De belangrijke Britse krant The Guardian plaatste op 5 oktober een opiniestuk van Barbara Finamore over het plan om China klimaatneutraal te maken tegen 2060. Barbara Finamore is een deskundige op het gebied van milieuwetgeving en energiebeleid *.
Toen Finamore in de jaren 90 voor het eerst in China ging wonen was de vervuiling door het gebruik van steenkool zo alomtegenwoordig dat ze onmogelijk had kunnen denken dat het land op korte termijn een voorvechter van het klimaat zou worden.
Nieuws van het jaar
Op 22 september 2020 kondigde president Xi Jinping in een videotoespraak voor de algemene vergadering van de VN aan dat China ernaar streeft om vóór 2060 ‘koolstofneutraal’ te worden. Dat is voor Finamore misschien wel het belangrijkste nieuws van dit jaar. Het is voor het eerst dat Beijing op dit vlak een doelstelling op lange termijn aanneemt. Een streefdoel tegen het midden van de eeuw: daar werd om gevraagd in het akkoord van Parijs en tientallen ontwikkelde landen zijn China hierin voorgegaan. Met haar opiniestuk richt de auteur zich op lezers die het nieuws gemist hebben, alweer vergeten zijn of de draagwijdte ervan niet beseffen.
Het juiste moment
Volgens Finamore is ‘China momenteel verantwoordelijk voor 28% van de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen, meer dan de Verenigde Staten en de Europese Unie samen’. Om koolstofneutraal te worden zal het zijn koolstofuitstoot met maar liefst 90% moeten verminderen, en de rest compenseren door ‘natuurlijke systemen of technologieën die meer koolstof uit de atmosfeer opnemen dan ze uitstoten’. Als het echter lukt betekent dat 0,2° tot 0,3° Celsius minder opwarming van de aarde. ‘De belofte van Xi komt geen moment te vroeg’, maar ze is ‘wel de grootste toezegging voor de aanpak van de klimaatverwarming’ van alle landen ter wereld.
Kolossaal
Om aan te geven hoe kolossaal de uitdaging voor China is spaart Finamore de ongemakkelijke waarheden niet. China verbruikt de helft van alle steenkool in de wereld om de helft van alle staal en cement te produceren. Het bouwt nog steeds kolencentrales hoewel die steeds meer onrendabel en onnodig zijn. Bovendien, in de van roet vergeven jaren 90 reed iedereen nog met de fiets, nu is China de grootste markt voor personenwagens en voor veel van die auto’s en de fabrieken zijn massa’s ruwe olie nodig.
De andere kant
Dus die grootse target van Xi, onzin? Toch niet, want er zijn ook keiharde ontwikkelingen die de Chinese plannen echt haalbaar maken. ‘China is verreweg de grootste investeerder, producent en consument van duurzame energie. Een op de drie zonnepanelen en windturbines ter wereld bevindt zich in China. Bijna de helft van alle elektrische personenauto’s ter wereld, 98% van de elektrische bussen en 99% van de elektrische tweewielers rijden er rond. Het land loopt voorop in de productie van batterijen om elektrische voertuigen van stroom te voorzien en duurzame energie op te slaan op elektriciteitsnetten. Tegen 2025 zullen de batterijvoorzieningen bijna het dubbele voorzien van de capaciteit van de rest van de wereld samen’.
Schoon wordt competitief
Door de voortvarendheid van de Chinese aanpak en het grote bereik van de investeringen, de productie en de toepassing van klimaattechnologie in China is de prijs voor die technologie wereldwijd sterk gedaald. Zonnepanelen, windmolens op het land, elektrische voertuigen en fietsen, hun batterijen en oplaadvoorzieningen, dat alles is veel goedkoper geworden en kan nu concurreren met energie uit fossiele brandstoffen. Zon en wind zijn nu al de goedkoopste energiebronnen voor twee derden van de wereldbevolking. Elektrische voertuigen zullen binnen de vijf jaar even goedkoop zijn als hun vervuilende concurrenten.
