Op 23 januari (aanstaande zaterdag) is het een jaar geleden dat in Wuhan de eerste lockdown van de COVID-pandemie werd ingesteld.
De westerse media schrijven nog steeds veel over China en de pandemie. Jammer genoeg negeren ze meestal wat de gewone Chinezen erover zeggen en ervan vinden. Daarom is een online interview dat Carlos Martinez had met de Chinese journalist Li Jingjing zo belangrijk. De VIDEO van dat gesprek staat sinds 29 december 2020 op Invent the Future website en duurt meer dan een uur. De volgende tekst is een inkorting en bewerking van het transcript van de opname, gemaakt met https://otter.ai, ons vriendelijk ter beschikking gesteld door de interviewer. We citeren uit het gesprek de markantste uitspraken. De oorspronkelijke Engelse versie van de onderstaande tekst vind je ook hier.
Carlos Martinez, van de No Cold War campaign, interviewt de Chinese journalist Li Jingjing online. Li woont in Beijing, maar ze gaat in China overal naartoe voor haar werk bij de internationale Chinese tv-zender CGTN. Li Jingjing was verslaggeefster van de COVID-uitbraak in Wuhan, waar ze de hele lockdown in het begin van 2020 meemaakte.
Hoe is op dit moment de situatie rond de pandemie in China?
Sinds mei is alles weer zo goed als normaal. De laatste tijd zijn er in China hier en daar weer wat uitbraken. Maar de overheid heeft daar iedere keer heel snel op gereageerd. In een bepaalde wijk van een grote stad waren er 5 besmettingen. De dagen daarop hebben ze op die plek meer dan een miljoen mensen getest. Ze vonden bijna alle nauwe contacten en die mensen werden voor medische observatie naar een isolatiecentrum gebracht.
Dus, zodra er een besmetting wordt ontdekt testen ze iedereen en werken ze met contact tracing en isolatie?
Dat klopt. In het begin van vorig jaar moesten ze nog zoeken naar de beste aanpak. Maar nu, denk ik, heeft iedere stad en elke provincie het begrepen en weten ze hoe ze hiermee om moeten gaan. Eenieder die ook maar het kleinste risico heeft gelopen op blootstelling aan het virus wordt getest en behandeld.
Gebruiken de mensen de QR-codes dan? Is dat nu gangbaar?
Ja, daarmee zijn ze begonnen in Wuhan. Het is hetzelfde wat we gebruiken in WeChat of Alipay. Er zijn verschillende codes in verschillende kleuren: groen, rood en geel. De groene code wil zeggen dat je nooit zelf blootgesteld bent, niet met een persoon die wel was blootgesteld in contact bent geweest en dat je nooit in een hogerisicozone bent geweest. Met een groene code mag je overal komen. De rode code betekent dat je waarschijnlijk besmet ofwel blootgesteld bent geweest, of dat je wellicht een hogerisicozone hebt bezocht. Eigenlijk moeten we nu, vanwege de nieuwe uitbraken, overal waar we naartoe gaan de QR-code scannen. Een restaurant zal dan bijvoorbeeld mijn informatie hebben en als er daar opeens een besmetting opduikt, zullen ze met alle klanten die daar waren contact opnemen. Dat is de reden waarom we ons moeten laten registreren, niet om ons te bewaken of zo.’
Hoe moeilijk is het om je te laten testen? Moet je daar ver voor reizen? Moet je betalen? Kan het snel gebeuren? Hoelang duurt het voor je de uitslag weet?
Je gaat gewoon naar het dichtstbijzijnde ziekenhuis, laat je testen en je krijgt het resultaat binnen de 24 uur. Maar waar er een uitbraak is, voeren ze in die hele regio tests uit en je verneemt het resultaat zes uur later. Dat kan dus heel, heel snel gaan.
En hoelang bestaat die infrastructuur bij jullie al? Was dat al vroeg tijdens de eerste uitbraak in orde?
