Op 24 november stond de hervorming van de VN-Veiligheidsraad opnieuw op de agenda van de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties. Zhang Jun, de permanente vertegenwoordiger van China bij de VN, zette het standpunt van zijn land uiteen.
China wil vooral dat de ontwikkelingslanden een plaats krijgen in de Veiligheidsraad, en dan in de eerste plaats de Afrikaanse landen.
ontwikkelingslanden en onthaasting
Beijing maakt zich ook sterk voor een betere vertegenwoordiging van kleine en middelgrote landen. Hoewel de hervorming noodzakelijk en dringend is, moet men ‘niet overhaast te werk gaan en op een redelijke manier voortbouwen op de al bereikte consensus’. China neemt daarmee toch ietwat andere standpunten in dan andere grote landen.
hervorming VN veiligheidsraad
Aan de samenstelling en de grootte van de VN-Veiligheidsraad wordt al vele jaren gesleuteld. Er zijn vijf permanente leden, de landen die als overwinnaar uit de Tweede Wereldoorlog kwamen: China, Frankrijk, Rusland, het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten. Al deze landen hebben ook kernwapens. Voor de helft van de continenten is er een vertegenwoordiger, maar niet voor Afrika, Zuid-Amerika en Oceanië. De permanente leden hebben een vetorecht dat hen de kans biedt besluiten tegen te houden. Om de twee jaar worden er 10 tijdelijke leden aan de Veiligheidsraad toegevoegd, verkozen door de Algemene Vergadering. Bijna alle landen zijn het erover eens dat dit stelsel moet veranderen van samenstelling, grootte en werking. Onenigheid over de manier waarop precies laat de verandering al vele jaren lang aanslepen. In 2007 is het Intergovernmental Negotiations (IGN) framework opgericht binnen de VN om het werk te laten opschieten en tot resultaat te laten leiden.
ontwikkelingslanden, Afrika
Zhang Jun wees erop dat de meeste van de 193 landen in de VN klein of middelgroot zijn. Tot nog toe hebben 63 van de lidstaten nog nooit in de Veiligheidsraad gezeteld. Enkele kleine en middelgrote landen worden om de 40 of 50 jaar als tijdelijk lid in de raad opgenomen. De Chinese diplomaat noemde dat ‘jammer en niet fair’. Het opnemen in de Veiligheidsraad van de ontwikkelingslanden, en dan vooral de landen in Afrika, moet een prioriteit zijn. Dat soort landen een kans geven ‘om mee over de besluiten te beraadslagen is de enige manier om de raad democratischer, transparanter en efficiënt te maken’, aldus Zhang Jun.
vrede
Het belang van de VN-Veiligheidsraad is volgens China dat dit orgaan wereldoorlogen kan voorkomen, en de wereldvrede en de mondiale veiligheid in stand kan houden. De Chinese vertegenwoordiger zei: ‘de Verenigde Naties zijn het belangrijkste positieve resultaat van de Tweede Wereldoorlog. De oprichting ervan kwam na de strijd tegen het fascisme, een strijd waar zo velen hun leven voor hebben gegeven. De VN, de waarden vervat in het Handvest van de Verenigde Naties, dat alles heeft een status die we moeten hooghouden en ondersteunen’.
multilateralisme
Niet alleen voor de lessen uit het verleden is dit van grote betekenis, maar ook om oplossingen te vinden voor de problemen van nu en van de toekomst. Volgens China ligt het multilateralisme, de gelijkwaardige samenwerking tussen de landen, vandaag onder vuur. Daarom is de eenheid en de hulp van alle landen levensbelangrijk voor de Verenigde Naties. De hervorming van de Veiligheidsraad kan zorgen voor een verbetering van het wereldbestuur en de wereldorde.
zorgvuldigheid en consensus
Die laatste overweging is het voornaamste argument van China om aan te dringen op zorgvuldigheid.
Het wordt moeilijker voor landen om tot een overeenkomst te komen als we in de gauwigheid een tekst gaan opstellen of een onvolmaakte hervorming willen doordrukken, is de Chinese redenering. De tegenstelling worden dan weer verscherpt en we zullen ons ‘nog maar eens minder bekommeren om de ondervertegenwoordiging van de ontwikkelingslanden’. Daarom wil China dat landen toewerken naar de grootst mogelijke consensus, binnen het passende orgaan van de VN zelf, het platform van de Intergovernmental Negotiations (IGN).
China en de anderen
Andere grote landen dan China zullen het daar niet helemaal mee eens zijn. Brazilië, Duitsland, India en Japan (de G4) hebben de ambitie om zelf permanent lid te worden van de VN Veiligheidsraad. Zij steunen elkaar daarbij en krijgen, om wisselende geopolitieke redenen, ook de hulp van andere staten. Sommige buurlanden van de G4-landen zien dat minder zitten. Pakistan verzet zich bijvoorbeeld tegen het permanente lidmaatschap van India in de Veiligheidsraad. Voor landen als India reden om te spreken van een sisyfusarbeid, een klus die nooit tot resultaat leidt. India eist overigens wel degelijk dat men nu meteen een onderhandelingstekst opstelt. China zal dus moeten schipperen tussen zijn goede betrekkingen met andere ontwikkelingslanden, zoals de Afrikaanse en de eenheid met BRICS-landen Brazilië en India.
Bronnen: Xinhua, The Economic Times / India times, Wikipedia,
