De leiders van China, Frankrijk, Rusland, het VK en de VS hebben op maandag 3 januari 2022 een gezamenlijke verklaring afgelegd dat ze een kernoorlog willen voorkomen. Ze zullen het niet tot een wapenwedloop laten komen en dus geen kernwapens op elkaar of op een andere staat richten.
De (Engelse) tekst van de verklaring kunt u hier lezen:
JOINT STATEMENT Of the Leaders of the Five Nuclear-Weapon States On Preventing Nuclear War and Avoiding Arms Races
En op de website van het Elysée, van het Witte Huis, van 10 Downing Street en het Kremlin
In Beijing heeft de Chinese viceminister van Buitenlandse Zaken Ma Zhaoxu tegen de media over de verklaring gezegd dat ‘China zijn wijsheid en voorstellen zal blijven bijdragen aan het mondiale beleid inzake kernwapens, en dat het bereid is om samen te werken met alle vredelievende landen’.
gezamenlijke stem
Volgens Ma waren zeer belangrijke passages in de verklaring dat ‘een kernoorlog niet kan worden gewonnen en nooit mag worden uitgevochten’ en dat de ondertekenaars ‘geen van de kernwapens op elkaar of op een andere staat zullen richten’. De viceminister was verheugd met wat hij kenschetste als ‘de gezamenlijke stem om de wereldwijde strategische stabiliteit te handhaven en het risico te verminderen van nucleaire conflicten’.
samenwerking grote mogendheden
Verder zei Ma Zhaoxu : ‘op dit moment maakt de wereld ongekende veranderingen en de pandemie door, nog een uitzonderlijk fenomeen. De twee zijn verweven met elkaar en overlappen elkaar, zodat we te maken hebben met grote uitdagingen op het gebied van de internationale strategische veiligheid. De gezamenlijke verklaring van de leiders van de vijf staten zal ertoe bijdragen dat het wederzijdse vertrouwen wordt versterkt en de concurrentie tussen grote mogendheden vervangen door gecoördineerde samenwerking. Dat is ook positief voor het opbouwen van stabiele en evenwichtige relaties tussen de grote mogendheden.
VIDEO van een interview met Fu Cong, directeur-generaal van het departement ontwapening van het ministerie van Buitenlandse Zaken van China.
Interview with Fu Cong on P5 countries’ joint nuclear statement – YouTube
Chinese rol bij de verklaring
Ma benadrukte dat China al jaren actief pleit voor de gedachte dat ‘een nucleaire oorlog niet kan worden gewonnen en nooit mag worden uitgevochten’. Het land heeft een leidende rol gespeeld bij de onderhandelingen om tot deze verklaring te komen. Tijdens dat consultatieproces heeft China ook aangedrongen op het vermelden van belangrijke elementen, zoals de toezegging om geen kernwapens op elkaar of op een andere staat richten. Dat heeft hinderpalen weggenomen, zodat de vijf tot een evenwichtige tekst konden komen die ieders instemming had.
verantwoordelijkheden
De Chinese viceminister wees erop dat de vijf kernmachten allemaal permanente leden zijn van de VN-Veiligheidsraad. Verder zijn het kernwapenstaten die het Verdrag inzake de niet-verspreiding van kernwapens, Treaty on the Non-Proliferation of Nuclear Weapons (NPT) hebben ondertekend. Als zodanig hebben ze allemaal een gemeenschappelijke verantwoordelijkheid om een kernoorlog te voorkomen en de wereldvrede te bewaren. Het standpunt van China is nu dat deze vijf staten de gezamenlijke verklaring als nieuw uitgangspunt moeten nemen, het wederzijds vertrouwen versterken, de samenwerking versterken en een actieve rol spelen bij het opbouwen van een wereld van duurzame vrede en universele veiligheid.
Chinese zelfverdediging
Ma Zhaoxu zei ook dat China zijn nucleaire strijdkrachten op het minimumniveau gehouden heeft dat nodig is om de nationale veiligheid te waarborgen. Hij noemde dat op zichzelf een belangrijke bijdrage aan de wereldwijde strategische stabiliteit. China heeft altijd vastgehouden aan een nucleaire strategie van zelfverdediging. Het heeft (als enige land met kernwapens) een principe aangenomen om nooit als eerste gebruik te maken van kernwapens. Hiermee reageert Ma op de bewering van Amerikaanse en andere westerse experts dat China zijn nucleaire capaciteit massief aan het opschalen is.
redenen tot opluchting?
Het is voor het eerst dat deze vijf grote kernmachten een verklaring afgeven met dergelijke belangrijke beloften. Natuurlijk, er zijn nog meer kernmachten en sommige daarvan weigeren toe te geven dat zij atoomwapens bezitten. Bovendien heeft de VS in andere landen (zoals België) kernbommen gestationeerd. Het zou ook niet de eerste keer zijn dat de VS zijn beloften verbreekt. Toch liet Song Zhongping, een bekend Chinees militair expert, in de officiële krant Global Times optekenen dat de wereld weer wat opgeluchter kan zijn. Dat is volgens Song belangrijk met de spanningen tussen de VS en Rusland in Oekraïne. De krant voegt daaraan toe dat volgens waarnemers de VS minder krachtige kernwapens ontwikkelt en daarmee de drempel naar een kernoorlog verlaagt. In het achterhoofd van veel Chinese experts zit natuurlijk ook het besef dat met het tegen China gerichte AUKUS-bondgenootschap Australië de beschikking krijgt over met kernenergie aangedreven duikboten. Redenen genoeg dus om in elk geval te hopen dat de ‘verklaring van de vijf’ in die gevaarlijke geopolitieke situatie een ernstige bijdrage zal betekenen aan de afwending van het risico op een kernoorlog. Volgens Song Zhongping laat de rol die China bij de totstandkoming heeft gespeeld zien dat het ‘een verantwoordelijke grote macht is en dat de beweringen over de sterk toegenomen kerncapaciteiten van China een hype zijn’.
De secretaris-generaal van de VN verheugt zich over de verklaring. Het mondiale Nuclear Threat Initiative doet dat eveneens.
Bronnen: un.org (website van de VN), pekingnology.substack.com (niet-officieel, persoonlijk initiatief van Xinhua-werknemer Zichen Wang), eng.chinamil.com.cn (website van het Chinese, Volksbevrijdingsleger), fmprc.gov.cn (website minBuZa China), theprint.in (Indiase website sinds 2017, van vooraanstaande journalisten), nonukes.be, ThinkChina.sg, Bulletin of the Atomic Scientists, Global Times
