Gisteren werd tussen de Chinese leiders Xi Jinping en Li Keqiang enerzijds en Charles Michel en Ursula von der Leyen anderzijds een virtuele top tussen de Eu en China gehouden. Oorspronkelijk bedoeld om over economische kwesties te gaan, werd de top door de actualiteit overschaduwd meer bepaald door de kwestie Oekraïne waarin de twee zijden grotendeels van benadering verschillen zij het dat beide vrede willen.
Van Chinese zijde werd de top geleid door president Xi Jinping en door premier Li Keqiang; van EU zijde door voorzitter van de Europese Raad Charles Michel en Commissievoorzitter U. von der Leyen. De twee kanten keken verschillend aan tegen de top.
Chinese visie
President Xi Jinping herinnerde aan zijn suggestie van 8 jaar terug om tussen China en Europa een partnerschap voor vrede, groei, hervorming en beschaving te maken. Met de onzekerheden in het internationaal landschap nu zouden de twee krachten de vrede bewaren en de leiding nemen in de verdediging van de internationale rechtsorde met de UN als kern. Xi vroeg de EU ook om een eigen onafhankelijk oordeel over China te vormen. Over Oekraïne deed hij vier voorstellen. Vooreerst het promoten van vredesgesprekken en ten tweede het verhinderen van een grotere humanitaire crisis. Ten derde vond Xi dat een voortdurende vrede in Europa en het Euraziatisch continent maar kan plaats vinden indien aan de veiligheidsbehoeften van alle betrokken partijen wordt voldaan. China steunt de EU als bemiddelaar tussen Rusland, de VS en de NATO voor de uitbouw van een duurzaam veiligheidsraamwerk in Europa. Ten vierde mag het regionaal conflict niet groter worden want anders dreigt het herstel een kwestie van jaren te worden.
Ad interim zaakgelastigde bij de EU Wang Hongjian vroeg daags voor de top dat ‘In de harde realiteit van de hedendaagse wereld, gehavend en gekneusd door unilateralisme, protectionisme en de pandemie, China en de EU hun verschillen opzij te zetten en elkaar halverwege te ontmoeten. ‘Het opnieuw optrekken van ijzeren gordijnen, het optrekken van muren van wantrouwen en het opzwepen van nieuwe Koude Oorlog-retoriek druist in tegen de trend van de geschiedenis en kan niet leiden tot vrede en stabiliteit, voegde hij er nog aan toe. Voor de top praatte minister Wang Yi via video met de EU High Representative for Foreign Affairs and Security Policy Josep Borrell. Wang benadrukte dat extreme sancties er toe leiden dat beide partijen elkaar nog meer gaan pijn doen. De Chinese positie is duidelijk tussen unilaterale sancties en dialoog & onderhandelingen waar China aan de kant van onderhandelingen staat en bij de keuze tussen het aanwakkeren van de vlammen en het blussen van het vuur kiest China voor het blussen van het vuur.
EU-standpunt
Het Europese standpunt werd ingefluisterd door de VS dat wil dat Europa de VS-houding tegen Rusland deelt. Dit standpunt werd door Deutsche Welle verwoord door China-expert Andrew Small bij het Duitse Marshall Fund: hij bestempelde de bijeenkomst als een ‘waarschuwingstop’ die gericht was tegen China. Charles Michel zei ‘We rekenen op de steun van China om een blijvend staakt-het-vuren te bereiken, de ongerechtvaardigde “niet uitgelokte (sic)° oorlog te stoppen en de dramatische humanitaire crisis die het heeft veroorzaakt, aan te pakken.’ Premier Le Keqiang antwoordde dat China naar vrede in Oekraïne zal streven op ‘een eigen manier’.
De EU maakte tijdens de top duidelijk dat ze verwachten dat de neutrale houding die China aanneemt ten aanzien van het conflict in Oekraïne niet leidt tot het omzeilen van westerse sancties of tot militaire hulp. Chinese experts vinden het echter ongepast om dit conflict te verbinden met de Chinees EU betrekkingen. Ursula von der Leyen beklemtoonde tijdens de persconferentie na afloop dat de EU met China opbouwend wil samenwerken in de strijd tegen de klimaatopwarming, die tegen Covid en Omicron en voor wereldwijde voedselzekerheid. De EU vindt de Chinese houding tegen Litouwen voorts tegenstrijdig met de WTO-regels. Ook qua mensenrechten in Xinjiang werd een Europese bekommernis geuit. En wat Hongkong betreft spreekt het EU-communiqué over de ‘ontmanteling’ van het ‘Eén land, twee systemen’ principe. Tevens vindt de EU dat de Europese ondernemingen in China niet van dezelfde rechten genieten als de Chinese in Europa. Hier werd het wel even grotesk toen 5G in China werd genoemd terwijl in de EU het precies Huawei is dat uit de concurrentiestrijd geweerd wordt.
Economisch
Op handelsvlak heeft China in 2021 de Verenigde Staten overtroffen als de grootste handelspartner en de EU werd opnieuw de tweede grootste handelspartner van China. Tijdens de twee eerste maanden werd de EU zelfs groter dan ASEAN als de grootste handelspartner van China. Vorig jaar overtrof de bilaterale handel $ 800 miljard. De bilaterale investeringen bedroegen meer dan $ 270 miljard en dit vooral met vooruitgang in de sectoren ruimtevaart, biologie, foto-elektriciteit en elektronica, China is bijvoorbeeld voor het zesde jaar op rij de belangrijkste Duitse handelspartner. Voorts bereikte het aantal tussen Europa en China ingelegde vrachttreinen vorig jaar 15000 en ze vervoerden 1,46 miljoen containers, respectievelijk 22% en 19% meer.
IMF-functionarissen waarschuwden echter vorige week dat ongekende sancties tegen Rusland de financiële tussenkomsten en handel zullen verzwakken, wat zeker zal leiden tot een recessie in Europa.
Global Times, Peoples Daily, consilium.europa.eu, chinamission.be, Deutsche Welle
