Xi Jinping heeft zich vorige week tot Rusland gericht. Een eerste keer in een telefoontje naar collega Poetin. Twee dagen later in een videotoespraak, zijn bijdrage aan het SPIEF, het economisch forum van St. Petersburg
Vorige week woensdag sprak de Chinese president Xi Jinping met het Russische staatshoofd Vladimir Poetin.
Rusland en China: handel en wereldpolitiek
Het was de tweede keer sinds het begin van de oorlog in Oekraïne dat zij telefonisch contact hadden met elkaar. Xi toonde zich tevreden over de vooruitgang in de betrekkingen op het gebied van economie en handel tussen China en Rusland. Hij gaf als concreet voorbeeld de opening van de grensoverschrijdende snelwegbrug tussen Heihe en Blagovesjtsjensk over de rivier de Amoer (in het Chinees de Heilongjiang, die in 1969 nog het decor was van een zeer riskante grensoorlog tussen de beide staten). ‘Wij van onze kant zijn klaar om met Rusland voor lange tijd gestaag en praktisch samen te werken’, zei Xi. En verder: ‘China en Rusland zullen elkaar ook steunen in de Verenigde Naties, de BRICS-groep en de Shanghai Cooperation Organization, opdat hun respectieve kernbelangen op het gebied van soevereiniteit en veiligheid, worden gerespecteerd’. In zijn antwoord noemde Poetin namen: ‘Rusland kant zich tegen de inmenging in de binnenlandse zaken van China rond onder andere Xinjiang, Hongkong en Taiwan. Rusland steunt ook het Global Security Initiative van China.
En Oekraïne dan?
Over de oorlog in Oekraïne heeft Xi, net zoals tijdens zijn eerste gesprek, vlak na het begin van het conflict, nog eens gezegd: ‘China beoordeelt de situatie onafhankelijk op basis van de historische context en de verschillende aspecten van de kwestie, en wij bevorderen actief de wereldvrede.’ Dit keer voegde Xi hieraan toe dat het ook ‘nodig is te zorgen voor de stabiliteit van de wereldeconomie’. Verder zei Xi: ‘alle partijen moeten aandringen op een goede oplossing van de crisis in Oekraïne op een verantwoorde manier, en China zal voor dit doel zijn rol blijven spelen’. In de Global Times lezen we: volgens vele experts hebben de sancties van de VS en zijn (voornamelijk westerse) bondgenoten Rusland ertoe aangezet om ‘een uitweg te zoeken’, met andere woorden, de economische samenwerking met China op te drijven. Bovendien zijn die sancties ook zeer schadelijk voor de wereldeconomie. Een van die experts is Yang Jin, van de Chinese Academy of Social Sciences (CASS). Yang benadrukt dat de versterkte economische banden tussen China en Rusland in het belang van die twee landen zijn, maar dat ze ook zullen zorgen voor een betere, multilaterale ontwikkeling van de wereldeconomie. Het is, aldus Yang, niet correct, te zeggen dat ‘China in de oorlog in Oekraïne de kant van Rusland kiest’.
Aardgas en voedsel
Chinese en Russische bedrijven hebben in de marge van het 25e Internationaal Economisch Forum van St. Petersburg (SPIEF) contracten gesloten over belangrijke industriesectoren. Volgens de South China Morning Post is de toevoer van Russisch aardgas naar China in het eerste kwartaal van dit jaar met 60% omhoog gegaan. Nu heeft China National Petroleum Corporation met het Russische Gazprom, een technische overeenkomst ondertekend over een gasleveringsproject om de samenwerking op energiegebied nog te versterken. De aardgaspijpleiding ‘Power of Siberia 1’ werd al in december 2019 geopend tussen China en Rusland, met een gastransportcapaciteit opgewaardeerd tot 53 miljard kubieke meter in 2021. Naast de ondertekening van samenwerking op het gebied van energie, ondertekenden Chinese en Russische bedrijven ook een aantal memoranda van samenwerking met betrekking tot de handel in voedsel en andere dagelijkse benodigdheden, aangezien beide partijen alle mogelijkheden uit de grensoverschrijdende toeleveringsketen willen benutten.
