China Vandaag 1/11/2005
Na meer dan 40 jaar studie is China gestart met het nieuwe megaproject om water uit het waterrijke zuiden naar het waterarme noorden over te hevelen. Het project, dat dubbel zoveel als de Drieklovendam zal kosten, wil op termijn jaarlijks meer dan 40 miljard m³ water via drie omleidingtrajecten (het oostelijke, het centrale en het westelijke) in het noorden doen toekomen, wat aan meer dan 300 miljoen personen ten goede zal komen.
De beschikbare waterhoeveelheid berekend per Chinees bedroeg in 1997 maar een vierde van het wereld gemiddelde en dit zal nog meer kritisch worden in de toekomst. Niet alleen zijn grond en water in China onvoldoende, ze zijn ook ongelijk verdeeld. 80 % van ‘s lands waterhoeveelheid bevindt zich in het bekken van de Yangtzerivier. Dit gebied met de helft van de bevolking en de helft van het BNP beschikt over 3480 m³ water per persoon en 4300 m³ per mu. Het gebied benoorden de Yangtze heeft 60 pct van de landbouwgrond, maar slechts 15 pct van de waterhoeveelheid. Vooral de 3 bekkens van de Gele rivier, de Huaihe en de Haihe beschikken met één derde van de bevolking maar over 7,7 pct van ’s lands waterbronnen. Door overexploitatie van het grondwater in de havenstad Tianjin daalde het niveau van het grondwater met 2 meter. Peking beschikt volgens de “South China Morning Post” slechts over 300 m³ water per persoon, wat een achtste is van het nationale gemiddelde en een dertigste van het wereld gemiddelde. Minister van Openbare werken Zhang Qingfeng beweert zelfs dat 110 Chinese steden een ernstig watertekort hebben en 400 steden een “normaal” tekort. Daartegenover staat dan weer dat volgens Zhang in 40 pct van de steden minstens 12 pct van het water verloren gaat door lekkende pijleidingen en overmatig gebruik. In de rurale gebieden lijden 20 miljoen personen onder een watertekort.
Reeds in 1952 stelde de toenmalige leider Mao Zedong tijdens een inspectietoer van de Gele rivier vast : “Het noorden van China heeft water nodig en het zuiden heeft er zat. Misschien moet het noorden water lenen van het zuiden.” Op 29 augustus 1958 werd een eerste studie daartoe gestart. Enkel al na het jaar 2000 werden er niet minder dan 91 conferenties over belegd met duizenden deelnemers. Na veertig jaar studies en het nagaan van 50 alternatieven, keurde de regering op 23 augustus 2002 uiteindelijk het wateromleidingsproject trouwens goed. Volgens het programma zal China drie door de mens gemaakte rivieren van elk minstens 1000 km lengte bouwen zodat er een oostelijke, een centrale en een westelijke tak zal zijn. De drie omleidingen zullen vier van China grootste stromen die west-oostwaarts vloeien aan elkaar linken: de Yangtze, de Gele rivier, de Huaihe en de Haihe.
Met de bouw van een eerste fase aan het oostelijke en centrale traject werd gestart in december van hetzelfde jaar. Water van het oostelijke traject zal Tianjin en andere door droogte getroffen steden uit het noorden in 2007 voorzien. De tweede fase van dit oostelijk traject moet af zijn tegen 2010. De eerste fase van het centrale traject die Peking van water zal voorzien, moet klaar zijn tegen 2015. Dit belet niet dat reeds begonnen werd aan de 307 km lange Peking-Shijiazhuang sectie die 4 meren uit de provincie Hebei aan elkaar zal linken om tegen de Olympische Spelen de hoofdstad van water te voorzien. Volgens recente persberichten zou het oostelijke traject een jaar vroeger dan gepland klaar zijn. Het westelijk traject ligt nog op de tekentafels, maar wanneer de 3 trajecten af zullen zijn, zouden jaarlijks 40 miljard m³ omgeleid worden- het volume van de Gele rivier- wat jaarlijks 55 miljard yuan economische winst zou betekenen.
