de Winterspelen in Zhangjiakou enige controverse opwekte. In 2011 lag het totale waterverbruik met 217 m³ per bewoner 13 % lager dan het nationaal gemiddelde; de Verenigde Naties beschouwen 500 m³ als extreme waterschaarste! Van 2000 tot 2010 werd jaarlijks 6,6 miljard m³ grondwater opgepompt . 60 % van het waterverbruik is in de landbouw, maar dit werd niet efficiënter tijdens het elfde vijfjarenplan. De meren zijn ernstig vervuild.
Deze details over de vijf factoren worden verstrekt voor elk van de gebieden. Het boek geeft aan dat verdere verstedelijking een leidraad wordt voor toekomstige ontwikkeling. Tianjin bouwt bijvoorbeeld tijdens het huidige vijfjarenplan 11 nieuwe stadswijken die 300.000 personen moeten huisvesten.
Multiregional Economic Development in China, Guo, Rongxing, Gui, Hao, Guo, Luc Changlei, Springer, 2015
Report on Development of Beijing, Tianjin, and Hebei Province (2013), Measurement of Carrying Capacity and Countermeasures, Wen, Kui, Zhu, Erjuan (Eds.), Springer, 2013
