De Chinese overheid heeft in februari en maart actie gevoerd tegen inbreuken op het copyright van films. Het is onder andere de bedoeling de opkomende filmindustrie te beschermen.
De operatie werd georganiseerd door de National Copyright Administration, China Film Administration en het ministerie van Openbare Veiligheid.
Actie
Ze was zeer intensief in de periode van het Lentefeest wanneer er veel nieuwe films uitgebracht worden en bioscopen, productie- en verdeelhuizen winst kunnen maken. Overtreders nemen dan bijvoorbeeld populaire films op in de filmzaal en verkopen de illegale kopieën, onder andere via internet. De overheidsinspecteurs concentreerden zich op zeven van de meest gewilde films als belangrijkste doelwit, ze brachten 11.800 bezoeken aan bioscopen en stelden 2.682 onderzoeken in naar internetapplicaties. Er zijn tijdens de actie daders gearresteerd, meer dan 30.000 weblinks verwijderd en 45 websites gesloten. In een verklaring dringen de overheidsdiensten er op aan dat de internetplatforms ook zelf maatregelen nemen om de auteursrechten beter te beveiligen. De officiële media geven ruchtbaarheid aan de actie, misschien als waarschuwing: er komt weer een reeks van vrije dagen aan (1 Meiviering) waarin films in première zullen gaan.
Illegale vertalers
In maart sloot de politie in Shanghai het collectief YYeTs.com, een van de bekendste amateurbedrijven voor ondertiteling. Ook hier was de reden: schending van het copyright. Bedrijven zoals YYeTs.com vertalen en verspreiden videobestanden van massa’s buitenlandse films en tv-series. Sommige Chinezen betreurden de opheffing van YYeTs.com, hoewel het duidelijk was dat het collectief de wet hadden overtreden en dat auteursrechten omzeilen natuurlijk broodroof van kunstenaars en producenten is.
Blast from the past
De wijdverspreide piraterij van het kopiëren is volgens Wang Yan, een professor media- en cultuurwetenschappen uit Beijing, een erfenis van de laatste decennia van de vorige eeuw. Na de culturele revolutie werden buitenlandse films weer toegelaten in China. Door het beleid van hervormingen en opening gingen westerse politici erop rekenen dat China het kapitalisme zou omhelzen, met het westerse politieke systeem erbij en een gehoorzame junior partner van de VS zou worden. Om deze reden werd besloten films gratis aan China te verstrekken. Televisie en bioscopen in China kregen toestemming om ze te vertonen zonder auteursrechten te moeten betalen. Bij het publiek en bij jonge filmmakers vielen die films in de smaak en vooral de laatste groep leerde veel van regie, technologie en productie. Dat de producten gratis konden vertoond worden was mooi meegenomen.
Business aan de grenzen
Al snel waren er ook individuen en bedrijfjes die van het kopiëren en verspreiden een winstgevende business maakten maken en die over steeds verfijnder technologie gingen beschikken. In Shenzhen, vlakbij de grens met Hongkong, hebben ondergrondse operatoren satellietantennes opgezet om Europese en Amerikaanse films op te nemen die op Hongkongse tv worden uitgezonden, en deze vervolgens voor een habbekrats op vcd of dvd over te zetten. Sommigen onder hen specialiseren zich in materiaal dat de Chinese overheid als subversief beschouwt (net zoals de boeken die illegaal vanuit Hongkong werden verspreid).
Socialisme en markt
De westerse regeringen hebben gemerkt dat de groeiende invloed van de westerse cultuur op het Chinese volk niet de door hen verhoopte politieke resultaten heeft opgeleverd. De Chinese burgers leveren ongetwijfeld concrete deelkritieken op de partij en de regering, maar zijn over het algemeen tevreden over de grote nationale successen zoals de opheffing van de extreme armoede, de duurzame ontwikkeling, en meer recent de overwinning van de COVID epidemie in China. Bovendien is China een zo belangrijke markt geworden dat westerse bedrijven zich niet meer zouden kunnen veroorloven de winsten te laten liggen die er onder het gigantische televisie- en bioscoopminnende publiek te rapen vallen.
Bescherming copyright
Al gauw drongen westerse politici en bedrijven dus juist aan op het respect voor intellectuele eigendom en strijd tegen piraterij. Om allerlei redenen van politieke en economische aard werkte de Chinese regering mee, zowel in het belang van buitenlandse als van binnenlandse bedrijven van de film- en videosector. Vanaf 2000, met een hoogtepunt in 2005, kwamen er campagnes om illegale audio- en videogoederen te confisqueren. In 2008 werd er een nationale strategie ontworpen voor de bescherming van intellectueel eigendom. Aan die aanpak moet voortdurend worden gesleuteld omdat de piraterij nu grotendeels online is gegaan.
= bescherming filmindustrie
China streeft ernaar om zijn intussen bloeiende filmindustrie te beschermen en van Chinese kenmerken te voorzien. Dat is een belangrijke motivatie voor de doorgaande strijd voor het intellectueel eigendom in de filmsector. Een voorbeeld van de welvarende en ondersteunde bioscoop- en televisiecultuur is het uitkomen van 15 nieuwe films in de Chinese bioscopen ter gelegenheid van de vijf dagen durende vakantieperiode rond 1 Mei. Tijdens die ‘gouden week’ zal er maar 1 buitenlandse (Canadese) film bij de gegadigden zijn. De rest is Chinees, wat volgens de South China Morning Post de opkomst van de Chinese film laat zien en de verminderde invloed van Hollywood. Een van de nieuwe films is Cliff Walkers, de eerste spionagefilm van de bekende regisseur Zhang Yimou. De film, met communistische agenten als helden, speelt in de jaren 30 in Mantsjoekwo, een door Japan gestichte en bestuurde vazalstaat in Noord-China. Cliff Walkers is vanaf 30 april ook te zien in Noord-Amerika, Australië en Nieuw Zeeland.
Sixthtone.com, China Daily, China.org.cn, Variety.com, Chinafilminsider.com, South China Morning Post
