Terwijl de presidenten Xi Jinping en Putin zich resoluut voorstander toonden van meer vrijhandel in Azië bevestigde president Trump op de Asia-Pacific Economic Coöperation (APEC) topconferentie zijn voorkeur voor het afsluiten van bilaterale akkoorden. Toen de Japanse premier Abe wilde verklaren dat het Trans Pacific Partnership (TPP) zonder de VS toch zou doorgaan, liet de Canadese premier op het laatste ogenblik verstek gaan. Ondertussen worden de pogingen tot Aziatische vrijhandelszones voortgezet.
De Chinese president Xi Jinping verklaarde nogmaals op de APEC-top te Da Nang voor het afsluiten te zijn van multilaterale vrijhandelsakkoorden. Hij vond globalisatie een ‘onomkeerbare trend’. Meer concreet steunt China een vervroegde afsluiting van de onderhandelingen met het Regionaal Comprehensieve Economic Partnership (RCEP) en het verder onderhandelen met APEC over vrijhandel: het FTAAP. De RCEP onderhandelingen waren vorige maand in Zuid-Korea aan de twintigste ronde toe. De haalbaarheidsstudie over een FTAAP werd beslist tijdens een vorige APEC-zitting te Lima.
De Russische president Putin wil eveneens meer vrijhandel met Azië en zo mogelijk met Eurazië. Putin deelde tijdens zijn toespraak mee dat de afgelopen 5 jaar het aandeel van de APEC-landen in de Russische buitenlandse handel steeg van 23 tot 31% en bij de export van 17 tot 24%. We willen daar niet stoppen zei hij. Putin stelde voor dat een Aziatische vrijhandelszone rekening houdt met de Eurasian Economic Union en zag dus meer in een ‘Eurasian Partnerschip’. Putin pleitte ook voor het opstarten van raadplegingen binnen APEC over cyberveiligheid en bescherming van software. De APEC-ministers van Handel raakten het overigens wel eens over een raamwerk qua grensoverschrijdende e-commerce waar vooral de KMO’s/MKB’s zouden van profiteren.
Toch TPP?
De Amerikaanse president die het Trans Pacific Partnership (TPP) van zijn voorganger opzij schoof, volhardde tijdens zijn APEC-toespraak in zijn opvatting om voornamelijk bilaterale akkoorden te willen afsluiten. De overige TPP-landen hebben echter onderhandeld om dit TPP toch doorgang te laten vinden, zij het zonder de Verenigde Staten.
Toen de Japanse premier Abe de pers wilde bijeen roepen om het akkoord hierover bekend te maken, liet de Canadese premier Trudeau ter elfder ure verstek gaan. Hij verklaarde niet gehaast te zijn bij het afronden van de gesprekken. Volgens de Financial Times vreest hij interferentie tussen het te vernieuwen verdrag van de Noord-Amerikaanse Vrijhandelsovereenkomst (NAFTA) en het TPP: daarbij zou het bijvoorbeeld gaan om in Vietnam door Japanse automerken vervaardigde auto-onderdelen die bestemd zijn voor de Amerikaanse markt. De betrokken 11 landen waren het echter wel eens om de weinig overblijvende knelpunten weg te werken voor wat nu het Comprehensive Progressive Trans-Pacific Partnership” wordt geheten.
Integratie?
Nu komt daar dus bij dat de Pacific Economic Cooperation Council (PECC) berekend heeft dat het vrijhandelsverdrag in Asia-Pacific (FTAAP) de wereldeconomie zou kunnen doen stijgen met 2400 miljard dollar. Er bestaat echter al een wildgroei aan vrijhandelsovereenkomsten. Eind 2015 bestonden er 160 overeenkomsten tussen APEC-leden onderling naast 60 regionale overeenkomsten.
Eenmaal een feit zou het FTAAP de grootste vrijhandelszone vormen ter wereld, aldus directeur Liu Chenyang van het APEC studiecentrum bij de in Tianjin-gevestigde Nankai University. Volgens hem is het haalbaar om de FTAAP te bereiken door het aaneen koppelen of integreren van de brede akkoorden die momenteel in de maak zijn. Hij denkt daarbij zowel aan het TPP als aan het Regional Comprehensive Economic Partnership (RCEP) met 10 ASEAN-leden en hun 6 grootste handels partners China, Japan, Zuid Korea, India, Nieuw Zeeland en Australië.
Er zal de komende maanden ongetwijfeld fel onderhandeld worden om meer klaarheid te krijgen over de integratie van de verschillende akkoorden. Gemakkelijk zal het niet zijn. Canada en China zijn bijvoorbeeld verkennende gesprekken opgestart over wederzijdse vrijhandel, maar de voormalige handelsminister James Moore heeft gewaarschuwd dat dit de relaties met de VS en mogelijk de NAFTA gesprekken zou kunnen ondermijnen.
Voorlopig zijn alle ogen echter gericht op de ASEAN-toppen die de volgende twee dagen in Manilla plaats vinden en waar premier Li Keqiang zal aan deelnemen. De organisatie viert dit jaar haar vijftig jarig bestaan.
Bronnen: China Daily, Financial Times, SCMP