Haalbaarheid
‘Kan China die uiterst ambitieuze doelstelling wel halen?’ voegen sceptici zich direct na de aankondiging van Xi zich af. Volgens Barbara Finamore wel, als ze hun inspanningen nog versnellen en verdubbelen. Beijing en de regionale regeringen moeten enorme sommen door bedrijven en instellingen laten investeren in de bestaande schone energie, maar ook in de ontwikkeling van nieuwe vormen van energieopwekking (groene waterstof, offshore windmolenparken, energieopslag). De voorspelling van de deskundige milieuwetgeving en energiebeleid is dat dit ook zal gebeuren. Volgens haar zou Xi Jinping zijn publieke toezegging op een wereldwijd forum niet hebben gegeven zonder stevige garanties van de Chinese wetenschappers en andere adviseurs. Bovendien is haar ervaring dat China met betrekking tot het klimaatbeleid zijn mogelijkheden systematisch te laag inschat en beter presteert dan voor mogelijk werd gehouden.
Politieke overwegingen
Door haar jarenlange werk met Chinese ambtenaren en politici heeft Finamore inzicht in hun strategie. Volgens haar hebben zij met de klimaatbelofte van 22 september de eisen van een mogelijk nieuwe regering in de VS voor willen zijn en aangetoond dat ze zij zelf hun ontwikkeling in eigen hand hebben. De grootste bonus van de toezegging over koolstofneutraliteit vindt zij echter de boodschap van Xi Jinping aan de eigen bevolking. ‘Het geeft een krachtig binnenlands signaal aan iedereen in China dat het aanpakken van klimaatverandering een topprioriteit is’.
Tegen de wind in zeilen
Het voordeel van het Chinese stelsel is dat het op de lange termijn kan plannen en dat het de regionale overheden de dwingende opdracht kan geven energie- en klimaatplannen uit te werken, in praktijk te brengen en te laten evalueren. Vanzelf gaat dat niet: de centrale overheid zal tegenwind krijgen van gevestigde belangen in sectoren die ze juist nodig heeft voor de uitvoering van het voorgenomen beleid. Lokale regeringen moeten zorgen voor banen en belastinginkomsten. State Grid Corporation of China, het grootste elektrische nutsbedrijf ter wereld, staat eerder weigerachtig tegenover hervormingen. Sommige economen en bedrijfsleiders willen bij vertraging van de groei (bijvoorbeeld ten gevolge van de handelsoorlog, Covid-19, de crisis in de wereldeconomie) liever de sluiproute nemen van koolstof intensieve stimuleringsprojecten.
Voor het klimaat, samen met China?
In elk geval oordeelt Beijing nu dat het land zover is dat het – in tegenstelling tot 30 jaar geleden – bindende verplichtingen kan aangaan. Dat is een evolutie waarvan Barbara Finamore zelf getuige was en is, vandaar haar motivatie om dit opiniestuk te schrijven. Zij merkt ook dat China bezig is essentiële klimaattechnologieën van de volgende generatie beschikbaar en betaalbaar te maken in elk land. (Dit herinnert overigens aan de Chinese inspanningen en beloften om hetzelfde te doen met vaccins tegen Covid-19). Verder denkt Barbara Finamore dat China wel degelijk kan zorgen voor een gigantische stap voorwaarts bij het vermijden van de wereldwijde klimaatverandering. Zij kijkt uit naar de inhoud van het 14e vijfjarenplan (2021-25) en besluit met de hoop ‘dat China een broodnodige impuls zal geven aan de internationale klimaatonderhandelingen’.
* Barbara Finamore is directeur Azië van de Amerikaanse ngo Natural Resources Defense Council (NRDC), en adviseert in China al decennialang instellingen voor milieubeleid. Daarbij ageert ze met enig succes voor een samenwerking tussen de VS en China op milieugebied. Ze schreef in 2018 het boek Will China Save the Planet?
Zie ook het Dossier Milieu China van C. Martinez
https://www.chinasquare.be/china-neemt-het-voortouw-bij-de-aanpak-van-de-klimaatcrisis-1/
en
https://www.chinasquare.be/china-neemt-het-voortouw-bij-de-aanpak-van-de-klimaatcrisis-waarom-2/
