In de ‘WikiLeaks-files’ – de ‘gekraakte’ vertrouwelijke correspondentie van het VS-ministerie van buitenlandse zaken – zit ook wat correspondentie vanwege de VS-ambassadeur in Delhi over gesprekken die hij had met de dalai lama, zo meldt de Hongkongse krant ‘The South China Morning Post’ (18/12/10). De Dalai wil dat de VS het op de klimaattoer gooit met China.
Het is natuurlijk geen geheim dat de 14e dalai lama goede betrekkingen onderhoudt met de VS-ambassade in Delhi. Dat is al zo sinds 1951, toen de dalai lama nog in Lhasa woonde. De VS wilden toen de dalai lama in ballingschap doen vertrekken. Gedurende acht jaar probeerden ze hem te overtuigen. In 1959 is het dan gelukt. De functie van de dalai lama zou het worden om vanuit het buitenland ongestoord China te bestoken.[1]
Dit even ter herinnering, maar nu de recente stukjes van gesprekken van de dalai lama met VS-ambassadeur Roemer. Daar staan geen echte ‘onthullingen’ in. Wat daar gezegd werd (of genoteerd), zegt de dalai lama ook openlijk in interviews of in toespraken. De dalai lama zou bv. Roemer hebben toevertrouwd dat “de politieke agenda (rond Tibet) vijf tot tien jaar terzijde mag geplaatst worden en dat de internationale gemeenschap zou moeten focussen op de klimaatverandering op het Tibetaanse hoogplateau”. Eerst dit: de dalai lama laat zijn politieke agenda nooit terzijde, getuige daarvan nog zijn jaarlijkse toespraak op 10 maart 2010[2], waarin hij pleit voor een verandering van het politiek systeem in geheel China en ook de rellen in Xinjiang goedpraat. Geen woord over het klimaat noch over ecologie, of bijna niet.
Overbegrazing is een feit
Toch is de dalai lama al sinds lang de eco-toer opgegaan. Ongeveer vanaf de klimaattop in Rio in 1992 begon zijn ecologisch offensief tegen China: “ontbossing, vervuiling van rivieren door mijnbouw, uitroeiing van wilde dieren, erosie door ongebreidelde akkerbouw, bevolkingsdruk op het milieu door import van miljoenen Chinezen in Tibet, industriële vervuiling, visvangst, enz.” Zijn administratie pleegde uitgebreide rapporten in de jaren 1990. Hij heeft er de sympathie van de meerderheid van de Europese ‘groene partijen’ mee gewonnen, die eerder al gevoelig waren voor zijn ‘alternatieve’ spirituele boodschap. Tegelijk vond zijn onafhankelijkheidsgedachte ingang.
Dat hij nu recent de VS aanmaande om meer de klemtoon te leggen op ‘het klimaat’ in Tibet (in zijn denkwereld de ecologische ramp, die de Chinezen veroorzaken) is niet verwonderlijk, gezien de aanloop naar de klimaatconferenties van Kopenhagen en Cancún. Hij zag hier een kanskans om China in een slecht daglicht te plaatsen. “De derde pool van de aarde redden door de Chinezen eruit te gooien” is de achterliggende redenering van de administratie van de dalai lama. Maar de VS hebben bij deze gelegenheid hun pion niet ingezet. . Waarom niet? Omdat China stilaan internationaal bekend geraakt, zeker bij de kenners, als zeer goed voorbeeld, zelfs koploper, in de aanpak van ecologische problemen, ook op het hoogplateau. Het zou dus zijn overgekomen zijn als dwaze propaganda.
De ecologie op het hoogplateau kampt met twee hoofdproblemen. Er is de klimaatopwarming en er is de overbegrazing. De twee factoren samen resulteren in woestijnvorming. Dit artikel geeft wat achtergrond daarover.
Verder zijn er natuurlijk devele kleinere problemen, die ook een oplossing zullen of moeten krijgen. Er wordt echter aan gewerkt.* Het wagenpark in Tibet groeit te snel. Nu al is er één gemotoriseerd vervoermiddel per vijf inwoners van Lhasa. Het stadsbestuur zet nu zuinige grote bussen in en bant de honderden oude vervuilende minibussen.
* Er wordt nog teveel hout en kolen verbrand voor de keuken en de verwarming. Lhasa schakelt over op gas, dankzij een nieuwe pijplijn vanuit Qinghai. Boeren kunnen gratis een put laten bouwen voor het produceren van methaangas uit stalmest.