Milieu
Het algemeen plan is gebaseerd op de analyse van een volledig systeem van waterbesparing, controle van de vervuiling, bescherming van het leefmilieu en watertransfer. In dit systeem speelt de toewijzing van water de hoofdrol. Een eerste punt waarop bij het plan gelet werd, is het besparen van water. Hoewel in het noorden het water reeds schaars is, bestaat nog waterverspilling aan de andere kant. Indien daaraan geen aandacht was besteed, zou het project zo mogelijk nog groter geweest zijn. Een tweede aandachtspunt is de controle van de vervuiling. Het oostelijke traject leidt water van bestaande rivieren en meren af naar het noorden, maar de vervuiling in deze rivieren en meren is tamelijk ernstig. De controle van de vervuiling houdt nauw verband met de duurzame ontwikkeling van het gebied en is dus een sleutelpunt in het oostelijk traject. Het onderzoeksinstituut van China’s Milieuwetenschap heeft een plan opgesteld om het omgeleide water tot de standaard klasse te doen behoren. Dit plan wil dat er geen vuillozingen plaats grijpen in de belangrijkste omleidingskanalen. Daartoe wordt 16 miljard yuan geïnvesteerd in 102 te bouwen zuiveringsstations. De bescherming van het milieu is ook een belangrijk aandachtspunt want het gaat er niet alleen om schoon water naar het noorden te brengen, maar ook moet de weerslag op het leefmilieu in het zuiden worden nagegaan zoals de verzilting van de Yangtze monding.
Zwaartepunten
Het watertransfer plan loopt door zeven provincies of gelijkgestelde megasteden zoals Beijing, Tianjin, Hebei, Shandong, Henan, Jiangsu, Hubei. Het opstellen van het plan werd uitgevoerd door de regering van elke provincie of megastad als door de departementen planning, waterbeleid, stedenbouw en milieubescherming. Het plan maakt een allesomvattende analyse van waterbesparing, vervuilingscontrole, recyclage van vervuild water, grondwaterexploitatie, waterinstallaties en – distributie, vraag en aanbod van water, prijspolitiek…Eerst werden de plannen opgemaakt op stadsniveau om later gebundeld te worden op provinciaal niveau. Volgens het plan bedraagt het huidig watergebruik in de steden 12,8 miljard m³, waaronder 3,6 miljard m³ door overextractie van grondwater. Als dit gewoon zou doorgaan, komt men in deze steden aan een deficit van 10 miljard m³ tegen 2010 en aan 17 miljard m³ tegen 2030, zelfs met een politiek van besparing van water en hergebruik van vervuild water. Bijgevolg is het nodig dat het watertransferproject tegen 2010 en 2030 respectievelijk 13 miljard en 15 miljard m³ aanlevert door het oostelijke en het centraal traject.
Naast de aandacht voor de steden, is een ander belangstellingspunt de toestand van het strategisch gelegen Hairivier-waterbekken. Studie wees uit dat het gemiddeld jaarlijks deficit er 7,5 miljard m³ bedraagt. Dit betekent dat de socio-economische ontwikkeling van het bekken voor een belangrijk gedeelte gewonnen werd ten koste van het opofferen van het milieu. Zelfs na waterbesparing, waterzuivering en het aanboren van meer lokale bronnen is er een watertekort van 13,7 miljard m³ in 2010 en 21 miljard tegen 2030, wat niet zonder het watertransferproject kan opgelost.
Dit is eigenlijk eveneens het geval voor het gebied van de Huang-Huai-Haibekkens. Volgens het watertoewijzingsplan zal het omgeleid water eerst aangeboden worden voor stedelijk huishoudelijk en industrieel gebruik. Dit komt in de plaats van het oorspronkelijk watergebruik voor landbouw en milieu. Tezelfdertijd moet het plaatselijk beschikbaar water voor landbouwgebruik maar overgenomen voor het stedelijk- en industrieel gebruik, teruggeven worden aan de landbouw om de duurzame ontwikkeling er van te verzekeren. In normale jaren gaat de prioriteit van het plan naar huishoudelijk- en industrieel gebruik, maar in natte jaren kunnen de poorten geopend worden om overtollig water te lozen in de natuurlijke rivieren en zo het grondwater op te krikken. Het hergebruik van gezuiverd water voor de landbouw en het uitwisselen van water binnen het ontvangend gebied, worden ook overwogen maar de exploitatie van lokale waterbronnen is vrij beperkt. Toch werden sommige maatregelen al genomen zoals het versterken van gevaarlijke reservoirs en het gebruik van stormregenwater.
Trajecten
Het oostelijk traject zal water van het lager gelegen gedeelte van de Yangtze omleiden tot in het noorden met Tianjin als eindpunt. Jaarlijks geeft de Yangtze immers 956 miljard m³ water af aan de zee en zelfs in extreme droge jaren 600 miljard m³. Het oostelijk gedeelte zal de provincies Jiangsu, Anhui, Shandong, Hebei van water voorzien evenals de megastad Tianjin. Het omgeleidde water varieert naar gelang de 3 bouwfasen van 8,9 miljard m³ water, over 10,6 m³ tot 14,8 m³. Voor 90 pct van de 1156 km omleiding wordt gebruik gemaakt van bestaande rivieren of kanalen, vooral het bestaande duizendjarige kanaal Peking-Hangzhou zal worden gevolgd. Nu is het wel zo dat de Gele rivier in het noorden hoger gelegen is dan het water van de Yangtze zodat de bouw van 13 pompstations nodig is om het water in totaal 65 meter hoger te krijgen. Eenmaal voorbij de Gele rivier kan het water door de zwaartekracht naar Tianjin vloeien. Bij het oostelijke traject komt nog de tunnelsectie van 7 km die 70 meter onder de Gele rivier zal gestoken worden. Enkele meren tussenin moeten enkel licht hersteld. De totale investering voor het oostelijke traject beloopt 65 miljard yuan waarvan 32 miljard in een eerste fase. Het zal ook helpen om in het westen van de provincie Shandong en Noord-Jiangsu sterke bases voor handelsgraan te maken.