Zodra ze de lockdown hebben opgeheven, zijn mensen weer naar winkelcentra en andere openbare plaatsen geweest. Toen hebben ze dat systeem georganiseerd. Vanaf april of mei begonnen alle provincies dat toe te passen.
Waarom was je eigenlijk in Wuhan? Wat deed je tijdens de lockdown daar? Hoe was de sfeer in de stad? Hoe gingen de mensen ermee om?
Ik ben een reporter, dus toen ik hoorde dat er een uitbraak was, was ik natuurlijk bang, maar was mijn reactie toch meteen: ik ga daar naartoe om er een reportage over te maken. Mijn baas gaf mij toestemming. In februari vertrok ik naar Wuhan. Ik ben er 73 dagen gebleven, eind april kwam ik terug. Ik geef eerlijk toe dat wat er gebeurde in die tijd beangstigend was. Niet enkel in Wuhan, maar in heel China. Iedereen wist dat er een soort onbekende griep heerste, het Lentefeest stond voor de deur. Iedereen zou naar huis gaan, de familie opzoeken en plots was daar die lockdown. Maar een paar mensen mochten nog rondlopen. Af en toe zag je dus nog een ambulance die patiënten naar een ziekenhuis bracht, je zag mensen lopen in van die beschermende polypropeen pakken op straat om patiënten weg te brengen of eten en het noodzakelijke aan de huishoudens te bezorgen. Voor mijn reportages bezocht ik verschillende soorten hospitalen, ook de geïmproviseerde. Ik interviewde verplegers, dokters, patiënten en mensen die elementair, maar essentieel vrijwilligerswerk deden door voedsel naar wijken en huishoudens toe te brengen. Ik had het geluk dat ik het hele proces van nabij kon meemaken: de angst in het begin, hoe mensen zich aaneensloten om samen te strijden en uiteindelijk hoe we geleidelijk aan de dingen weer onder controle kregen.
Een van de dingen waar we hier in het Westen veel moeite mee hebben bij die lockdowns is het gebrek aan ondersteuning van kansarme mensen. Zij krijgen niet de nodige ondersteuning die ze normaal gesproken ontvangen. In India was dat ook duidelijk het geval. Hoe is China met dat soort situaties omgegaan?
Een strenge lockdown wil niet zeggen dat je een regio alleen maar totaal isoleert. Wuhan probeerde de transmissieketen te breken opdat het virus zich niet verder zou verspreiden. Maar alle mensen moesten allerlei vormen van ondersteuning krijgen. Hierbij komt het grote belang van de wijkcomités naar voren. Zo’n comité telt 20 of 30 mensen. Zij zorgden voor de aankoop en de aanvoer van eten voor duizenden huishoudens. Ze gingen letterlijk van deur tot deur om de situatie van elk gezin, elke familie op te nemen. Soms vonden ze patiënten met andere ziekten, vaak mensen die regelmatig naar het ziekenhuis moeten. De meeste leden van die comités zijn ook aangesloten bij de communistische partij. Wat er in het Westen ook over wordt beweerd, het zijn gewone mensen. Zij werkten tijdens die drie maanden van harde lockdown non-stop 24/7. De plaatselijke bevolking waardeert die partijleden erg.
Zo gaat het hier in China. In het Westen discussiëren ze nu nog altijd over het dragen van een masker. Daar hoeven wij niet meer over na te denken. Iedereen weet dat je een masker moet dragen, want je wilt anderen niet besmetten en zelf niet besmet raken. Ieder van ons weet hoe je alles moet ontsmetten. Tijdens die lockdown in Wuhan ging iedereen meehelpen, zowel in als van buiten de stad. Uit verschillende provincies kwamen de beste dokters. De provincies schonken etenswaren, de producten waar ze bekend voor zijn of die juist daar geproduceerd worden.
