Xi Jinping maakt een Afrika-reis. Hij heeft Senegal en Rwanda bezocht. Daarna ging hij naar Zuid-Afrika. Voor de Chinese president naar huis terugkeert doet hij Mauritius aan. In Zuid-Afrika neemt Xi op 26 en 27 juli deel aan de 10e top van BRICS.
Staatshoofden China en Zuid-Afrika en echtgenotes. Foto: Kopano Tlape/GCIS
De Chinese president ontmoet in Johannesburg zijn collega’s staatshoofden van de andere BRICS-landen (Brazilië, Rusland, India en Zuid-Afrika).
BRICS 10
Gesprekken met Temer, Poetin, Modi en Ramaphosa staan dus op de agenda. En mogelijk ook met leiders van andere Afrikaanse en Derdewereldlanden. Die zijn door de organisatie van de top gevraagd in het kader van de BRICS Outreach Africa en Outreach Plus. Op de BRICS-conferentie heeft Xi een lans gebroken voor het Belt & Road Initiative (BRI). Bij het reusachtige project worden ook Afrikaanse landen betrokken. Volgens China kan het BRI een extra stimulans geven aan de Afrikaans-Chinese samenwerking. Senegal, waar de Chinese president zijn tournee begon, was het eerste Afrikaanse land dat het BRI ondersteunde. Het maakt zich op voor deelname aan het connectiviteitsproject.
Waarom juist deze Afrika-reis?
In Rwanda, Senegal en Mauritius zijn er niet zoveel grondstoffen te winnen. Als Xi die landen bezoekt is het vooral omdat China daar een partner wil zijn bij hun industrialisering. Dat is een typisch voorbeeld van de samenwerking tot wederzijds voordeel (de befaamde win win relaties) waarvoor China andere landen warm wil maken. Nu de lonen en productiekosten in China stijgen en de milieuregels veel strenger worden, en China de ladder naar hightech opklimt, verhuizen sommige Chinese fabrieken. In Afrika, met zijn uitdijende bevolking en arbeiders voor wie lage lonen beter zijn dan uitzichtloze werkloosheid, hebben ze die industrie juist nodig.
Voorbeeldfunctie
Fabriek in Ethiopië. Opleiding door Chinese experts. Chinese
Bovendien is industriële ontwikkeling essentieel voor een duurzame take-off van de economieën in Afrika. Senegal en Rwanda hebben de afgelopen dagen tientallen contracten afgesloten met China. Dat zijn onder andere afspraken voor de aanleg van speciale economische zones. Met datzelfde is Mauritius, de laatste halte in Xi’s rondreis, al in 1970 begonnen. Volgens sommige waarnemers heeft het eiland (1,2 miljoen inwoners) met succes het voorbeeld van Aziatische landen gevolgd. Nu beschikt het over een gediversifieerde economie en een goed bedrijfsklimaat. Mauritius blijft een koploper, want in april heeft het als eerste land in Afrika plannen gemaakt voor een vrijhandelszone met China.
Veranderend image
Afrika is een wezenlijk werkterrein van de Chinese buitenlandse politiek. De financiële bijdragen die de Volksrepubliek levert aan de ontwikkeling in een aantal Afrikaanse landen krijgen steeds meer waardering. Er zijn intussen argumenten genoeg om aan te tonen dat het vals is om China ervan te beschuldigen dat het Afrika zou plunderen of opzadelen met een schuldenberg. Met geld, knowhow en arbeidskrachten uit China wordt in Afrika vitale infrastructuur aangelegd: in Kenia de Standard Gauge spoorweg en tussen Ethiopië en de oostkust de Addis–Djibouti spoorweg. Zonder die grootscheepse bouw van infrastructuur waar de Volksrepubliek, zoals bekend, een flinke bijdrage aan levert zou de industrialisering overigens onmogelijk te realiseren zijn.
Meer handel?
Tussen 2000 en 2016 zijn leningen aan regeringen en staatsbedrijven in Afrikaanse landen spectaculair toegenomen. De Chinese directe buitenlandse investeringen in Afrika zijn op weg die van de VS in te halen. Het Chinese handelsvolume heeft daar al een grotere waarde dan het Amerikaanse. Een mogelijk effect van de handelsoorlog die de regering Trump tegen China ontketent is de toename van de handel met Afrika. (Wetenschappelijk betrouwbare cijfers hierover staan in een artikel van Janet Eom, een onderzoeksassistente van China–Africa Research Initiative).
Maakindustrie
Dat maakindustrie een substantieel onderdeel van het pakket is, zowel voor China als voor zijn Afrikaanse partners, wil de bekende prof. Bräutigam (van China in Africa, the real story) meer voor het voetlicht brengen. Zij heeft het over fabrieken in Ethiopië, Nigeria, Tanzania en Kenia. Bräutigam benadrukt al sinds 2016 dat Afrikaanse en Europese firma’s Chinese experts inhuren die hun technologische kennis en vaardigheden doorgeven aan Afrikaanse werknemers. Het China–Africa Research Initiative (CARI) van Bräutigam publiceert binnenkort een rapport daarover. In de Washington Post kondigt zij dat aan en geeft ze een visie op de reis van Xi Jinping deze maand. Zij legt ook uit waarom China zo populair is bij vele ontwikkelingslanden.
Rwandese lof
Huizenbouw om de woningnood in Kigali (Rwanda) op te lossen. Met Chinese hulp.
Van die populariteit getuigen ook uitspraken van de Paul Kagame, de president van Rwanda. Daar werden 15 bilaterale verdragen en contracten afgesloten tijdens de Afrika-reis van Xi Jinping. China en het Afrikaanse land zullen samenwerken op culturele en wetenschappelijke terreinen, en aan het BRI. De uitbreiding van het Masaka ziekenhuis en de aanleg van nieuwe wegen, onder andere naar het Bugesera International Airport staan op hun agenda. China is een van de grootste directe investeerders in Rwanda. Er werken en studeren 1.300 Rwandezen in China. Rwandese experts treden de lovende woorden van de president bij.
‘Revolutionair’
Kagame roemde echter vooral de gedragslijn van Beijing in Afrika. ‘Voor China zijn wij gelijken’, zei hij. De president van Rwanda vindt dat dit in de wereld van de geopolitiek ‘een revolutionaire manier van denken is…meer waard dan geld’. Die manier van denken heeft Xi Jinping geïnspireerd ook om in Johannesburg een toespraak te houden voor win win samenwerking, innovatie, inclusieve ontwikkeling en multilateralisme.
axios.com,Washington Post, Morning Star, newtimes.co.rw (Rwandese krant), Xinhua,