Het centrale omleidingtraject zal water van het Danjiangkou spaarbekken op de Hanrivier (zijrivier van de Yangtze) tot Peking brengen via kanalen doorheen de bergen. Daarvoor moeten de dijken van het Danjiangkou spaarbekken opgehoogd worden van 162 meter tot 176 meter zodat de opslagcapaciteit met 11 miljard m³ verhoogd wordt tot 29 miljard m³. De werken aan de nieuwe cementen constructie zullen 5,5 jaren in beslag nemen. Na voltooiing zal jaarlijks tussen 12 en 14 miljard m³ water worden omgeleid. Gezien de waterkrapte in het bekken van de Hanrivier zal het centrale traject niet alle waterbehoeften van de aangedane gebieden kunnen dekken, maar enkel het water voor stedelijk en industrieel gebruik in Peking en Tianjin, Hebei, Henan en Hubei. De totale lengte van het hoofdkanaal is 1273 km en kruist 205 rivieren –klein of groot- en 42 spoorwegen. De bouw van 1774 structuren is vereist waaronder 735 autowegbruggen die het kanaal dwarsen. De grootste projecten zijn de tunnels van 7,2 km onder de Gele rivier, waarvan de werken reeds startten en die 4 jaar zullen duren. De totale investering voor het centrale gedeelte bedraagt 117 miljard yuan. Dit project zal bijdragen tot de economische ontwikkeling van centraal China. Het verhogen van de Danjiangkoudam zal eveneens de controle van overstromingen in het midden- en lager gedeelte van de Hanrivier versterken en de veiligheid van de stad Wuhan. Voor het verhogen van de dam zullen echter 300.000 personen hun huizen moeten verlaten.
Op het westers traject wordt trouwens ook al decennia lang gestudeerd. Tijdens het laatste decennium wordt vooral gefocust op watertransfers van de rivieren Tongtian, Yalong en Dadu die in totaal maximum 20 miljard m³ water kunnen afstaan. Het zal vooral dienen voor irrigatie en drink- en industrieel water voor de provincies Qinghai, Gansu, Shanxi en Shaanxi en de Ningxia Hui autonome regio plus Binnen-Mongolië. Dit zal de economische ontwikkeling van het noordwesten verbeteren en het biologische milieu van het noordwestelijk loessplateau verbeteren. De bedding van de Gele rivier ligt ook hier 80 à 450 m hoger dan de corresponderende secties van de Yangtze. Twee methodes van watertransfer worden overwogen, namelijk door zwaartekracht en door oppompen maar voor beide methoden moet een 200 meter hoge dam gebouwd en tunnels van 100 kilometer. Dit moet gebeuren op 4000 meter hoogte in een zeer koud gebied met een complexe geologische structuur. De kost van de westelijke route zal over de 300 miljard yuan bedragen. Toch zal met dit traject niet gestart worden voor 2010 want bijkomende voorstudies zijn nodig om de complexe wetenschappelijke problemen op te lossen.
Financiering
Het gehele project zou een 486 miljard yuan (59 miljard US $) kosten, het dubbele van het drie klovenproject. Meer dan 100 miljard yuan zal geïnvesteerd in de bouw van de wateromleidingsroutes van het oostelijk en centraal gedeelte die 2.400 km bedragen. De centrale en lokale regeringen zullen respectievelijk 60% en 40% van de kosten dragen. Van het gedeelte door de nationale overheid zal 20 pct van de staatskas komen, 35 pct van een speciaal financieringsfonds dat de waterprijs zal verhogen en 45 pct komt van bankleningen. Er wordt een vennootschap met beperkte aansprakelijkheid opgezet voor het hoofdkanaal van het project. De “Raad van bestuur” bestaat uit afgevaardigden van de regeringen die investeren. De vennootschap staat in voor de bouw, de werking en het onderhoud van de voornaamste kanalen. Elke provincie zal een “Vennootschap voor Watervoorziening” oprichten die de bijkomende infrastructuur bouwt, het wateraanbod regelt en de engineering. De nationale vennootschap regelt de verhoudingen met de provinciale vennootschappen middels contracten. De provinciale vennootschappen blijven verantwoordelijk voor het gehele proces na de afwerking van het project evenals voor het reguleren van de watervoorziening en de waterkwaliteit.
