Mao Zedong werd op 26 december 122 jaar geleden geboren. De regeringskrant Global Times wijdt een artikel aan de Maocultus die op het Chinese platteland niet alleen voortduurt maar zelfs schijnt toe te nemen. We geven hier een samenvatting.
De verering van Voorzitter Mao op het platteland is een uiting van ontevredenheid en wordt daarom voorzichtig aangepakt.
Bij veel Chinese dorpelingen leeft nostalgie naar de tijd van de communes en het collectief boeren; ze zien Mao als hun god en spirituele leider. Van hen komt de vraag om van 26 december een openbare feestdag te maken. Maar hun stem wordt meer en meer gemarginaliseerd terwijl China zich verder van het Maoisme verwijdert.
In de Taoïstische tempel van een dorp in het arrondissement Jingyuan van de provincie Gansu is enkele dagen voor de verjaardag van Mao een kleurrijke ceremonie gehouden: de inhuldiging van een beeld van Mao als één van de beschermgoden, compleet met taoïstische priesters en zeven boeren in Maopak die “Het Oosten is rood” zongen. Dit is geen uitzondering. Vele plattelandsdorpen hebben tempels met Maobeelden, voornamelijk in de provincies Shaanxi, Guangdong en Hunan. Mao wordt er vereerd samen met traditionele goden zoals de Jade Keizer en de God van de Rijkdom. En dat voor een man die bij leven opriep om te breken met oude tradities, bijgeloof en religie!
Het idool Mao
De overheid, nationaal of lokaal, is niet gelukkig met het fenomeen. Op de 120ste verjaardag van Mao zei president Xi dat grote leiders niet als goden vereerd kunnen worden; mensen moeten kunnen zeggen dat ze ook fouten begingen.
In een dorp van het arrondissement Jiangmen in Guangdong beval de lokale overheid ooit een Maotempel in aanbouw af te breken, want Mao geloofde niet in god of in bijgeloof, en dus mag er geen tempel voor hem zijn. Doch de lokale bevolking herbouwde de tempel stiekem in 2003. Er wordt verteld dat de partijsecretaris van het dorp er uiteindelijk zelf ging bidden voor succes bij de volgende verkiezingen voor partijsecretaris.
Song Guiwu is een professor economie aan de provinciale Partijschool van Gansu. Hij onderzocht de idoolvorming rond Mao. Volgens hem is een reden het gebrek aan geloof op het platteland. Daarom gaan boeren zoeken naar historische personages die ze kunnen vereren. Mao is dan onvermijdelijk een kandidaat, want de weinig geschoolde boeren waren erg onder de indruk van de propaganda tijdens het leven van Mao. De professor ontdekte dat de verering van Mao algemeen is op het platteland in Gansu. Ongeveer een derde van hen heeft een portret van hem in huis hangen, om hun familie te beschermen; dikwijls hangt Mao daar in gezelschap van Guan Yu, de God van de Rijkdom, een personage uit een klassieke roman, dat vergoddelijkt werd. De cultus van Mao heeft ook succes bij jonge mensen die Mao nooit bij leven gekend hebben.
Volgens professor Song komt de nostalgie van de boeren naar de Maoperiode voort uit hun ontevredenheid met de huidige gang van zaken: de economie groeit al dertig jaar snel, maar veel boeren zijn er niet rijker op geworden. De hervormingen betekenden voor de boeren meer vrijheid om voor eigen rekening te werken, maar creëerden ook meer ongelijkheid; boeren worden meer en meer een achtergestelde en zwakke klasse. Dat is een tweede reden waarom boeren zoeken naar een gezagvolle leider die hun lot kan verbeteren. Ze denken met heimwee terug aan de commune die hen het gevoel gaf erbij te horen en ook stabiliteit bood. Iedereen was toen arm, maar boeren en arbeiders genoten een hoog sociaal aanzien.
Het Feest van het Volk
Er zijn veel mensen die vinden dat Mao meer erkenning verdient, ook al vereren ze geen beeld van Mao. Niettegenstaande tegenwerking van de overheid verzamelden zich op 26 december tienduizenden mensen in het geboortedorp van Mao in Shaoshan in Hunan. In een middelbare school in het arrondissement Luan in de provincie Hebei kwamen duizenden leraren en leerlingen bijeen om samen langleven noedels te eten ter herinnering aan Mao.
