Terwijl de strategie van het Westen tegenover China in snel tempo verzuurt, verbeteren de banden van China met derde landen. Dat blijkt opnieuw in het geval van Vietnam en Saoedi-Arabië. Het heeft ook een weerslag op de wereldwijde publieke opinie.
Maritieme betwistingen mogen samenwerking niet hinderen
Vietnam en China hebben historische betwistingen over de Zuid-Chinese zee. Vietnam wordt daarom het hof gemaakt door de VS. Toch bleek bij het recente bezoek van Nguyen Phu Trong, secretaris-generaal van de Communistische Partij van Vietnam aan Beijing duidelijk de wil tot nauwe samenwerking tussen beide landen. Het was de eerste buitenlandse reis van Trong sinds hij bijna twee jaar geleden herkozen werd.
Trong sprak maandag met president Xi Jinping. Xi verwees naar de complexe wereldsituatie en de noodzaak voor de twee socialistische landen om nauwer samen te werken. Economisch is China geïnteresseerd in synergie in de ontwikkelingsplannen, betere connectiviteit, meer samenwerking voor de gezondheidszorg, de groene ontwikkeling, de digitale economie en de klimaatsverandering.
Xi verklaarde nog dat China een stabiele leverketen samen met Vietnam zal uitbouwen. Concreet zal het hoogwaardige technologiebedrijven met een goede reputatie aanmoedigen om in Vietnam te investeren.
Xi benadrukte nog het belang dat China hecht aan de regionale groep ASEAN landen, waar Vietnam als lid een positieve rol in speelt en waarmee China een nog intensere samenwerking wil uitbouwen.
Volgens het communiqué van het Chinese ministerie van buitenlandse zaken verklaarde Trong dat ‘Vietnam niet zal toelaten dat maritieme meningsverschillen een negatieve invloed hebben op de ontwikkeling van de bilaterale relaties’. Zijn land zal ook nooit een buitenlandse – lees Amerikaanse – militaire basis toelaten of toetreden tot een militaire alliantie.
Tijdens een ontmoeting met de zevenkoppige Chinese partijleiding bevestigde Trong dat de leiders van zijn partij nauw met hun Chinese partners zullen samenwerken om de relaties op een hoger niveau te tillen.
Trong ontving de Vriendschapspenning van de Chinese Volksrepubliek. Xi noemde hem tijdens de ceremonie een ‘echte Marxist,een goede kameraad en een oprechte vriend van de communistische partij van China’
Er zijn een aantal akkoorden getekend over samenwerking tussen partijen, economie, milieubescherming, cultuur en toerisme en legale kwesties.
China is de grootste handelspartner van Vietnam sinds 15 jaar, terwijl Vietnam van alle ASEAN landen sinds 2016 de belangrijkste partner van China is. In 2021 bedroeg hun handelsvolume 230 miljard dollar. Het gaat vooral om Chinees textiel, machines en elektrische toestellen en over Vietnamese ertsen en landbouwproducten.
Geopolitieke verschuivingen in het Midden-Oosten
Na een virtuele ontmoeting tussen de buitenlandministers van China en Saoedi-Arabië vorige week heeft dat laatste land aangekondigd dat president Xi er binnenkort op bezoek komt en ook een regionale topontmoeting zal bijwonen. De steeds betere relatie tussen beide landen ontwikkelt zich tegen een achtergrond van toenemende spanningen tussen Saoedi-Arabië en de VS over de recente belangrijke productievermindering beslist door de OPEC-landen, en twijfels aan de VS als strategische veiligheidspartner na de roemloze aftocht uit Afghanistan en de Amerikaanse ‘draai naar Azië’.
China volgt een duidelijke 1+2+3 strategie in het Midden-Oosten: de hoofdas van de betrekkingen is de aankoop van energie. De twee vleugels zijn de bouw van infrastructuur door China en het aanmoedigen van handel en investeringen. De drie punten van samenwerking waar men een doorbraak mogelijk acht zijn kernenergie, luchtvaart en satellieten, en nieuwe energievormen.