Wat het milieuaspect aangaat, zal tegen 2010 42 miljard yuan gespendeerd worden om de irrigatie-efficiency te verbeteren, de ontwikkeling van waterverslindende ondernemingen in te tomen en de verspreiding van waterbesparende investeringen in de hand te werken. Ook zullen langs het oosters traject 260 projecten nodig zijn om watervervuiling te reduceren. Deze wateren behoren tot ’s lands meest vervuilde: er wordt geschat dat er jaarlijks 2,9 miljard m³ afvalwater in geloosd worden met 135.000 ton ammoniak en stikstof. Er werd bijvoorbeeld al begonnen met een van de 6 grote waterzuiveringsprojecten: het Dongming waterzuiveringstation dat 120 miljoen yuan zal kosten, 60.000 ton jaarlijks kan behandelen waarvan 20.000 ton zal gerecycleerd voor industrieel gebruik of irrigatie. Om de waterkwaliteit te verzekeren zullen rond Dongming ook de grootste drie vervuilende papierpulpfabrieken gesloten moeten worden. Overigens zullen wellicht honderden of zelfs duizenden vervuilende ondernemingen rond het oostelijk traject dicht moeten als ze binnen 5 jaar niet voldoen aan de standaarden, aldus milieuexperten. Tot op heden zijn langs het oostelijk traject 78 projecten die vervuiling tegengaan klaar of 30 pct, terwijl de bouw bezig is aan 111 projecten. De bouw van de 369 waterzuiveringsprojecten langsheen de centrale én de oostelijke route wordt op 30 miljard yuan geraamd. Ook langsheen het centrale traject zullen heel wat vervuilende ondernemingen gesloten moeten worden.
Reacties
Er zijn maar weinigen in China die tegen het project zijn. Vele dorpen zoals het dorpje Shangxin dichtbij Shandongs hoofdstad Jinan, zijn spookdorpen geworden waar door de droogte van het afgelopen decennium de helft van de bevolking uit wegtrok. In Wuhan is er wat protest omdat de overheveling van water naar het noorden, het wateraanbod van de stad van 3 miljoen inwoners zou in het gedrang brengen. Het kritiekste punt is wellicht de herhuisvesting van de 300.000 personen die moeten wijken voor de verhoging van de Danjiangkou-dam. De planners hebben al toegezegd om 40.000 yuan per persoon te zullen besteden voor de herhuisvesting. Daartoe is reeds een staf bezig met de eerste 82.000 personen.
Ander hekel punt is de verhoging van de waterprijs. Het is zeker dat de overheid de dure investeringen op een of andere manier zal doorrekenen in de waterprijs die nu aan de lage kant is. In Peking zou de kost van 2 yuan per m³ naar 5 of 6 yuan gaan. In de steden zou dit misschien wel draaglijk zijn, maar in de rurale gebieden is dit veel minder. Overigens zegt prof Yang Dongping vice voorzitter van de milieu-NGO “Vrienden van de natuur” dat 80 pct van het gebruikte water in Noord-China gebruikt wordt door de landbouw voor irrigatie, zodat een meer efficiënt gebruik van water het watergebrek zou kunnen opvangen. Veel irrigatiewerken dateren echter uit de jaren 50 à 70 en zijn volgens de huidige normen van ondermaatse kwaliteit. Waarop Zhang Yue, hoofd van China’s Landbouwvereniging voor Waterbesparing dan weer repliceert dat de verhoging van de efficiency bij het ruraal waterverbruik veel moeilijker en duurder uitvalt dan sommigen denken. Volgens hem kost het 10 yuan om één ton water te besparen en dit is beduidend meer dan de kost om het water van zuid naar noord over te hevelen aldus Zhang.
Bibliografie
Website South-to-North Water Diversion: http://www.nsbd.gov.cn/zx/english/english.htm
Basic Readiness of Preparation Work For South-to-North Water Transfer Project, Ministry of Water Resources, November 14, 2000, http://news.xinhuanet.com/english/2003-09/10/content_1073745.htm
Section of water diversion project launched, China Daily, 29-05-2005
400,000 to relocate for water project, China Daily, 06-04-2005
Experts make waves in north-south water debate, SCMP, Michael Ma, 28-08-2001
Approval for $470b canals network to help stricken north, SCMP, Ray Cheung, 31-10-2002
Artikelenreeks South China Morning Post, Ray Cheung, 12-15 mei 2003
South‑North Water Diversion Project To Benefit 300 Million Chinese , Xinhua, 25-12-2001
Xinhua Provides Background on North‑South Water Diversion Project , FBIS, 27-12-2002, Xinhua
RMRB Article Introduces Project to Divert Water From South to North, FBIS, 28-12-2002
Renmin Ribao