Dus hoewel het duidelijk een erg moeilijke situatie was, had iedereen te eten, kregen de mensen hun medicamenten. Als iemand dialyse of een ziekenhuisbehandeling moest hebben, kreeg hij die. Ongelooflijk. Vergelijk dat eens met de situatie in New York waar dat soort mensen in lange rijen, vele woonblokken lang op straat in de rij stonden om voedsel bij de voedselbank te halen.
Ja, hier in China kom je aan alles, omdat het aan de deur wordt gebracht. Ik herinner mij een verhaal over een persoon die een speciale behandeling nodig had. Ik heb hem geïnterviewd, het was een Oeigoer uit Xinjiang. Hij was in Wuhan voor zijn niertransplantatie, was net geopereerd en had een nieuwe nier toen de stad dichtging. Hij had dus heel veel intensieve zorg nodig. Toen ik hem naar zijn ervaringen vroeg, zei hij: ‘De mensen van het wijkcomité kwamen hier aan de deur en ze wisten van mijn situatie. Het was erg moeilijk voor ze, maar het lukte hun om ervoor te zorgen dat ik elke controle kreeg die nodig was.’ Een van zijn dokters pikte hem elke dag op en bracht hem naar het ziekenhuis voor onderzoeken en alles wat hij verder nodig had. Hij is van Xinjiang, maar hij zegt: ‘Wuhan is mijn tweede thuis, want hier hebben ze mij een tweede leven gegeven’. Hij is een Oeigoer en lid van de CPC. Het verhaal is waar.
China slaagde erin om in geen tijd tienduizenden dokters en ander medische hulpverleners naar Wuhan te sturen. In een mum van tijd werden die geweldige voorzieningen, moderne en volledig uitgeruste ziekenhuizen gebouwd. Hoe was het mogelijk om dat allemaal zo snel en op zo’n grote schaal in stelling te brengen?
Dat soort dingen is hier altijd mogelijk. In elke provincie vroeg de regering aan dokters en zorgverleners of ze wilden gaan. De meeste zeiden: ‘Natuurlijk doe ik dat’. Ze zeiden: ‘Het is onze verantwoordelijkheid als dokter, dat is de plaats waar ik naartoe moet. Ik doe het niet opdat de burgers mij dankbaar zouden zijn. Als ik, als dokter, niet zou gaan, zou ik er een leven lang spijt van hebben.’
En hoe dat van die voorzieningen kan? Volgens mij hebben wij een zeer efficiënte regering. Zij kunnen op ultrakorte tijd een doeltreffende methode uitwerken, met de beste voorzieningen, het beste personeel en voedsel, alles. Ze brengen dat allemaal samen en sturen het naar die plaatsen waar dat het meeste nodig is.
Ik denk dat die geweldige solidariteit onder de mensen in heel China werkelijk ingaat tegen het stereotype dat in het Westen leeft over China en de Chinezen. Ze denken hier dat ‘het een strenge, autoritaire maatschappij is, dat Xi Jinping en de communistische partij tegen iedereen zeggen wat ze moeten doen. De rest zijn robotten en ze haten hun manier van leven’. Dat idee dat je solidair bent en niet gemotiveerd door materiële beloning, maar door gewone menselijke gevoelens, druist regelrecht in tegen alle stereotypes over China.
Ik geloof dat zoiets nooit een probleem is hier. Wij vinden altijd dat we één moet en zijn, vooral als het een zware tijd is zoals nu. Voor mij is eenheid veel belangrijker dan individualisme. Als mijn vrienden en ik in het nieuws lezen dat er mensen zijn die schreeuwen: ‘Ik ga geen masker dragen, het is mijn vrijheid, we leven in een vrij land’, dan denken we: ‘Met jouw vrijheid bedreig je de vrijheid van een ander. Door dat soort van individualisme krijg je nooit meer een normaal leven. Is dat wat je wilt?’. Hier in China hechten wij volgens mij groot belang aan het collectief. Een van de verpleegsters werkte acht uur per dag in een noodhospitaal. Ze verzorgde de patiënten, maar gaf hun ook psychologische ondersteuning. Toen alles weer goed kwam en de patiënten beter werden had ze naar huis kunnen gaan. Ze verkoos te blijven, ‘want’, zei ze: ‘er zijn nog altijd patiënten die ernstig ziek zijn. Ik ga op de intensive care werken om ze te helpen.’ Toen echt alles voorbij was onderging ze een medisch onderzoek en er werd kanker bij haar geconstateerd. Ze had zichzelf dus in gevaar gebracht, zich opgeofferd.
