De handelsconflicten tussen China en enkele van de meest ontwikkelde Westerse landen verscherpen. Nu de regels van de Wereldhandelsorganisatie (WTO) negatief voor hen kunnen uitvallen, vormen de VS, de EU en Japan front. De VS dreigt met uitholling van de WTO, de EU wint vooral tijd.
De Wereldhandelsorganisatie (WTO) houdt zijn 11de ministeriële bijeenkomst in Buenos Aires. Naar aanleiding van die bijeenkomst maken de VS, de EU en Japan vandaag een gezamenlijke verklaring tegen China. De Financial Times kon het concept inzien.
De drie landen klagen de ‘ernstige overcapaciteit’ aan in sectoren zoals staal en aluminium, en de rol van illegale subsidies, financiering door de overheid, en staatsbedrijven. Verder klagen ze over wetten die buitenlandse investeerders verplichten belangrijke delen van hun technologie over te dragen en om data op lokale servers te bewaren. China wordt niet bij naam genoemd, maar de verklaring is duidelijk tegen haar bedoeld.
Verbroken beloften
De VS steunt op de vergadering formeel de EU in haar verdediging tegenover de klacht van China. Waarover gaat het?
Volgens het toetredingsakkoord van China tot de WTO, in 2001 moesten alle landen ten laatste op 11 december 2016 de discriminatie tegen China als niet-markteconomie stopzetten. Die houdt in dat men sancties tegen dumping mag nemen zonder die te moeten bewijzen. Om bijvoorbeeld te stellen dat Chinees staal gedumpt wordt in de EU, volstaat het aan te tonen dat de prijs lager ligt dan de kostprijs van staal in de VS.
Maar de EU en de VS blijven China ook na december 2016 als niet-markteconomie behandelen. Algemeen wordt verwacht dat China bij de WTO gelijk zal halen, maar intussen heeft de EU een aantal jaren tijd gewonnen. Het was deze strategie die eurocommissaris voor handel De Gucht in 2015 voorstelde.
WTO niet langer nuttig voor het Westen?
De VS dreigt zelfs de rol van de WTO uit te hollen indien ze een beslissing in het voordeel van China zou nemen. De Amerikaanse handelsvertegenwoordiger Robert Lighthizer zei aan collega’s op de vergadering dat ‘sommige leden’ bewust hun verplichtingen omzeilen en unfaire toegevingen proberen te krijgen via een proces. Dat zal de positie van de WTO om te onderhandelen in handelsgeschillen ondergraven. Een beslissing van WTO om China als markteconomie te erkennen zou voor de organisatie ‘dramatische gevolgen’ hebben.
De VS argumenteert dat de WTO China verplicht gemakkelijker toegang tot zijn markten te geven aan buitenlandse handelaars en investeerders, maar dat het land dit blijft omzeilen door eeuwige beloften, terwijl het in de praktijk joint-ventures en technologietransfer oplegt. De VS klagen dat de WTO niet sterk genoeg is om China te dwingen deze verplichtingen uit te voeren.
De regering Trump onderzoekt ondertussen of ze handelssancties aan China kan opleggen, volgens een Amerikaanse wet ter bescherming van intellectuele eigendom die dateert van voor de oprichting van WTO. Het is een aanwijzing dat de VS de rol van WTO als scheidsrechter in handelsgeschillen willen uithollen.
EU: oude wijn in nieuwe zakken
De EU, die verwacht door de WTO in het ongelijk gesteld te worden, heeft intussen zelf nieuwe regels uitgewerkt. Die zijn deze maand in werking getreden. Er wordt voortaan voor leden van de WTO geen onderscheid meer gemaakt tussen markteconomie en niet-markteconomie. Daardoor vervalt dus de discriminatie van China als niet-markteconomie en voldoet de EU formeel aan het WTO-akkoord van 2001.
Maar er is nu een nieuw systeem waarbij de EU handelssancties kan treffen indien ze ‘marktverstorende staatsinterventie’ vermoedt. China zal ook dit nieuwe systeem bij WTO aanklagen als protectionistisch. Het heeft veel kans om gelijk te halen. Buiten China hebben Rusland en 10 andere landen al geprotesteerd tegen het nieuwe Europese systeem.
Bronnen: Reuters, Week inChina,(HSBC), Forbes, Global Times
