Commissievoorzitter von der Leyen heeft in een toespraak voor denktanks te Brussel haar standpunt ten aanzien van China verhard. In navolging van VS-druk op ASML wil ze dat de EU tools ontwikkelt tegen uitvoer van hightech naar China. Ook het investeringsakkoord tussen China en de VS vindt ze achterhaald.
De toespraak van Commissievoorzitter von der Leyen (foto) vrijdag voor het European Policy Centre en het Mercator Institute for China Studies vond plaats voor haar reis met de Franse president naar China. Ze had recentelijk een gesprek met VS-president Biden die haar waarschuwde dat de Chinese strategische houding verhardt ‘met een meer repressief optreden in het binnenland en een meer assertief in het buitenland’. ‘China heeft de pagina over het tijdperk van hervorming en openstelling omgeslagen en is op weg naar een nieuw tijdperk van veiligheid en controle’ aldus Von der Leyen die met haar (erg) rechtse achtergrond bijna NATO-voorzitter was geworden. De Commissievoorzitter verweet de Chinese president Xi Jinping nog te willen dat China de machtigste natie ter wereld wordt.
Tijdens haar toespraak werd vrij duidelijk wat achter het voorstellen van Beijing als bedreiging schuil gaat. In navolging van het plooien door de Nederlandse eerste minister Rutte voor VS druk tot het uitvoeren van machines die chips vervaardigen, dringt von der Leyen er op aan dit te veralgemenen naar de sectoren kwantum computing , kunstmatige intelligentie, biotech en andere. Ze wil dat een mechanisme wordt opgericht voor het onderzoeken van buitenlandse investeringen door EU-bedrijven in een klein aantal gevoelige technologieën die de militaire capaciteiten van rivalen zouden kunnen verbeteren. Dit wordt het kernpunt van een nieuwe economische veiligheidsstrategie later dit jaar om naar haar zeggen in te gaan tegen een almaar meer assertief China. Ursula von der Leyen vond dat de EU een duidelijke lijn moet trekken voor de handel in zeer gevoelige technologieën waar militair gebruik niet kan worden uitgesloten of waar er gevolgen zijn voor de mensenrechten om te bepalen of investeringen of export in de eigen veiligheidsbelangen zijn.
Ze beschuldigde China er van tegenover Europa een ‘verdeel en heers’- politiek te voeren en bijgevolg is een sterke Europese China politiek nodig met sterke coördinatie tussen de lidstaten en de EU-instellingen. Ze vatte haar standpunt nogmaals samen geen voorstander te zijn van ontkoppeling maar wel van derisking. Ze wil de economische, maatschappelijke, politieke en wetenschappelijke betrekkingen niet afbreken, zo heet het enerzijds. Anderzijds vindt von der Leyen het afgesproken en in het Europarlement vastgelopen investeringsakkoord nu achterhaald wat suggereert dat elke poging om de Comprehensive Agreement on Investment (CAI) nieuw leven in te blazen, niet succesvol zou zijn. ‘We moeten erkennen dat de wereld en China zijn veranderd in de afgelopen drie jaar – en we moeten CAI opnieuw beoordelen in het licht van onze bredere China-strategie’.
Het vredesplan van China over Oekraïne had ze eerder afgeschoten. Zo vindt ze ‘dat elk vredesplan dat de Russische annexatie consolideert gewoon geen leefbaar plan is maar China heeft de verantwoordelijkheid een opbouwende rol te spelen bij het bevorderen van een rechtvaardige vrede’. Als het van haar afhangt zou het Chinese standpunt over Oekraine bepalend zijn voor de toekomstige betrekkingen met de EU. China wil zich echter niet laten gijzelen door één probleem. Wordt het volgende week een dovemansgesprek of kan president Macron een bemiddelende rol spelen? Vrome zielen mogen van haar wel met China praten over biodiversiteit, klimaatwissel of wereldwijde gezondheid.
SCMP, FT Disclaimer foto