In februari leek het een Chinees probleem. Heel wat analisten in het Westen zeiden: ‘wel, dit virus kan wel eens China’s Tsjernobyl worden. De CPC zal nu wel zijn populariteit kwijtraken, zijn legitimiteit verliezen, vanwege deze pandemie’. Is dat wat er gebeurd is?
Misschien zullen veel westerse politici het niet graag horen, maar deze uitbraak zorgde ervoor dat de mensen de regering nog meer gingen vertrouwen en respecteren. Het kan zijn dat het in het begin allemaal wat chaotisch verliep, en dat sommigen de neiging hadden ontevreden geluiden over de overheden te laten horen. Volgens mij was dat echter gauw afgelopen, zodra de mensen doorkregen dat deze longaandoening nieuw en onbekend was, dat zelfs de dokters en verplegers niet wisten hoe ze hiermee om moesten gaan. De vraag was ook: ‘Moet er een lockdown komen? Hoe gaan we dan zorgen dat de mensen al het nodige hebben?’ Maar zodra de overheid begrepen had hoe gevaarlijk het virus was en hoe het van mens op mens werd overgedragen, werd alles erg snel en efficiënt in orde gebracht. De lockdown werd aangekondigd op 23 januari, precies twee dagen voor het Lentefeest. De lockdown kwam net op tijd. Hierna kregen de mensen een groot vertrouwen in de regering en de CPC.
Op Twitter zijn er nog altijd figuren die tweeten: ‘Ach, China liegt alleen maar met zijn statistieken. Eigenlijk hebben ze pandemie helemaal verknald. Ze hebben die getallen gewoon verzonnen’. Hoe reageer je op dat soort ideeën?
Een besmettelijke ziekte kun je niet verbergen. In hun ogen is China gewoon minderwaardig. Ze kunnen het niet hebben dat China het veel beter doet dan de ‘superieure westerse democratie’. Maar als ze de zaak niet vertrouwen, laat ze dan maar eens kijken naar hoe we nu leven. Wat kunnen we allemaal weer doen: feesten, het hele land doorreizen. Onze economie groeit. Wij zijn waarschijnlijk het enige land waar de economie nu weer groeit. Dat is dus de realiteit. En dan de cijfers. Ik weet dat er veel twijfels zijn over de cijfers in Wuhan. Ik was daar en had een interview met een patiënt van wie de ouders in februari overleden, maar niet in de lijst met slachtoffers van COVID opgenomen waren. Hij vertelde mij dat gedurende de twee maanden daarna, nog tijdens de pandemie, hij regelmatig werd gebeld door verschillende departementen, wijkafdelingen en ziekenhuizen van de overheid die informeerden naar zijn ouders en hun overlijden. Toen ik hem vroeg of het niet frustrerend was dat zijn ouders eerst niet waren meegeteld bij de overlijdens, zei hij: ‘Nee, ik heb daar alle begrip voor, omdat het zo chaotisch was. In het begin moesten zorgverleners alles op alles zetten om patiënten te redden die nog een kans hadden om te overleven. De mensen van de gemeente waren ook mensen aan het redden, door voedsel te brengen naar de woningen, want de burgers moesten binnenblijven. Dus het is begrijpelijk dat ze niet de tijd hadden om precies bij te houden wie er aan COVID-19 was overleden.’
Ik hoop dat iedereen begint te beseffen hoe uiterst belangrijk internationale samenwerking is om deze pandemie aan te pakken, ook met het oog op volgende grote crisissen van de volksgezondheid. Op wat voor manier heeft China andere landen geholpen bij het bestrijden van de pandemie? En omgekeerd, hoe hebben andere landen China geholpen tijdens de crisis in Wuhan?
