Twee vergaderingen in China, start intense politieke weken?

De ‘Twee Vergaderingen’, de belangrijkste politieke weken van het jaar, of louter een ritueel?

Bijna 3.000 leden van het Nationaal Volkscongres (National People’s Congress ,NPC) zullen vanaf zaterdag 5 maart bijeen zijn in de jaarlijkse algemene vergadering van het Chinese wetgevende orgaan. Op de agenda staan zoals altijd het jaarverslag en de beleidsvoornemens van de regering. Dit jaar komt daar als speciaal agendapunt bij: het plan voor de economische en sociale ontwikkeling in de komende vijf jaar (2016 tot 2020). De zitting wordt begonnen en afgesloten met een plenaire vergadering en tussendoor is er overleg in werkgroepen. Ook dagelijkse persconferenties horen erbij.

Zeg Twee Vergaderingen of lianghui.

De bijeenkomsten vallen samen met die van de Politieke Raadgevende Conferentie van het Chinese Volk (Chinese People’s Political Consultative Conference, CPPCC). Dit adviesorgaan brengt aan de regering meningen en voorstellen over, betreffende een reeks uiteenlopende onderwerpen, van amusement tot buitenlandse zaken. De CPPCC is op 3 maart begonnen en de einddatum is voorzien voor 14 maart. De Global Times legt uit de reden van die gelijktijdigheid uit en vertelt ook waarom voor de maand maart wordt gekozen: kostenbesparende, efficiënte communicatie tussen adviseurs en wetgevers. Maart is na de Chinese Nieuwjaarsviering en er is genoeg tijd voor het opstellen en analyseren van statistieken. Het parlement moet de budgetten goedkeuren voordat de uitvoerende macht het geld in het eerste kwartaal begint uit te geven.
In China is er één gebruikelijke term voor deze bijeenkomsten: ‘lianghui’, ‘de twee vergaderingen’. Dat geeft al enigszins het belang aan. Het wordt later bekend wanneer de einddatum van de NPC valt. De lianghui duren over het algemeen van 10 tot 14 dagen. Een combinatie van een wetgevend orgaan en een adviesorgaan bestaat natuurlijk in veel parlementen die uit twee kamers zijn samengesteld. In het Westen hebben we dan ook de neiging de twee organen te vergelijken met onze eigen parlementen. De vergelijking moet niet te ver worden doorgetrokken: het Chinese stelsel is wezenlijk anders door de politieke aard van het bestel. China is immers, in elk geval tot nader order, een socialistische staat geleid door een Communistische Partij. China telt ook een bevolking van 1,3 miljard burgers.

Parlement met Chinese kenmerken

Het NPC en de CPPCC vormen de top van een piramide van provinciale en regionale volkscongressen en raadgevende conferenties. Het Permanente Comité van het NPC, ongeveer 150 personen, en de speciale comités van de CPPCC voeren de dagelijkse parlementaire werkzaamheden uit. De lagere volkscongressen en aparte werkgroepen komen regelmatig door het hele jaar heen samen. Maatregelen, jaarverslagen, en beleidsvoornemens zijn al besproken en geamendeerd voor de jaarlijkse Algemene Vergadering. De 3.000 afgevaardigden voor het NPC zijn trapsgewijs in de lagere volkscongressen verkozen. Ongeveer 23% van het huidige NPC zijn vrouwen. De overgrote meerderheid van afgevaardigden in het NPC bestaat uit leden van de CPC.
Van de adviseurs in de CPPCC is minder dan de helft lid van de CPC. Het zijn de vertegenwoordigers van de ander politieke partijen en van allerlei bevolkingsroepen, bijvoorbeeld etnische minderheden, Chinezen uit het buitenland, experts. Westerse journalisten die ervan overtuigd zijn dat alleen een meerpartijenstelsel en een dagelijks parlement volwaardig democratisch zijn, noemen het Chinese systeem laatdunkend een autocratie, met ‘voorgekookte besluiten’ en een ‘rubber-stamp parliament’. Hun Chinese collega’s zien dat toch anders. Voor de Chinese media, ook de meer onafhankelijke of commerciële, en die in Hongkong behoren de ‘lianghui’ tot de belangrijkste gebeurtenissen van het jaar.

Het kritische medium, de zakenkrant en het officiële persbureau

Voor de South China Morning Post uit Hongkong, de Engelstalige krant die vaak vanuit een prowesters gezichtspunt erg kritisch en soms vijandig schrijft over de CPC, de nationale regering en de overheid, bieden de lianghui ‘uiterst belangrijke kansen om de grote trends op politiek, economisch en sociaal gebied in China vandaag te volgen’. De SCMP zal elke dag zoveel mogelijk spectaculair nieuws brengen en ook opinies, achtergrond en commentaren: zoals de uitspraak van de generaal die wil dat het leger 20% meer geld krijgt voor operaties in de Zuid- en Oost-Chinese Zee. De journalisten meenden spanningen te bespeuren bij de openingszitting en opperden dat die in verband zouden kunnen staan met het incident rond de gestrafte blogger-zakenman Ren Zhiqiang.
De onafhankelijke, nogal liberale zakenkrant Caixin zal elke dag belangwekkende artikelen plaatsen. Zoals vandaag: een stuk over de woordvoerder van de CPPCC, Wang Guoqing, die na de opening door voorzitter Yu Zhengsheng, de eerste persconferentie gaf en daarbij geruststellend en zelfverzekerd sprak over de toestand van de Chinese economie. Caixin had het verder over de eerste voorstellen die op de conferentie zijn gelanceerd. Zhu Zhengfu, van de Chinese Bond van Juristen, heeft bijvoorbeeld gevraagd dat de autoriteiten een einde zouden maken aan de bekentenissen op televisie van verdachten die nog voor het gerecht moeten komen. Caixin merkt in een ander stuk op dat door de strijd tegen de corruptie 25 leden van de vorige zitting van het Nationale Volkscongres dit jaar niet aanwezig zullen zijn. Omdat zij vanwege vervolging voor corruptie ontzet zijn uit hun functie of ontslag hebben genomen, zullen zij hun termijn die normaal vijf jaar duurt niet volmaken.

Xinhua, het persbureau van de overheid, besteedt dagelijks aandacht aan de ‘twee vergaderingen’, met vele updates, infographics, verslagen, achtergrond- en opiniestukken. Het brengt alle officiële documenten uit. Xinhua geeft antwoord op veelgestelde of brandende vragen zoals: ‘wat is het belang van de twee vergaderingen?’, ‘wat is hun reële macht en impact?’, ‘hoe worden de wetsvoorstellen en adviezen opgesteld en wie kiest de vertegenwoordigers?’, ‘zijn ze bezoldigd?’, ‘wat is het verschil tussen NPC en CPPCC?’.
De journalisten van het persbureau voorspellen dat het inhoudelijke thema vooral de economische groei zal zijn. Verder staan prominent op de agenda: een wet op de liefdadigheidsinstellingen die blijkbaar een moeizaam parcours doorloopt om aangenomen te worden, militaire uitgaven en wetshandhaving. De journalisten denken ook dat er vele interventies zullen zijn die aansluiten bij de oproepen in Qiushi, het belangrijke theoretische tijdschrift van de CPC, om zich te houden aan het principe van het leiderschap van de partij en zich te verenigen rond de partij, de leiding met Xi aan het hoofd en de politieke lijn.
SCMP, Caixin, Xinhua, Wikipedia, Global Times, Ecns.cn (English China news)