Justitie in China zou bijna alleen op bekentenissen afgaan en hoofdzakelijk door de politie worden beheerst.
Een professor in de rechten van de Chinese University van Hong Kong besluit dat uit wat hij heeft vernomen tijdens een empirisch onderzoek. Vijftien jaar lang heeft professor Mike McConville analyses gemaakt van meer dan duizend gevallen van gerechtelijke vervolging en meer dan 200 interviews afgenomen van rechters, openbare aanklagers en advocaten. Op 11 mei is zijn ‘Criminal Justice in China: An Empirical Inquiry’ gepubliceerd.
Bekentenissen
De jurist ontdekte dat er maar in 19 van de 227 rechtszaken die hij onderzocht heeft getuigen werden opgeroepen en in maar 1 geval meer dan één getuige. Bijna iedereen die vervolgd wordt legt bekentenissen af. Dit draagt ertoe bij dat processen in lokale en middelgrote gerechtshoven onzorgvuldig verlopen en snel worden afgehandeld. Bijna niemand durft klacht in te dienen over mishandeling door de politie, uit angst om daardoor een zwaardere straf te krijgen. Klachten worden doorgaans genegeerd. Bekentenis leidt meestal tot veroordeling.
Politie
De rechters en aanklagers (respectievelijk 88 en 96 in getal) die anonieme interviews hebben toegestaan zeggen dat ze geen onpartijdig oordeel kunnen uitspreken omdat de politie alles bepaalt. Enkele rechters geven toe dat ze niet van de onschuld van de beklaagde uitgaan, maar dat ze geneigd zijn om iemand die door de overheid wordt aangeklaagd vanzelfsprekend als schuldig beschouwen. Twee comités onder voorzitterschap van politiemensen kunnen invloed laten gelden, niet op het proces zelf, maar wel op de uitspraak en het vonnis. De politie legt meer de nadruk op het samenstellen van de zaak tegen de beschuldigde dan op het verzamelen van bewijsmateriaal. Aan die laatste activiteit nemen soms zelfs rechters deel, die dus op dat moment verre van neutraal zijn.
Reacties
Mo Shaoping, afgestudeerd aan CASS
Er kwam al een aantal reacties. De bekende advocaat Mo Shaoping, die vaak de verdediging opneemt in ‘hopeloze rechtszaken’, heeft gezegd dat de politie op dit moment enorm veel macht heeft. Voor geheime onderzoeken en telefoontaps hebben ze geen vergunning nodig, ze kunnen verdachten tot 37 dagen lang vasthouden zonder toelating van het gerecht te moeten vragen. Een professor in de rechten die anoniem wilde blijven sprak de hoop uit dat er een en ander verandert met de revisie van de wet op procesvoering. Op het eind van het jaar staat die op de agenda, voor het eerst sinds 1996. De herziening zou gericht zijn tegen ongeldig verkregen bewijsmateriaal en de advocaten het recht geven om aanwezig te zijn bij het onderzoek, zonder risico’s. De Amerikaanse professor J. A. Cohen haalt twee aspecten naar voren uit de studie van Mc Conville. De invloed van de politie is opvallend groot en maakt misbruiken gemakkelijk. Volgens Cohen komt dat voort uit wat hij ‘de leninistische waarden en gebruiken van democratische volksdictatuur’ noemt, maar evenzeer uit de traditionele Chinese cultuur waarin verdachten en hun verdedigers op weinig sympathie en respect zouden kunnen reken en waarin guanxi, connecties hebben, zwaarder weegt dan regelgeving.
Bronnen: SCMP en www.usasialaw.org.