* Het privé-elektriciteitsverbruik stijgt te snel. Enkele bijkomende dammen en hydro-elektrische centrales zijn in aanbouw. Het gebruik van fotovoltaïsche en de thermische zonne-energie neemt zienderogen toe.
* industrie: wordt klein gehouden. Eén derde van het grondgebied van Tibet is verboden voor de industrie.
* mijnbouw: alle kleine ‘artisanale’ mijnbouw is voortaan verboden.
Tot slot nog twee anekdotische passages uit de wiki-gesprekken van de dalai lama met de VS-ambassadeur.
* De dalai lama bekritiseert het feit dat Tibetanen nu een technische opleiding krijgen. Dat noemt hij “disrupting their nomadic lifestyle with vocational training” of vrij vertaald: ‘nomaden moeten nu een stiel leren, dat vloekt met de traditie’. Het aantal mensen op dit hoogplateau is de laatste vijftig jaar verdriedubbeld, het aantal yaks en schapen ook, graasland is er niet bijgekomen, integendeel. Er zijn ook geen pure nomaden meer in Tibet, die mensen hebben allemaal een huis, maar ze zijn wel soms maanden onderweg met de kudde. Onlangs sprak ik nog met een uitgeweken Tibetaan in Brussel. Hij vond het jammer dat zijn vroegere dorpsgenoten niet meer ‘overal’ kunnen gaan met hun kudde, dat de lokale overheid nu de graaslanden afgebakend in afzonderlijk familiaal beheer gaf. Dat is zo. De lokale overheid probeert de families de verantwoordelijkheid te geven voor het onderhoud van de graaslanden om precies overbegrazing tegen te gaan.
* De dalai lama is volgens zijn zeggen niet voor ‘onafhankelijkheid’ van Tibet. Maar in het vrijgegeven gesprek zegt hij wel dat Tibet zoiets moet worden als “Engeland tegenover de Europese Unie”, goede vrienden (vermoedelijk met China), maar “preserving national identity”. De ‘nationale identiteit’ in het geval van Engeland is dan toch een afzonderlijke staat.
Jean Paul Desimpelaere
[1] De correspondentie van die periode is integraal te vinden in ‘A History of Modern Tibet, 1913-1951’ van Melvyn Goldstein, University of California Press, 1989.
[2] 10 maart is de ‘nationale feestdag’ van de in 1959 gevluchte (mislukte) opstandelingen. Toespraak te vinden op zijn persoonlijke website. Nota: de dalai lama zit ook op facebook, twitter en youtube. Dat doet hij allemaal zelf niet natuurlijk.
Dat de Dalai Lama – net als talloze andere boeddhisten, met de bekendste allicht Thich nhat hanh – wel eens echt bekommerd zou kunnen zijn om het klimaat en de ontwrichting veroorzaakt door de Westerse manier van leven en consumeren (die nu gecopieerd wordt door China), lijkt de auteur van dit artikel niet te willen geloven. Blijkbaar zou het louter gaan om een strategie om China in een slecht daglicht te plaatsen. Tja.
KD heeft op dit punt gelijk: de dalai lama is een boeddhist en hij zal persoonlijk best wel om het milieu geven vanwege zijn filosofische overtuiging. Dat hij ook een politicus is die een verfoeilijke politiek voert, is een andere zaak.
Wat dat betreft is het stuk inderdaad niet genuanceerd genoeg.
Bedankt voor de reacties!
De persoonlijke overtuiging van de dalai lama over ecologie wou ik niet beoordelen. Ik stel enkel vast, wanneer hij het over ecologie in Tibet heeft, dat hij onjuiste informatie verspreidt. Ik heb zijn aanklachten in het artikel aangehaald – er zelfs nog “massale ontbossing” bij vergeten – maar niet duidelijk gezegd dat die beschuldigingen op niets steunen of al twintig jaar achterhaald zijn. Er is internationale wetenschappelijke ecologische samenwerking op en over het hoogplateau, tot en met de NASA toe. Het kan toch niet dat de dalai lama daar geen weet van heeeft. Dus is mijn conclusie toch dat de dalai lama de verwrongen informatie over de ecologie in Tibet als een politiek werktuig gebruikt.
In december vorig jaar hield de dalai lama een twee uur lange toespraak in Tasmanië met als titel: “Our Earth – Who Should Be Responsible for It”. Daarin kwam niets voor over ecologie elders dan in Tibet, met de gekende aanklachten.