Door de lagere vaccinatiegraad van Chinese senioren kan een eventuele massale omikron uitbraak tot 1,5-1,6 miljoen doden leiden. Maar hoe komt het dat de vaccinatiegraad niet hoger ligt? Verslag van een veldonderzoek door Health Insight.
Volgens officiële data hebben 42 miljoen Chinezen boven 60 nog geen enkele vaccinatie gekregen. Meer dan 100 miljoen kregen geen booster. Hoe ouder de senioren, hoe minder gevaccineerd. Bij de 80+ers is nog geen 60% volledig gevaccineerd. In Scandinavische landen is dat meer dan 90%
Met de zeer besmettelijke omikron variant zijn kwetsbare niet gevaccineerde personen de eersten die zwaar ziek worden of overlijden. Het voorbeeld van Hongkong is sprekend: in de recente omikrongolf bedroeg de sterftegraad 0,74% , op dat moment de hoogste ter wereld. 85% van de hospitalisaties en bijna 96% van de overlijdens waren 60+ers, 90% van de overlijdens betroffen niet volledig gevaccineerde personen. De hoogste sterfte was bij niet-gevaccineerde 80+ers.
Shanghai bevestigt die trend. In de week van 17 tot 23 april stierven daar 87 personen met corona. De meesten waren meer dan 85 jaar oud, en zonder uitzondering speelde een onderliggende aandoening een rol in hun dood. Slechts een minderheid was gevaccineerd.
Het besluit is duidelijk: de meest kwetsbaren zijn het minst gevaccineerd. Nochtans is het vaccineren van ouderen al meer dan een jaar opgenomen in de doelstellingen an de Nationale Gezondheidscommissie. Waarom is dit niet beter gelukt? Health Insight interviewde de betrokkenen; hun verslag verscheen in het Engels vertaald op Caixin.
Om te beginnen zijn er belangrijke verschillen per regio. Nationaal zijn 85% van de meer dan 60-jarigen gevaccineerd. Maar Chen Wenmin,de wijkgezondheidsverantwoordelijke van een wijk in Guangzhou vertelt dat een kwart van de ouderen bij hem nog geen enkele keer gevaccineerd werd.
Goede en minder goede excuses
De beschikbaarheid van vaccins is geen probleem. Er zijn mobiele vaccinatiecentra en er is speciaal vervoer voor ouderen. De moeilijkheid is hen te overtuigen.
Chen klaagt dat de ouderen in zijn wijk, waarvan de helft gepensioneerden zijn uit het onderwijs, vol vooroordelen tegen het vaccin zitten. ‘Zij denken dat ze het beter weten dan wij’. Wanneer hij met hen gaat praten krijgt hij antwoorden als: ‘Ik weet dat wat jij vertelt niet juist is’.
Het lage aantal besmettingen gedurende een langere periode is een andere rem op vaccinatie. Ouderen die weinig hun woning verlaten kregen daardoor een vals gevoel van veiligheid. Ze weigeren vaccinatie omdat ‘ze alleen buiten komen om even naar de winkel te gaan’.
Vele ouderen hebben al kwalen, zoals hartziekten en diabetes, of hebben chirurgische ingrepen ondergaan. ‘Zij zijn bang dat het vaccin hun kwaal kan verergeren’, zegt een gezondheidswerker in Chaoyang (Beijing). ‘We moeten vasthouden aan vrijwillige vaccinaties, we kunnen inentingen niet verplichten. We kunnen ze alleen maar oproepen, opnieuw en opnieuw’.
In tegenstelling tot jongeren staan ouderen weinig onder sociale druk. Wie een sociaal netwerk wil onderhouden is in de praktijk verplicht zich te laten vaccineren, omdat je anders niet naar het bureel, de school of een sociaal evenement kan gaan. Voor senioren bestaat deze verplichting in de praktijk niet.