Dit jaar lanceerde de Maoïsten via het internet een petitie om te vragen dat 26 december een Feest van het Volk zou worden, een officiële feestdag. Duizenden mensen hebben al getekend, waaronder ook familieleden van voormalige ambtenaren, partijkaders, generaals en linkse academici.
Linkse academici zoals Sima Nan wijten alle huidige problemen – uitbuiting van interne migranten, corrupte ambtenaren, onvoldoende sociale zekerheid en drugsproblemen- aan “de keuze voor de kapitalistische weg tijdens de hervormingen”. “Indien Mao nog leefde dan zou dat allemaal niet waar zijn”. De Chinezen herinneren zich Mao nog omdat hij voor hun persoonlijke belangen beter opkwam. Een andere linkse ondertekenaar, Guo Songmin erkent dat de politiek van hervorming en opening vruchten afgeworpen heeft, maar ook grote problemen veroorzaakt heeft: kloof tussen arm en rijk, ongelijkheid en mensen die in armoede leven. Veel mensen willen terug naar het socialisme en Mao is het symbool van die periode.
Linkse verontwaardiging
Vele liberalen klagen dat de linkse ideologie opnieuw terrein wint. Intussen zijn linkse academici ontevreden omdat de rechtsen de meeste media, websites, universitaire colleges en uitgeverijen controleren. President Xi legt dan wel weer meer nadruk op ideologie, maar hij geeft de linksen weinig speelruimte, aldus Guo. Volgens hem demoniseren de media Mao en overdrijven ze de schade die hij aanrichtte. Hij denkt dat hoe meer Mao vandaag zwart gemaakt wordt, hoe meer mensen van hem zullen gaan houden.
Op sociale media is de houding tegenover Mao een onderwerp van debat. De bekende acteur Wang Baoqiang kreeg bakken kritiek omdat hij op 26 december op zijn blog schreef dat hij altijd tot “opa Mao” bad en hem bedankt omdat hij zijn levensdroom mogelijk maakte; hij moest zijn post uiteindelijk weghalen. Iemand schreef: ”Indien Mao nog leefde dan was jij nu een arme werkloze boer die zou rondgevoerd worden met een kap op zijn kop (een allusie op de vervolging van ‘bourgeois’ in de culturele revolutie); denk eens na welk leven je vader moest leven en hoe jouw leven er nu uitziet.” . Maar de linkse cultuurcriticus Sima Pingbang vindt dit niet correct; in een rationele maatschappij kan het niet zo zijn dat mensen die bewondering hebben voor Mao afgeschilderd worden als Maogekken.
Bron: Global Times.
Het oorspronkelijke artikel in Global Times vind je hier
Bij ons verschenen bijna uitsluitend erg negatieve boeken over Mao; lees een kritische bespreking van het boek van Dikötter en van dat van Jung Chang
Tijdens de periode van Mao heeft de onderste laag in de Chinese samenleving de grootste sprong voorwaarts gemaakt: hoogste inkomensstijging van alle lagen, onderwijs, gezondheid, levensverwachting, welzijn, werk en steun voor elkaar.
Mao en zijn hoogbegaafde ministers en adviseurs hebben Chinezen het geloof in eigen kunnen teruggegeven.
Mao heeft uitgevoerd wat keizers in een aantal periodes voor hem ook deden: China is in staat met werk vanuit het eigen land rijk te worden. Europa is daar nooit in geslaagd.
Mao heeft begrepen dat het communisme met zijn arbeiders in de steden voor China een foute theorie is. Hij heeft de boeren de basis van een samenleving gemaakt en dat is de enig juiste weg naar een hoge ontwikkeling zonder toepassing van geweld
Mao ontwikkelt de massalijn. De massa’s veranderen de geschiedenis. De Chinese Communistische Partij probeert met Xi Jinping deze lijn te herstellen, maar de CCP weet niet of zij de massa’s kan controleren en of zij niet weggeveegd worden