Op maandag 17 januari heeft de Chinese president Xi Jinping een toespraak gehouden via een videolink naar de virtuele sessie van het World Economic Forum. Het was zijn eerste grote optreden voor een internationaal evenement in 2022. Hier volgt een samenvatting met commentaar. Dit is de link naar de volledige Engelse tekst.
COVID en filosofie
Xi vroeg in de eerste plaats aandacht voor het feit dat grote veranderingen in de wereld samenvallen met de COVID-pandemie. ‘Hoe de pandemie te verslaan en de post-COVID-wereld op te bouwen? Dit zijn grote problemen die voor alle mensen over de hele wereld van het grootste belang zijn’. Hij hield de deelnemers aan het World Economic Forum (politici, economisten, wetenschappers, denkers) voor dat dit ‘de vragen zijn waarop wij antwoord moeten geven’. Bij die zoektocht is het nodig te zien dat de wereld vooruitgaat door de tegenstellingen heen: crisissen en uitdagingen kunnen een bron van kracht zijn. Het is goed de grote ontwikkelingscycli van de geschiedenis met elkaar te vergelijken, maar tegelijk oog te hebben voor veranderingen die klein en subtiel zijn.
Takenlijst
Na zijn focus op ‘datgene wat de mensen nodig hebben’ en zijn filosofische uiteenzetting over hoe hijzelf de gang van de wereld analyseert noemde Xi vier opdrachten die de mondiale situatie ons stelt. Wij moeten de pandemie bestrijden, zorgen voor economisch herstel, de wijde kloof dichten tussen ontwikkelde landen en landen in ontwikkeling en de Koude Oorlog verwerpen om juist te streven naar een vreedzaam samenleven en wederzijds voordeel. Bij elk van die vier projecten gaf de Chinese president aan wat zijn land zelf al concreet heeft gedaan.
De boodschap in het taalgebruik
Xi vermengde in zijn toespraak traditionele Chinese uitdrukkingen, plastische vergelijkingen en concrete gegevens. In het jaar van de tijger dat op 1 februari begint, moeten we ‘de tijger vleugels geven, met andere woorden: handelen met de moed en kracht van de tijger om alle obstakels op onze weg voorwaarts te overwinnen’. ‘Laat ons barrières opruimen in plaats van muren te bouwen’. ‘De gemeenschappelijke welvaart die we wensen is geen egalitarisme. Om een analogie te gebruiken: we zullen eerst de taart groter maken en deze vervolgens goed verdelen door middel van redelijke institutionele regelingen’. ‘De arme wereldbevolking is met meer dan 100 miljoen toegenomen. Bijna 800 miljoen mensen leven in honger. (..) Sommige ontwikkelingslanden zijn door de pandemie teruggevallen in armoede en instabiliteit. Velen in ontwikkelde landen maken ook een moeilijke tijd door’.
Voorstellen voor strijd tegen COVID
Xi wil vooral dat landen actief samenwerken op het gebied van onderzoek en ontwikkeling van medicijnen, en de inspanningen versnellen om een ‘wereldwijde gezondheidsgemeenschap’ voor iedereen op te bouwen. Van bijzonder belang is vaccinatie, een krachtig wapen dat eerlijk moet worden verdeeld en versneld om de wereldwijde immunisatiekloof te dichten. China neemt hier volgens zijn president het voortouw. ‘China is een land dat zijn beloften waarmaakt. Het heeft al meer dan twee miljard doses vaccins naar meer dan 120 landen en internationale organisaties gestuurd. Toch zal China nog een miljard doses aan Afrikaanse landen verstrekken, waaronder 600 miljoen doses als donatie, en ook 150 miljoen doses aan ASEAN-landen’.
Hoe werken aan het economisch herstel?
Er dreigt ten gevolge van de verstoringen die COVID-19 heeft teweeggebracht een wereldwijde inflatie. ‘Als grote economieën nu echter op de rem trappen of een ommekeer maken in hun monetair beleid, kan dat nadelig uitpakken voor de economische en financiële stabiliteit in de wereld, en de ontwikkelingslanden zullen er het slachtoffer van zijn’. Volgens de meeste waarnemers keert Xi zich hiermee tegen aangekondigde renteverhogingen, onder andere in de VS. Met het rentewapen kunnen de centrale banken de inflatie beteugelen, maar een renteverhoging zal ook in eerste instantie en tijdelijk de bestedingen verminderen en kan daardoor de export van ontwikkelingslanden (zoals China) bedreigen. Ze maakt de dollar interessanter en leidt tot kapitaalvlucht uit zwakkere economieën (landen van het Zuiden). Bovendien zal ze de afbetaling van de schuldenlast voor die landen doen oplopen. Xi verzet zich verder tegen de neiging om te de-globaliseren die hij onproductief vindt en geeft een alternatief: ‘laten we streven naar integratie, niet naar ontkoppeling (..) een open en eerlijke wereldeconomie opbouwen’. Hij wil ‘het multilaterale handelssysteem hooghouden met de Wereldhandelsorganisatie als middelpunt’. Ook een open en niet-discriminerende omgeving voor wetenschappelijke en technologische innovatie zal volgens Xi een basis vormen voor het herstel van de economie.