Volgens de officiële cijfers heeft China al 83 landen bijgestaan door maskers te doneren, testkits, beademingsapparatuur enz. Volgens mij was de VS trouwens bij die 83 landen. Er zijn ook dokters naar verschillende landen gestuurd, zorgverleners die hun eerste ervaringen hiermee in Wuhan hadden opgedaan. Tijdens de crisis bij ons waren er zoveel landen die China hebben geholpen, met maskers of voedsel. Uit Japan, weet ik nog, is zeer veel steun gekomen. In die ergste periode is de Japans-Chinese vriendschap er een stuk op vooruitgegaan. Van de mensen die je dan helpen weet je dat het je echte vrienden zijn. En dat zal je nooit meer vergeten.
Nu komen de Chinese vaccins eraan. Ze zullen vooral gaan naar de ontwikkelingslanden. De Chinese vaccins zijn trouwens ook heel wat goedkoper dan de westerse waar zoveel om te doen is. Om die reden hebben de westerse media het plotseling allemaal over ‘vaccindiplomatie’. Heb je daar een mening over?
Het is ook altijd hetzelfde: pandadiplomatie, maskerdiplomatie en nu weer vaccindiplomatie. Wat je ook doet, als je iets goeds doet, word je toch veroordeeld. Ik herinner me nog dat we, toen Wuhan er het ergste aan toe was, de grootste behoefte aan maskers hadden, omdat ze ook voortdurend vervangen moesten worden. We hadden er niet genoeg voor alle burgers. In China zijn we namelijk met veel, 1.4 miljard. Dus China stopte met maskers te exporteren en bepaalde medicijnen te verkopen aan het buitenland. Ik weet nog hoe ons land toen van sommige media hiervoor kritiek kreeg. Uiteindelijk produceerden we wel genoeg maskers en konden we weer andere landen gaan helpen. De overheid besefte dat de zaken in andere landen enorm slecht gingen en dat we moesten en konden bijspringen. We gingen ze helpen en toch veroordeelden ze ons alweer. Maar goed, we geven niet om wat ze allemaal zeggen. Want het hoort gewoon om andere landen en volkeren die het moeilijk hebben bij te springen. We hadden zelf het ergste wat er bestaat meegemaakt, dus we wisten hoe ze zich moesten voelen: alsof dit het einde van de wereld was.
Je volgt de westerse media, dus je zult wel gemerkt hebben dat er veel anti-Chinese gevoelens leven, vooral bij rechtse politici in het Westen. Zij willen China hun eigen falen om het coronavirus te bedwingen in de schoenen schuiven. Weten de mensen in China dat? Praten ze daarover? Wat vinden ze daarvan, heb je daar een idee van?
Ik denk dat de meeste Chinezen dat wel weten en het is heel pijnlijk. We hebben zoveel studenten in het buitenland en veel Chinezen werken ook in andere landen. Zij hebben het moeilijk. Ook mensen van Aziatische afkomst die in de VS of in Groot-Brittannië geboren zijn worden gediscrimineerd. Zo unfair en jammer. Moet je nu echt een heel volk discrimineren vanwege een bepaalde ziekte? De eerste aidspatiënten waren Amerikanen. Heeft iemand alle Amerikanen de schuld gegeven van het ontstaan van aids? Heeft iemand Amerika of Mexico H1N1 kwalijk genomen? Het klopt gewoon niet.
Alles wat goed is of aantrekkelijk aan China wordt gezien als een uitdaging, vooral omdat het een socialistisch land is, geleid door een communistische partij, vooral ook omdat het een niet-blank land is. Het is erg voorspelbaar, bijna onvermijdelijk dat het racisme dan om de hoek komt kijken.
Jij hebt in het Westen gewoond. Heb je adviezen? Wat zouden andere landen, vooral westerse, kunnen leren van hoe China de pandemie heeft aangepakt?
