Op 7 mei overleed in Lhasa de Tibetaans Chinese regisseur Pema Tseden, de vader van de moderne Tibetaanse film. Hij werd als filmmaker bekend met met de realistische film ‘The Silent Holy Stones’ uit 2005. Pema Tseden werd 53.
Pema Tseden werd in 1969 geboren in een bergachtig Tibetaans dorp in de noordwestelijke provincie Qinghai. Na school was hij geitenhoeder. In zijn dorp werd in 1976 een feestzaal gebouwd en in het weekend werden er films getoond. Daar zag de jonge Tseden onder meer ‘Modern Times’ van Chaplin en ‘Zorro’ en werd zijn interesse voor film geboren. .
Pema Tseden studeerde aan de Northwest Universiteit voor Minderheden en de Beijing Film Academie. Hij werd schrijver, vervolgens vertaler Tibetaans/Chinees, en uiteindelijk filmmaker. Hij was leraar aan de Chinese Academy of Art.
Enkele uren voor zijn dood feliciteerde hij nog de jonge regisseur Gegyal Jena voor een prijs op een Indisch filmfestival. Zijn dood doet denken aan een zin uit zijn eerste grote film ‘The Silent Holy Stones’: ‘Het leven is even vluchtig als een kaars die dooft in de wind. Vandaag is alles mooi en morgen is het voorbij’.
‘The Silent Holy Stones’ was in 2005 een mijlpaal voor de moderne Tibetaanse film. Tseden regisseerde en produceerde nadien nog meer dan een dozijn films. Ondertussen ondersteunde hij de carrière van de volgende generatie Tibetaanse Chinese filmmakers zoals Dargye Tenzin, Khashem Gyal en Lhapal Gyal.
Zijn films gingen van realistisch tot etherisch, met als rode draad het nooit eindigend conflict tussen oud en nieuw zoals het zich afspeelt binnen de Tibetaanse gemeenschappen. Enkele van zijn films zijn in het Engels beschikbaar.
Een overzicht van de belangrijkste films
‘The Silent Holy Stones’ (2005) vertelt het verhaal van een jonge lama die de Tibetaanse versie van de Chinese klassieker ‘Een reis naar het Westen’ op verlof bij zijn familie op video ziet en de TV en de cassette in het klooster introduceert. De acteurs zijn amateurs, waaronder een echte jonge lama.
Deze en de volgende film zijn te zien op Youtube, maar enkel in Tibetaanse versie met Chinese ondertitels.
‘Soul Searching’ (2009), de winnaar van de Grote Prijs van de Jury op het 12de filmfestival van Shanghai, vertelt het verhaal van een filmploeg die jonge acteurs zoekt voor een verfilming van een 600 jaar oude Tibetaanse opera. Dat verloopt minder vlot dan gedacht, want de jongeren interesseren zich intussen meer aan andere vormen van vermaak.
‘Tharlo’ (2015) gaat over een herder-kluizenaar die naar de stad geroepen wordt om een identiteitskaart te laten maken. Om de noodzakelijke foto te maken moet hij zijn traditionele kap en zijn talismannen afnemen; hij wordt ook nog verliefd op een vrouw die hem overtuigd zijn lange haar af te scheren. Wanneer de vrouw verdwijnt keert hij gedesoriënteerd terug naar zijn kluizenaarsbestaan.
Deze film is beschikbaar op Amazon.
In 2018 kreeg Tseden voor zijn dromerige film ‘Jinpa’ de Orizzonti prijs voor beste scenario op het filmfestival van Venetië. In deze film verlaat hij voor het eerst het realistisch bijna documentaire genre om in te gaan op de psychologie van zijn personages. In dit geval zijn dat twee personen met de naam Jinpa, die elkaar ontmoeten, uiteengaan en terug samen komen. De ene is een vrachtwagenchauffeur, de andere een traditioneel iemand uit de bergen. De film illustreert een cultuur die zich tussen twee manieren van denken bevindt.
Deze film is beschikbaar op Vimeo en Amazon
‘Balloon’ (2019) is de eerste film van Tseden met een vrouwelijk hoofdpersonage. Drolkar is zwanger van een vierde kind en twijfelt tussen de druk van haar familie om het kind te houden en de vrouwelijke dokter die aandringt op abortus in Drolkar’s eigen belang. De familie denkt dat het kind de reïncarnatie van haar pas overleden grootvader is,
Deze film is te zien op iQiyi,
Bron: Sixthtone, Global Times
