Sommige Chinese autoriteiten en opiniemakers beschouwen Rebiya Kadeer als de aanstichter of zelfs organisator van de tegen de Han-Chinezen gerichte gewelddaden in Xinjiang. Ziehier wat achtergrond-informatie over haar levensloop.
Mevrouw Kadeer werd in 1951 in de Autonome Regio Xinjiang geboren in een boerengezin. Ze slaagde erin een bedrijfje op te bouwen: een wasserij. “Rijk worden is geen schande”, een van de motto’s van de hervormingen, wist ze in praktijk te brengen. Haar activiteiten breidden zich uit. Ze begon een handelsvennootschap en een supermarkt. Ze dreef als eerste handel in dierenhuiden met de Centraal-Aziatische Staten in de buurt en kende in de beginperiode geen concurrentie. Intussen ook moeder van elf kinderen, zette ze een project op om vrouwen te helpen bij het opstarten van een zaak.
De publiek opinie zag Rebiya Kadeer als een vrouwelijke miljonair. Door de autoriteiten werd ze uitgenodigd om lid te worden van de “Raadgevende Conferentie”, één van de twee kamers van het parlement. In die hoedanigheid was ze een opvallende deelneemster aan de Wereldtop voor Vrouwen in Beijing 1995. Het tijdschrift Fortune schatte haar fortuin in dat jaar op 200 miljoen yuan, wat haar toen de achtste plaats opleverde bij de rijken in China.
Kadeers betrekkingen met de Chinese overheid verzuurden, maar met haar fortuin had ze de steun van de regering ook niet meer zo nodig. Haar tweede man vluchtte naar de Verenigde Staten, waar hij, tot op heden, ging werken voor Radio Free Asia. De overheid bevroor haar activa, omdat zij staatsleningen niet zou hebben terugbetaald. Een herbenoeming in de Raadgevende Conferentie zat er niet in, omdat ze de tegen China gerichte activiteiten van haar man weigerde te veroordelen. Toen een missie van het Amerikaanse Congres de toestand in Xinjiang kwam onderzoeken, reisde mevrouw Kadeer de leden tegemoet. Ze werd gearresteerd, in haar tas werd gevoelige informatie ontdekt en ze werd veroordeeld tot een gevangenisstraf wegens het in gevaar brengen van de staatsveiligheid.
Onder druk van de regering Bush werd ze na enkele jaren in 2005 om medische redenen vrijgelaten, op voorwaarde dat ze in het buitenland geen anti-Chinese activiteiten zou ontplooien. Ook zij emigreerde naar de VS (op 17 maart 2005) waar ze, als politiek asielzoeker uit een socialistisch land, met open armen werd ontvangen. Ze is de hemel ingeprezen door Bush (zie foto) en door sommige mensenrechtenverenigingen, die zelfs een poging ondernamen om haar voor een Nobelprijs te laten nomineren. In november 2006 heeft het Oeigoerse Wereldcongres in München haar tot voorzitter gekozen. In deze functie volgt ze stichter Alptekin op, die vanuit Duitsland enerzijds werkte voor die andere Amerikaanse propagandazender Radio Liberty en anderzijds ijverde voor de eenmaking van separatistische krachten in de drie Chinese Autonome Regio’s Xinjiang, Tibet en Mongolië. De “Wall Street Journal” weet te melden dat de groepen die Kadeer leidt jaarlijks 600.000 $ krijgen van de “National Endowment for Democracy”. Zoals we ter gelegenheid van de Tibetrellen vorig jaar schreven is dit de voornaamste Amerikaanse instelling die in andere landen ondermijnende activiteiten sponsort ten voordele van meer “vrijheid en democratie”. Kadeer die over de recente rellen geinterviewd werd op de zender “Al Jazeera” misbruikte foto’s van incidenten uit Centraal China op 26 juni om te bewijzen hoe “onderdrukt” het Oeigoerse volk werd door Chinese ordestrijdkrachten. Vanuit haar kantoor dat nauwelijks op enkele honderden meter ligt van het “Witte Huis” , verspreidt ze dezelfde boodschap als de Dalai Lama, namelijk dat er een etnische genocide zou plaats vinden tegenover haar minderheid. Op het filmfestival van Melbourne in Australië hebben drie Chinese films zich teruggetrokken uit competitie als protest tegen het tonen van een film over Rebiya Kadeer die mede verantwoordelijk geacht wordt voor de doden in Urumqi.
Bronnen: Wikipedia, SCMP, China Daily, Global Times, Le Monde
Foto’s : vals en echt op http://china.globaltimes.cn/top-photo/2009-07/444548.html
