De (technologische) modernisering van China is in volle gang en stond opnieuw in het middelpunt van de belangstelling tijdens de AV van het Nationaal Volkscongres begin maart.
In een toespraak van een jaar geleden legt Xi Jinping uit waarom en hoe China met zijn modernisering een alternatief biedt voor de westerse moderniteit.
Uit Xi’s woorden blijkt dat China niet moderniseert voor een autoritaire leider of een elite van rijken, niet om machtiger te worden of over de wereld te heersen.
China onder leiding van de CPC houdt de materiële en culturele belangen van de eigen bevolking en die van het mondiale Zuiden voor ogen. Het heeft vrede en duurzame methodes nodig en zet problemen en zwaktes om in motivering en kansen. De toespraak was in de eerste plaats bedoeld voor hoge partijfunctionarissen en niet voor een westers publiek, dat er nu pas kennis van kan nemen.
‘Met de Chinese modernisering zijn we op de juiste weg om ons land groot te maken en de natie te laten opbloeien.’
XI JINPING
De weg naar modernisering die een land kiest, wordt onder meer bepaald door zijn historische tradities, zijn sociale systeem, ontwikkelingsvoorwaarden en externe omgeving. Omdat de omstandigheden van de landen verschillen, kunnen ze uiteenlopende wegen naar modernisering bewandelen. Zoals we hebben gemerkt, moet een land om te moderniseren niet alleen de algemene wetten volgen die voor een dergelijk streven gelden. Belangrijker is nog dat het zijn eigen realiteit en haar typische kenmerken voor ogen houdt. De Chinese modernisering heeft kenmerken die je in de moderniseringsprocessen van alle landen terugvindt, maar heeft ook karakteristieken die uniek zijn voor de Chinese context. In het Rapport voor het 20ste Nationaal Congres van de Communistische Partij van China (CPC) worden de vijf kenmerken onder woorden gebracht die de Chinese modernisering ‘anders’ maken, in een document dat de essentie van het concept goed weergeeft. De tekst is zowel een theoretische samenvatting als een gids voor actie. Hij laat de juiste weg zien om van China een groot, modern socialistisch land te maken en onze natie te laten opbloeien.
De juiste weg betekent niet dat de modernisering probleemloos zal verlopen. Om de volgende vijf typische kenmerken van de Chinese modernisering volledig tot hun recht te laten komen en er unieke sterke punten van te maken, zullen er zware inspanningen nodig zijn.
Ten eerste: de modernisering van een enorme bevolking
Dit is een opvallend kenmerk van de Chinese modernisering. Omdat landen verschillen in bevolkingsgrootte, verschillen ook hun taken, variërend in omvang en complexiteit. Hun ontwikkelingstrajecten en manieren om vooruit te gaan zijn noodzakelijkerwijs van uiteenlopende aard. Vandaag de dag zijn slechts iets meer dan 20 landen in de wereld, met een gecombineerde bevolking van ongeveer een miljard mensen, gemoderniseerd. China werkt aan de modernisering van meer dan 1,4 miljard mensen, meer dan de bevolking van alle ontwikkelde landen samen. Dit zal het landschap van de wereldwijde evolutie naar modernisering ingrijpend veranderen. De Chinese modernisering is ongekend in de geschiedenis van de mensheid, zowel qua omvang als qua moeilijkheidsgraad.
Een enorme bevolking zorgt voor veel menselijke daadkracht en een enorme markt, maar brengt ook veel problemen en uitdagingen met zich mee. Wij moeten ervoor zorgen dat onze meer dan 1,4 miljard mensen te eten hebben, dat is al een hele uitdaging. Er zijn nog andere opgaven, zoals zorgen voor werkgelegenheid, inkomensverdeling, onderwijs, gezondheidszorg, huisvesting, voorzieningen voor bejaarden en kinderopvang. Niets daarvan is eenvoudig. Op elk van die terreinen zijn grote aantallen mensen betrokken. Wanneer we ons verdiepen in problemen, beslissingen nemen en actie ondernemen, moeten we rekening houden met de omvang van onze bevolking en met de verschillen in ontwikkeling tussen stedelijke en plattelandsgebieden en tussen verschillende regio’s. We moeten geen oogverblindende doelen nastreven, maar ook niet vasthouden aan verouderde methodes. We moeten onze koers geduldig bepalen en gestage en geleidelijke stappen zetten om vooruitgang te blijven boeken.