Deze strategie krijgt in de regio een goed onthaal. Het Midden-Oosten is China’s grootste olieleverancier en China is de grootste handelspartner van de regio. China nam in 2021 liefst 27% van de Saoedische olie af. Binnen het Chinese Belt and Road Initiative (BRI, de nieuwe Zijderoutes) realiseren de landen van het Midden-Oosten de grootste infrastructuurprojecten. China biedt goede kansen voor samenwerking bij de diversificatie van de lokale economieën buiten de oliesector.
De bijeenkomst van de Chinese en Saoedische buitenlandministers versterkt de bilaterale banden. China zal Saoedi-Arabië steunen om tot de BRICS toe te treden. China steunt de onafhankelijke energiepolitiek van Saoedi-Arabië en zijn inspanningen om de internationale markt te stabiliseren.
Belangrijk is het voornemen om de samenwerking in het kader van BRI te verdiepen. BRI wordt gesynchroniseerd met het Saoedische ontwikkelingsplan ‘Vision 2030’.
Vager is het engagement om investeringen te coördineren in andere BRI-landen, ten einde de levering en de vraag naar olie in die landen veilig te stellen. Het gaat vermoedelijk om de bouw van infrastructuur om Saoedische olie te leveren en raffinaderijen om ze te verwerken.
Er komt een ‘regionale hub’ van Chinese energiebedrijven in Saoedi-Arabië. Verdere gesprekken lopen over uitbreiding van de ‘digitale zijderoute’ , samenwerking voor big data, AI, waterstof, civiele kerntechnologie, mijnbouw en logistiek, burgerluchtvaart en beveiliging, en beveiliging van de leverketens.
Tussen Saoedi-Arabië en China lopen gevorderde onderhandelingen over de betaling van een deel van de olieverkopen in Chinese yuan in plaats van in Amerikaanse dollars. Indien deze succesvol zijn zouden ze een dijkbreuk kunnen vormen die de hegemonie van de dollar in de internationale energiehandel bedreigt.
Polarisatie publieke opinie stelt Westen in minderheid
In het Westen wint de negatieve visie op China terrein. Van de 1,2 miljard mensen daar heeft nu driekwart een eerder negatief gevoel bij dat land. Maar wat met de 6,3 miljard anderen (4,9 miljard zonder de Chinezen zelf)? Bijna 70% heeft er een positieve mening over China. China doet het daar in de publieke opinie beter dan de VS.
De gegevens komen uit een nieuwe studie ‘A world divided: Russia, China and the West’ van het Centre for the Future of Democracy aan de universiteit van Cambridge.
Uit de evolutie van de cijfers blijkt een verband tussen de publieke opinie en de start van de handelsoorlog tegen China door president Trump in 2017-18. In november 2018 volgde het ‘China initiative’ van het Amerikaanse ministerie van justitie, waarbij elke persoon van Chinese origine in de VS als een potentiële spion gebrandmerkt werd.
In datzelfde jaar nam ook het aantal negatieve artikelen in de westerse media over de situatie van de Oeigoeren in Xinjiang toe. Deze berichtgeving lijkt het grootste negatieve effect te hebben op de opinie in het Westen.
Op dit punt wordt de ideologische polarisatie tussen het Westen en de rest van de wereld duidelijk. Uit de studie blijkt dat de perceptie van China in islamitische landen – vooral in het Midden-Oosten – juist verbetert in deze periode. De Organisatie voor Islamitische Samenwerking – de grootste multilaterale organisatie na de VN – heeft China herhaaldelijk geprezen voor de behandeling van zijn moslim minderheden.
De verhalen over onderdrukte Oeigoeren pakken vooral verf in het Westen. Te veel moslimlanden zijn zelf slachtoffer geworden van westerse aanvallen of hebben ondervonden dat vermeende schendingen van de mensenrechten ingezet worden als wapen tegen hen. Westerse media verliezen er hun geloofwaardigheid. Slechts een minderheid in de wereld laat er zich negatief door beïnvloeden.
Bronnen: Caixin, Renmin ribao, South China Morning Post, Clingendael nieuwsbrief
