De Wereldhandelsorganisatie (WTO) heeft in definitief beroep een voor China negatieve uitspraak gedaan over de Chinese uitvoerbeperkingen op grondstoffen. De gevolgen riskeren belangrijk te zijn.
In 2009 dienden de VS, de EU en Mexico een klacht in tegen de Chinese uitvoerbeperkingen die de Chinese industriële gebruikers van die grondstoffen een onrechtmatig voordeel zouden verlenen. De klacht betrof grondstoffen als bauxiet, cokes en zink en nog een half dozijn andere, waarvan alleen in de EU jaarlijks voor 1 miljard dollar ingevoerd wordt. Uitvoerbeperkingen zouden de prijs voor hun verwerkende industrie – staal, batterijen, chemische producten en keramische materialen- opdrijven en discriminerend werken want Chinese bedrijven blijven toegang tot goedkope grondstoffen behouden. Daardoor werden buitenlandse bedrijven die deze grondstoffen verbruiken verplicht hun productie gedeeltelijk naar China over te brengen. Op 30 januari bevestigde de WTO in beroep een eerder vonnis dat de uitvoerbeperkingen door kwota, uitvoerrechten en andere niet konden gerechtvaardigd worden op grond van milieubescherming of het verhinderen van uitputting van niet-hernieuwbare grondstoffen, zoals China claimde.
De uitspraak is extra belangrijk omdat ze als precedent kan dienen voor het gevecht rond de zeldzame aardmetalen die gebruikt worden in hoogtechnologische producten zoals zonnepanelen, windturbines en mobiele telefoons. Tot China enkele jaren terug de uitvoer daarvan begon te beperken, kwam meer dan 90% van de gebruikte zeldzame aardmetalen in de wereld uit China. Andere landen hebben deze grondstoffen wel, maar konden of wilden ze niet zo goedkoop als China ontginnen. China ging er toen van uit dat het de goedkope uitvoer van sommige grondstoffen moest beperken om te beletten dat het land op termijn zelf zonder die grondstoffen valt voor zijn eigen industrie. Ook moest de productie beperkt en geconcentreerd worden in enkele grote bedrijven omdat de goedkope kleinschalige exploitatie milieuonvriendelijk is. Op basis van de huidige WTO-uitspraak is China ook voor zeldzame aardmetalen in de fout gegaan. Karel De Gucht heeft namens de EU al geëist dat China onmiddelijk , en ook op dit domein, zijn regels aanpast aan de WTO. Ron Kirk noemt namens de VS de uitspraak een ‘fantastische overwinning’. Het Chinese Ministerie van Handel betreurt de beslissing maar zegt dat ze die zal respecteren.
Het eerder nationalistische Chinese dagblad Global Times klaagt dat bij de Chinese toetreding tot de WTO voorwaarden werden opgedrongen die zeer ongunstig zijn voor China. Het is tijd om te eisen dat die herzien worden. En waarom wordt het embargo op hoogtechnologische goederen door de VS tegen China nooit door WTO onderzocht? Iedereen overtreedt in zijn eigen belang wel eens de regels van de WTO, maar het is bijna alleen China dat daarvoor aangeklaagd wordt. China moet het spel meer gaan spelen zoals de anderen, maatregelen nemen waar nodig zonder zich af te vragen of het wel mag van de WTO.