De beste motivatie voor senioren om zich te laten vaccineren is een lokale uitbraak van omikron. Alle geïnterviewde gezondheidswerkers verklaarden dat ze probleemloos voldoende kandidaten voor vaccinatie vonden wanneer het aantal lokale besmettingen steeg. Maar de gezondheidswerkers die verantwoordelijk zijn voor vaccinaties, staan ook eerste in de lijn wanneer een lokale uitbraak moet bestreden worden.Testen krijgt dan voorrang boven vaccineren.
Objectieve oorzaken
Senioren die dat willen kunnen niet altijd gevaccineerd worden. De Chinese gezondheidscode voorziet tegenindicaties die vaccinatie ongewenst maken. Helaas laten die soms verschillende interpretaties toe.
Veel senioren hebben al chronische kwalen zoals hoge bloeddruk (53%) . in de praktisch uitgewerkte richtlijn voor tegenindicaties werd een vrij lage maximum bloeddruk als alarmgrens vastgelegd. Een gezondheidswerkster uit Binnen-Mongolië stelt dat 40% van de ouderen boven die grens zit. Hoe ouder de persoon in kwestie, hoe hoger de kans op een overschrijden.
De gezondheidswerkers die de vaccinatie toedienen moeten dan zelf oordelen of de overschrijding accidenteel is of wijst op een ‘onstabiele bloeddruk’, één van de tegenindicaties voor vaccinatie. Niet alle gezondheidscentra volgen hier dezelfde praktijk. Sommigen wijzen er ook op dat men nog onvoldoende praktijkdata heeft om goed over de tegenindicaties te kunnen oordelen.
Vooroordelen of echte neveneffecten
‘Mijn moeder werd ziek na haar tweede prik, mijn vader kreeg lymfekanker vier maanden na zijn tweede prik’. Aan het woord is een bewoner van Yunnan. Hij denkt dat er een verband is met de vaccinaties en heeft heel zijn familie overtuigd verdere vaccinatie te weigeren.
Hoe ouder de senior, hoe groter de statistische kans dat hij binnenkort ziek wordt. Een groot aantal senioren wordt dus automatisch kort na de vaccinatie (ernstig) ziek. De oorzaak wordt dan gemakkelijk bij het vaccin gelegd, ook al is daar geen enkele aanwijzing voor.
Volgens Chen van het wijkcentrum worden alle klachten over mogelijks kwalijke gevolgen van vaccinatie onderzocht en kan de patient eventueel een vergoeding krijgen indien het verband aangetoond is. Het personeel dat de vaccinatie uitvoerde gaat vrijuit zolang de regels gevolgd werden. Vaccinatie-experts beklemtonen dat in alle verdachte gevallen moet onderzocht worden of het al dan niet om negatieve neveneffecten gaat.
Dit blijkt echter onvoldoende om de alarmerende berichten te stoppen. Sommige volwassenen verzetten zich tegen het vaccineren van hun bejaarde ouders. Sommigen vragen zelfs dat het vaccinatiecentrum zich verantwoordelijk stelt voor eventuele nadelige gevolgen.
In tussen krijgen de dokters meer vertrouwen in de vaccins . Een dokter: ‘In het begin hielden we ambulances in stand-by, maar na het toedienen van grote aantallen vaccins zonder één geval van kwalijke gevolgen zijn we daarmee gestopt’. Hij suggereert meer onderzoek te doen op nadelige gevolgen en dat breder bij het doelpubliek te verspreiden.
Verantwoordelijkheid
Uit het onderzoek blijkt dat in de praktijk gemeenschapswerkers de ouderen proberen overtuigen, en dat personeel van het lokale gezondheidscentrum nagaat of er tegenindicaties zijn en het vaccin toedient. In twijfelgevallen worden patiënten eerst naar het hospitaal gestuurd voor een check-up. Maar de verantwoordelijkheden liggen niet eenduidig vast. Locale vaccinatiecentra kunnen de neiging hebben om zoveel mogelijk gevallen af te schuiven. Ook dat is een objectieve rem.
Originele bron: Health Insight (in het Chinees), vertaling Caixin.
