Wet op Criminele Procedures versterking of verzwakking van burgerrechten?

De aangepaste Wet op de Criminele Procedures werd donderdag in derde lezing aan het Volksconges voorgelegd. In 2011 was ze al twee keer door het Permanente Comité besproken en teruggestuurd voor aanpassingen. De Wet dateert van 1979 en werd al eens aangepast in 2006. Sommige stukken zijn controversieel.
In de Chinese pers wordt vooral benadrukt dat de aangepaste wet meer rechtszekerheid biedt voor verdachten. Er worden een aantal beschermingsmaatregelen ingebouwd zodat de praktijk van bekentenissen afdwingen uitgeroeid wordt. In 2006 was al gesteld dat bekentenissen afdwingen niet mag, maar de concrete maatregelen volstonden niet om politieambtenaren die onder druk staan om snelle resultaten te boeken, van de praktijk te weerhouden. Nu wordt bekentenissen afdwingen zelf een misdaad, zijn afgedwongen bekentenissen nietig voor de rechtbank, en zijn er concrete beschermingsmaatregelen zoals het filmen van de ondervraging.
In 2011 was er kritiek op de aanpassingen omdat ze de mogelijkheid voorzien om verdachten tot zes maanden op een geheime plaats ‘huisarrest’ te geven zonder dat hun familie weet waar ze zijn; dat zou kunnen in gevallen van misdaden tegen de staatsveiligheid, terrorisme, en zware corruptie, waarin het nodig is de verdachte af te zonderen om te verhinderen dat er met medeplichtigen afgesproken wordt. In de versie die nu ter stemming ligt zijn de scherpste kantjes afgerond: zo moet de familie binnen 24H op de hoogte gebracht worden van de verblijfplaats van verdachte, tenzij in een heel beperkt aantal gevallen waarin het onderzoek isolering vereist. Dan zou de familie slechts na maximum 30 dagen op de hoogte gebracht worden.  Sommige critici stellen dat de nieuwe wet een bestaande mistoestand legaliseert – men herinnere zich het geval Ai Weiwei – maar dat de beperkingen een stap vooruit zijn omdat ze de politie minder speelruimte geven. Andere critici stellen echter dat arrest op een geheime plaats principieel moet verworpen worden en de wet een stap achteruit is.  Volgens de laatste aanpassingen zou men Ai Weiwei als belastingzondaar niet meer op een geheime plaats kunnen vasthouden, maar wel van terrorisme verdachte Oeigoeren of van ondermijning van de staatsveiligheid beschuldigde dissidenten en Tibetanen. Er wordt opgemerkt dat de wetgevers gedeeltelijk rekening houden met kritiek van vorig jaar en met de bevraging van het grote publiek over het wetsontwerp.
(Bron: Xinhua, Sidney Morning Herald)