Het Davos van Rusland
Afgelopen vrijdag woonde de Chinese president Xi Jinping dan – via video – de voltallige zitting bij van dat 25e Internationaal Economisch Forum van St. Petersburg (SPIEF). Het forum werd van 15 tot 18 juni gehouden. Afgevaardigden van 115 landen waren ingeschreven, onder andere de presidenten van Armenië, Egypte, Kazachstan, de vicepresident van Venezuela en de premiers van de Centraal-Afrikaanse Republiek en van Cuba. Het aantal deelnemers van wat sommigen ‘het Davos van Rusland’ noemen was dit jaar beperkt ten gevolge van de westerse boycot en de COVID-veiligheidsmaatregelen. Bijzonder was overigens ook de deelname van de voorzitter van de Amerikaanse Kamer van Koophandel. Deelnemers die vanwege de westerse boycot anoniem wilden blijven, mochten dat. De Chinese president maakte van deze regeling geen gebruik. Hij hield een video-toespraak waarvan de Chinese officiële media enkele hoogtepunten weergaven en die we hier publiceren met een eigen bindtekst.
Multilateralisme en vertrouwen in China
Zoals te verwachten viel, heeft de Chinese president zich nog eens uitgesproken voor een ‘echt multilateralisme’: ‘Het is nodig de vertegenwoordiging en de stem van opkomende markten en ontwikkelingslanden in het bestuur van de wereldeconomie te vergroten, om de mondiale ontwikkeling evenwichtiger, gecoördineerder en inclusiever te maken’. Xi wilde de vertegenwoordigingen van deelnemende landen geruststellen dat China een rots in de branding blijft. ‘De fundamenten van de Chinese economie – haar grote veerkracht, enorme potentieel en duurzaamheid op lange termijn – blijven ongewijzigd.’ ‘We hebben het volste vertrouwen in de economische ontwikkeling van China. China zal vastberaden verder streven naar de hoogste kwaliteit door ontwikkeling en openstelling en door de samenwerking in het Belt and Road Initiative.’
Bedreigingen afwenden met GDI
De Chinese president haalde uit naar maatregelen en evoluties die hij ziet als een bedreiging voor de wereldeconomie, de globalisering en de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen van de Verenigde Naties. ‘Wij moeten de economische globalisering bevorderen. Daarom is het belangrijk dat we pogingen tot ontkoppeling, verstoring van de goederenvoorziening, unilaterale sancties en maximale druk afwijzen, en dat we handelsbelemmeringen wegnemen.’ De interventie van Xi Jinping was meteen een pleidooi voor het Global Development Initiative (GDI). Dit is het voorstel dat China sinds januari van dit jaar volop in de Verenigde Naties lanceert. De initiatiefnemers noemen het een reeks voorstellen ‘om te bouwen aan een wereld met een gezamenlijke toekomst van vrede en welvaart’. Zij willen dat het een krachtige impuls geeft aan de Agenda 2030 van de VN.
China en het Zuiden
Het persbureau Xinhua geeft het woord aan experts uit Senegal, Kenia, Cambodja, Pakistan, Rusland en Egypte die zich lovend uitlaten over Xi’s toespraak. Zij zien er een bewijs in van de solidariteit van China met het mondiale Zuiden en de aandacht voor de zorgen die in de Derde Wereld, maar natuurlijk ook in andere landen, voortkomen uit de grote wereldcrisissen van dit moment: de pandemie, oorlogen, het klimaat, de armoede en ongelijkheid. Zij voelen zich aangesproken door Xi’s oproepen om samen te werken aan innovatie en het delen van nieuwe technologieën.
Bronnen: CNN, Foreignbrief.com, ForumSPB.com (website SPIEF), Global Times, South China Morning Post, Unric.org (regionale website VN), Wikipedia, Xinhua