Fronten om de kloof te dichten
Er is een aantal campagnes en partnerschappen voor solidariteit tussen ontwikkelde landen waar China zich bij aansluit en waar het graag een bijdrage en inspiratie aan levert. De 2030 Agenda voor Duurzame Ontwikkeling van de Verenigde Naties (aangevuld met het Global Development Initiative dat door Xi zelf op de Algemene Vergadering van de VN in 2021 is voorgesteld). Het Regional Comprehensive Economic Partnership Agreement (RCEP) dat op 1 januari van dit jaar in werking is getreden.
Niet zo
Wat we niet nodig hebben volgens de Chinese president is: ‘het samenstellen van exclusieve kleine kringen of blokken die de wereld polariseren, het overdrijven van het concept van nationale veiligheid om de economische en technologische vooruitgang van andere landen tegen te houden, het aanwakkeren van ideologische tegenstellingen en het politiseren of misbruiken van economische, wetenschappelijke en technologische kwesties’. In onze taal hebben wij daar een uitdrukking voor: wie de schoen past trekke hem aan.
Maar zo
‘De juiste weg voorwaarts voor de mensheid’ is volgens Xi: ‘vreedzame ontwikkeling en win-win-samenwerking (..) op basis van respect voor elkaar en zoeken naar wat ons verbindt’. Hij wil streven naar ‘een stabiele internationale orde, gemeenschappelijke waarden van menselijkheid en een gemeenschap met een gedeelde toekomst voor de mensheid’. Zijn oproep luidt: ‘dialoog verkiezen boven confrontatie, inclusiviteit boven uitsluiting’.
Chinese doelstellingen
In het laatste deel van zijn toespraak legde Xi Jinping uit waarvoor China zich in eigen land onder leiding van zijn communistische partij zal blijven inzetten. Hij belichtte drie doelstellingen voor de periode tot 2049 (de tweede honderdste verjaardag, die van de Volksrepubliek China zelf): hoogwaardige ontwikkeling, verdere hervorming en openstelling, milieubehoud. Xi wees op de bbp-groei van ongeveer 8 %, waarmee China de tweeledige doelstelling van vrij hoge groei en relatief lage inflatie heeft gehaald. Hij legde uit dat de Chinese regering onder ‘gemeenschappelijke welvaart’ niet een egalitair beleid verstaat om de ongelijkheid tussen de bevolkingsgroepen geforceerd te verminderen, maar dat ze nog steeds streeft naar productieverhoging plus rationele eerlijke verdeling via de overheidsinstellingen. Ook houdt ze vast aan een goede marktwerking en een gezonde gelijkmatige ontwikkeling van de publieke en niet-publieke sectoren. China verwelkomt alle vormen van kapitaalsinvestering die de wetten en regels eerbiedigen en de ontwikkeling van het land dienen. (Hierbij is het nodig ermee rekening te houden dat de Chinese wetten en de grondwet expliciet socialistisch zijn). China is voorstander van internationale samenwerking op economisch, financieel en technologisch gebied. Het land zal een loyaal partner zijn in het RCEP , en het streeft naar de toetreding tot de Comprehensive and Progressive Agreement for Trans-Pacific Partnership (CPTPP) en de Digital Economy Partnership Agreement (DEPA). Over milieubehoud zei Xi: ‘Wij doen er alles aan om het ecologische systeem in stand te houden, de preventie en bestrijding van vervuiling te intensiveren en de leef- en werkomgeving voor onze mensen te verbeteren’ en China zal zich tot het uiterste inspannen om de beloften na te komen van de VN Klimaatconferentie COP 26. China heeft een actieplan om de koolstofuitstoot te laten pieken VOOR 2030. Het werkt met een koolstofmarkt en heeft een systeem voor groene energie opgezet. Beide mechanismen zijn de grootste van hun soort in de wereld.
Twee rode draden
Westerse media hebben in Xi’s toespraak vooral waarschuwingen en aanvallen op de VS en in mindere mate het hele Westen gehoord. Ook veel belangstelling, vooral in de financiële pers, was er voor Xi’s kritiek op de renteverhoging. Wat de 8 % groei van het bbp over het hele jaar betreft kijken westerse journalisten liever naar het laatste kwartaal met zijn slowdown tot 4 % om de schuld te geven aan de strijd tegen COVID-19 die China voert. Die zou volgens vele westerlingen te streng zijn en de economische activiteit in de grote steden verlammen. Chinese waarnemers vergelijken als antwoord hierop het dodental van de VS (vorige week alleen al 1664 doden) met dat van hun eigen land (dit jaar 0 doden).
Wie de toespraak van Xi echter aandachtig en zonder vooroordeel doorneemt ziet dat er twee grote rode draden doorheen lopen die werkelijk in elke alinea terugkomen.
De landen in de wereld moeten dringend gaan samenwerken, oprecht en met respect voor elkaar; ze moeten de heilloze weg naar een Koude Oorlog verlaten.
Solidariteit van de ontwikkelde landen met de Derde Wereld en de landen in ontwikkeling duldt geen uitstel.
Bronnen: weforum.org, Xinhua, Financial Times, The Guardian, Global Times, dfbonline.nl (de Financiële begrippenlijst online), Morningstar.com (beurswebsite, niet te verwarren met morningstaronline.co.uk), Friends of Socialist China, Wikipedia, ukcop26.org,
Dit is de link naar de volledige Engelse tekst van Xi’s toespraak