Ik vind niet dat andere landen alles wat China doet exact moeten kopiëren. Elk land heeft duidelijk zijn eigen situatie, een eigen cultuur. Wat nuttig kan zijn is van deur tot deur gaan om te weten hoe het met iedereen is, en vier categorieën te onderscheiden: COVID-patiënten, vermoedelijke COVID-patiënten, nauwe contacten, patiënten met koorts. Zo kun je elke groep een aangepaste behandeling geven. Sommigen stuur je naar het ziekenhuis of de intensive care, die met milde symptomen naar een noodziekenhuis, koortspatiënten en nauwe contacten gaan naar quarantainecentra. Ze krijgen een correcte therapie en het zorgsysteem wordt niet overspoeld. Koortspatiënten en contacten mag je niet thuis laten blijven want dan gaan ze daar misschien weer anderen besmetten. Tijdens de quarantaine vier keer testen: zo breek je de transmissieketen. Dan zijn er nog ervaringen met distributie van voedsel en boodschappen. Ieder land zal wel zijn eigen plan ontwerpen. Je moet wel voedsel, medicijnen en ander zorgen aan huis bieden. Als de mensen dat thuis niet krijgen, overlijden ze toch, maar dan niet aan COVID-19, maar door een andere oorzaak. Het belangrijkste is misschien: eenheid. Als je samenwerkt, kun je alles aan. En upgrades, de dingen bijwerken. De dokters en verplegers in Wuhan hebben hun procedure van diagnose en behandeling zeven keer aangepast. Het stadsbestuur, de autoriteiten, de medische staf: ze hebben de ene update na de andere uitgevoerd, op basis van de informatie die ze ontvingen. Dat heeft hen drie maanden gekost. Andere landen hebben hier nu al een jaar mee te maken. Waarom passen ze hun methodes en oplossingen niet aan?
Ik zie dat duidelijk hier in Groot-Brittannië. Je kan geen test krijgen of je moet er persoonlijk voor betalen, of je moet symptomen hebben. Dan weet ik van mensen die een test willen. Ze kijken op de app om te zien waar ze heen moeten: 100 of 150 km verderop is het dichtstbijzijnde testcentrum.
Gedurende de hele uitbraak in Wuhan hoefde niemand iets te betalen. Ze hoefden niet te betalen voor hun behandeling in het ziekenhuis, wat die ook inhield. Ze vonden vijf besmettingen en testten meer dan een miljoen mensen zonder er geld voor te vragen, want het is nodig. De nauwe contacten en koortspatiënten die in quarantainecentra werden ondergebracht hoefden niet te betalen voor hun accommodatie of hun eten. Volgens mij heeft de overheid alle onkosten voor zijn rekening genomen. De patiënten waren dus gemakkelijk bereid om daar naartoe te gaan. Veel patiënten waren binnenlandse migranten, ook zij hoefden niets te betalen. Toen ze uit het ziekenhuis werden ontslagen, moesten ze huilen en zeiden ze: ‘jullie hebben ons leven gered. Zonder dit ziekenhuis lag ik op straat te sterven, of thuis.’ Voor mij heeft China goed werk geleverd. Vraag maar aan om het even wie.
Li Jingjing, bedankt dat je zoveel tijd voor ons hebt gemaakt, dat je je ervaringen met ons wilde delen. Het was zeer boeiend en ik hoop dat de kijkers er veel aan hebben gehad.
Bedankt. Bedankt dat je me uitgenodigd hebt. Ik zou graag nog meer mensen helpen. Ik heb het ergste meegemaakt in Wuhan. De kennis die we hebben opgedaan is kostbaar en kan nuttig zijn voor andere mensen die nog steeds te lijden hebben van de pandemie. Wij willen de mensen in nood heel graag helpen.
VIDEO Interview with Li Jingjing on China’s handling of the Covid-19 pandemic
Het volledige Engelse tapescript vind je via deze link
