Xi Jinping in de VS

De Chinese president is gisteren namiddag begonnen aan een vierdaags officieel bezoek aan de VS. Het is het eerste sinds hij de hoogste leider van China werd in 2012. Onnodig te zeggen dat van het bezoek veel verwacht wordt.

Xi blijft eerst twee dagen in Seattle, waar de nadruk overduidelijk ligt op samenwerking met Amerikaanse hightechbedrijven en op lokale samenwerking, in het bijzonder met de staat Washington, die sterke economische banden met China heeft.
Dinsdag had al een bijeenkomst plaats tussen zes Chinese gouverneurs en vijf Amerikaanse. Het gaat over samenwerking in het algemeen en schone technologieën in het bijzonder. Xi hield ook de enige politieke toespraak van zijn bezoek. Henri Kissinger was aanwezig.
Woensdag gaat Xi naar een gesprek tussen 15 Chinese en 15 Amerikaanse topondernemers: onderwerpen daar zijn toegang tot de markten en de Chinese hervormingen; het is een initiatief van de vroegere Amerikaanse minister van financiën Paulson. De Amerikaanse lijst van CEO is een staalkaart van de bedrijven die de Chinezen interesseren:  Mary Barra (General Motors), Jeff Bezos (Amazon), Warren Buffett (Berkshire Hathaway), John Chambers (Cisco), Tim Cook (Apple), Dave Cote (Honeywell), Bob Iger (Disney), Ellen Kullman (DuPont), Andrew Liveris (Dow Chemical), Satya Nadella (Microsoft), Indra Nooyi (PepsiCo), Dennis Muilenburg (Boeing), Tom Pritzker (Hyatt), Howard Schultz (Starbucks)
Er staat ook een bezoek aan Boeing op de agenda, met de mogelijkheid dat de firma een assemblage-eenheid in China zou opzetten. Verder gaat Xi nog naar een forum over samenwerking tussen hoogtechnologische internetbedrijven bij Microsoft, dineert hij met Bill Gates en eindigt met een privéontmoeting met de Chinese gemeenschap ter plaatse. Tussendoor bezoekt hij nog een middelbare school.
Donderdag vliegt de president naar de hoofdstad Washington. Daar staat een werkdiner met Obama en Kerry op het programma.
Vrijdag komt dan de ontvangst op het Witte huis met een gezamenlijke persconferentie met Obama, een lunch met Kerry en Biden, een ontmoeting met de fractieleiders in het Congres en een staatsdiner in het Witte Huis.
Zaterdag trekt Xi naar de Verenigde Naties in New-York voor een rondetafelconferentie over Zuid-Zuid samenwerking, zondag is er een bijeenkomst van wereldleiders over gender gelijkheid en vrouwenrechten. Maandag houdt Xi een toespraak ter gelegenheid van de 70^ste verjaardag van de UNO en neemt hij ook nog deel aan een werklunch over klimaatsverandering.

Verwachtingen

Wat zijn de belangrijkste gespreksonderwerpen?
Er zal zeker veel gesproken worden economische samenwerking en over de vooruitzichten van de Chinese economie waarbij de Amerikanen willen uitvissen in hoeverre Xi de zaak onder controle heeft. De bilaterale handel bedraagt 600 miljard dollar per jaar. Amerika zou graag de wisselkoers van de yuan zien stijgen, zodat China minder uitvoert naar de VS. Maar de recente marktgerichte hervormingen  – op vraag van het IMF – hebben de koers juist naar beneden geduwd.

Een belangrijk onderwerp is de voorbereiding van een bilateraal investeringsverdrag. De kaarten zijn van beide zijden op tafel gelegd en het is aan de beide presidenten om enkele moeilijke knopen door te hakken en de zaak die sinds 2008 aansleept, vooruit te duwen. Het grootste probleem zijn nu de lijsten met sectoren waarin de andere partij niet mag investeren. Beide landen vinden de lijst van de andere te lang.

Obama heeft aangekondigd dat hij de Chinezen hard wil aanpakken op cyberspionage. Het hacken van gegevens van het Amerikaanse ministerie van Ambtenarenzaken deze zomer ligt hem erg op de maag. China heeft echter elke betrokkenheid ontkend. Zowel westerse als Chinese bronnen maken melding dat er een akkoord zou komen waarin beide partijen zouden beloven elkaars strategische communicatie in tijden van vrede niet te verstoren.

De Amerikanen blijven China ervan beschuldigen de spanningen op te drijven in de Zuid-Chinese Zee, onder meer door het bouwen van militaire installaties op onbewoonde atols. Waarop China zal antwoorden dat de Zuid-Chinese Zee (what’s in a name!) uiteraard Chinees is en dat de Amerikanen in de regio niets verloren hebben; bovendien bezetten andere betrokken partijen, zoals Vietnam en de Filipijnen,  met de diplomatiek steun van de VS meer  betwiste eilanden dan China.  De Chinezen hebben  problemen met de steun van de VS aan het nieuwe Japanse militarisme. Op deze punten krijgen we allicht een dovemansgesprek.

Obama zal de gebruikelijke bijna rituele klachten over het niet respecteren van de mensenrechten naar voor brengen. Zoals gewoonlijk in het vooruitzicht van belangrijke ontmoetingen hebben drukkingsgroepen zoals de China Human Rights Lawyers Concern Group rapporten gepubliceerd waaruit moet blijken dat de situatie nog maar eens verslechterd is: deze keer gaat het specifiek over Chinese ‘mensenrechtenactivisten’ die door de politie lastig gevallen worden.

Constructiever worden de gesprekken over de klimaatsverandering, in voorbereiding op de Conferentie van Parijs in november. China als grootste en de VS als tweede uitstoter van broeikasgassen spelen daar een hoofdrol en kijken naar elkaar voor hun engagementen. Gezamenlijk onderzoek is een interessante piste.

De geopolitiek komt zeker ook ter sprake. Washington zal opnieuw aandringen bij Beijing om economische drukkingsmiddelen tegen de Noord-Koreaanse kernbewapening in te zetten, en Beijing zal zeker  aandringen dat de Amerikanen met Noord-Korea rond de onderhandelingstafel gaan zitten. Beijing zal allicht aanraden samen te werken met Iran voor de strijd tegen het terrorisme in het Midden-Oosten en in het zoeken naar een oplossing voor Syrië.

Ten slotte zijn er de Chinese pogingen om van corruptie verdachte vluchtelingen door de VS teruggestuurd te krijgen en hun eigendommen te laten aanslaan. Hierover bestaat een informele overeenkomst maar er ligt een delicaat geval op tafel: Ling Wancheng, de broer van de wegens corruptie afgezette topleider Ling Jihua, waarvan vermoed wordt dat hij voor de Amerikanen zeer interessante Chinese staatsgeheimen zou kunnen prijsgeven.

Bronnen: Xinhua, BBC, SCMP,China Daily, People’s Daily, wantchinatimes