De ‘ommekeer naar Azië’ van de VS is de strategie van de Obamaregering om de opkomst van China af te remmen. Ligt die ‘in duigen’ zoals we ons enkele dagen geleden afvroegen? Dat was vooral gebaseerd op de toenadering die de nieuwe Filipijnse president zoekt tot China. Maar gebeurtenissen in onder meer Singapore en Australië suggereren dat die conclusie voorbarig is.
De voorbije dagen is het tot een mini-rel tussen China en Singapore gekomen. De Chinese krant Global Times schreef dat er op de voorbije top van niet-gebonden landen op 18 september in Venezuela een incident was. De vertegenwoordiger van Singapore zou zich onbehoorlijk gedragen hebben. Hij was boos omdat de meerderheid van de aanwezige landen in het eindrapport geen melding wilde maken van de betwiste veroordeling van China over de Zuid-Chinese Zee door een arbitragehof in Den Haag. Intussen is het tot een welles-nietes spelletje gekomen tussen de krant en de ambassadeur van Singapore in China. Die ontkent het incident volledig. Maar hij stelt dat de vermelding van de veroordeling niet meer dan normaal zou geweest zijn.
Daarop heeft Geng Shuang, een woordvoerder van het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken gereageerd. Hij verklaarde dat China hoopt dat landen eerlijk en objectief zullen blijven in hun standpunt over de Zuid-Chinese Zee. Hij bevestigde dat een ‘individueel land’ geprobeerd heeft de kwestie van de Zuid-Chinese Zee in het eindrapport van de niet-gebonden landen te krijgen. Het is afwachten of de rel verder escaleert.
Een en ander vindt plaats tegen een achtergrond van politieke veranderingen in Singapore. In 2015 is Lee Kuan Yew, decennia lang premier en pro-Chinees, overleden. Sindsdien is Singapore een meer pro-Amerikaanse koers gaan varen. Het steunt de toegenomen (militaire) aanwezigheid van de VS in Zuidoost-Azië. Vier Amerikaanse oorlogsschepen en tegen China gerichte verkenningsvliegtuigen zijn in het land gestationeerd. Singapore pleit ook voor het internationaliseren op het niveau van Asean van het geschil in de Zuid-Chinese Zee.
Australië
In augustus heeft de Australische regering twee Chinese bedrijven, State Grid van het vasteland en een bedrijf van Li Ka-shing, de bekende tycoon uit Hongkong, belet om te bieden op een 50,4% meerderheidsaandeel in Ausgrid, het grootste distributienetwerk voor elektriciteit van Australië. De regering roept de nationale veiligheid als reden in. Volgens twee ambtenaren die bij de beslissing betrokken waren, zou men zich zorgen maken omdat het financiële centrum en de marinebasis in Sydney van dit netwerk afhangen. De vraag is nu wie wel betrouwbaar zal geacht worden om een meerderheid te verwerven. In april liet de Australische regering weten dat ze de overname van het grootste veebedrijf van Australië, S. Kidman & Co Ltd, door Chinese investeerders zou blokkeren.
Australië zit politiek en militair op de lijn van de VS, maar profiteert economisch sterk van 150 miljard Australische dollar handelsrelaties met China. De politieke wereld is verdeeld tussen pro-Amerikaanse lobby’s en anderen die streven naar goede betrekkingen met China. De Australische regering zag na verkiezingen deze zomer zijn meerderheid slinken, terwijl protectionistische groepen aan invloed wonnen.
Het Australische project heeft gevolgen tot in België. De Belgische staatsveiligheid is bij de Australische collega’s informatie over State Grid gaan inwinnen voor hun oproep tot voorzichtigheid voor de Eandis overeenkomst.
Amerikaanse verkiezingen
Chinese media en internetfora merken intussen op dat in het eerste debat tussen Trump en Clinton significant meer over China gesproken is dan bij vorige Amerikaanse presidentsverkiezingen. Enerzijds verheugen ze zich hierover want het wijst op de toegenomen rol van China in de wereld. Anderzijds verwachten ze naargelang de campagne vordert meer China-bashing. Van Clinton is bekend dat zij als minister van Buitenlandse Zaken destijds de architect van de ‘ommekeer naar Azië’-strategie was. Ze zal die waarschijnlijk voortzetten. Van Trump verwacht men een meer agressieve handelspolitiek. Bij een peiling op het Chinese internet droeg Clinton met 51,5% de voorkeur als president(e) weg.
Bronnen: People’s Daily, SCMP, WSJ
Bondgenootschap impliceert dat bondgenoten elkaar steunen in ‘goede en kwade dagen’ zonder onderscheid te maken of het om een rechtmatige daad gaat of niet. De VS maakt dikwijls misbruik van hun bondgenootschap om een kunstmatige ‘internationale gemeenschap’ te creëren. Hoe wordt dit soort ‘high school bullying’ gestopt?
Niet door een ander bondgenootschap tegenover te stellen. Wel door de bondgenoten uit elkaar te drijven. Hoe worden bondgenoten uit elkaar gedreven?
Elk land heeft eigen specifieke nationale belangen. Ook bondgenoten hebben eigen specifieke nationale belangen die tegengesteld kunnen zijn met de belangen van andere bondgenoten. Wanneer de tegenstellingen voldoende groot zijn, vervalt de bondgenootschap.