Ten tweede: modernisering voor een gemeenschappelijke welvaart
Dit is een wezenlijk kenmerk van de Chinese modernisering, die haar onderscheidt van de westerse variant. Het meest problematische aan de westerse modernisering is dat ze meer gericht is op kapitaal dan op mensen. Ze stelt de maximalisatie van kapitaalwinst centraal in plaats van de belangenbehartiging van de overgrote meerderheid van de mensen. Dit heeft geleid tot een gapende kloof tussen arm en rijk en tot ernstige polarisatie. Zodra ze op het punt stonden het niveau van een ontwikkeld land te bereiken, zijn sommige ontwikkelingslanden, in hun poging om te moderniseren, in de ‘middeninkomensval’ terechtgekomen, om vast te lopen in een langdurige stagnatie of zelfs een grote achteruitgang te kennen. Een belangrijke oorzaak hiervan is dat deze landen er niet in slaagden de polarisatie tussen bevolkingslagen en de verstarring van het klassensysteem tegen te gaan.
Het doel van de Chinese modernisering is ervoor te zorgen dat er ontwikkeling voor en door het volk is en dat de vruchten ervan de hele bevolking ten goede komen. China heeft grote vooruitgang geboekt bij de bevordering van welvaart voor iedereen. Sinds het 18de Nationaal Congres van de CPC in 2012 hebben we de fundamentele strijd tegen de armoede gewonnen en nog eens bijna 100 miljoen plattelandsbewoners uit de armoede gehaald. We hebben nu een compleet pakket aan richtlijnen, principes, instellingen, beleid en maatregelen ontwikkeld om welvaart voor iedereen te realiseren.
We werken aan een kwaliteitsvolle ontwikkeling en streven ernaar om ‘de taart’ van de economie groter te maken. Maar tegelijk moeten we het beter doen en de taart eerlijker verdelen. Dit wil zeggen: problemen oplossen die het welzijn van mensen beïnvloeden op gebieden als werkgelegenheid, inkomensverdeling, onderwijs, gezondheidszorg, huisvesting, ouderenzorg en kinderopvang. We hebben een compleet systeem nodig van instellingen waarin de primaire, secundaire en tertiaire distributie elkaar aanvullen. We moeten effectievere maatregelen nemen om de inkomensverdeling en vermogensopbouw te reguleren en met wettelijke regelgeving en toezicht een gezonde ontwikkeling van het kapitaal bevorderen. Met deze inspanningen kunnen we de middeninkomensgroep gaandeweg uitbreiden, de inkomensverschillen verkleinen en ervoor zorgen dat de voordelen van de modernisering eerlijk worden verdeeld onder al onze mensen, zodat er geen polarisatie optreedt. Iedereen in de welvaart laten delen is lange-termijnwerk. We moeten ons blijven inspannen om onophoudelijk vooruitgang te boeken. We mogen niet stoppen voordat we ons doel hebben bereikt.
Ten derde: modernisering als combinatie van materiële en cultureel-ethische vooruitgang
Zowel materiële overvloed als cultureel-ethische verrijking zijn voortreffelijke kenmerken van de Chinese modernisering. Materiële armoede is geen socialisme, maar culturele verarming is dat evenmin. De westerse landen waren de eerste die moderniseerden. Maar hun modernisering heeft enkel accumulatie van rijkdom, geloofscrisissen en onverzadigbare materiële verlangens tot stand gebracht. Een belangrijke oorzaak van de huidige hachelijke situatie van de westerse landen is hun onvermogen om de hebzucht, die de aard van het kapitalisme is, in toom te houden en hun diepgewortelde problemen van welig tierend materialisme en geestelijke verarming op te lossen.
De Chinese modernisering creëert niet alleen overvloedige materiële rijkdom, maar streeft ook naar cultureel-ethische verrijking. Die zal het vertrouwen van onze mensen in de Chinese waarden en cultuur vergroten. We moeten evenveel belang hechten aan materiële als aan cultureel-ethische vooruitgang en ervoor zorgen dat de twee elkaar versterken en samen vooruitgaan. Dit zal ons volk de intellectuele basis verlenen om met zijn allen en eendrachtig ambities te koesteren, het initiatief te nemen om nieuwe wegen in te slaan en de waarden te huldigen om een leven te willen dat voldoening schenkt. Als antwoord op de groeiende culturele behoeften van het volk moeten we socialistische waarden ontwikkelen die het volk kunnen verenigen en inspireren. We moeten idealen en overtuigingen laten groeien. Het is nodig het inzicht van de bevolking in de geschiedenis van de Communistische Partij van China, van de Volksrepubliek China, de hervorming en openstelling en de ontwikkeling van het socialisme te vergroten. Laten we de essentiële socialistische beginselen koesteren en bevorderen en een geavanceerde socialistische cultuur ontwikkelen. We moeten de creatie van uitmuntende literaire en artistieke werken aanmoedigen, het culturele leven van de mensen verrijken, de burgerzin vergroten en hun veelzijdige persoonlijke ontwikkeling bevorderen.
Ten vierde: modernisering die mens en natuur in harmonie met elkaar brengt
Het respect voor de ecologie, de aanpassing aan de natuurwetten, de bescherming van het milieu en de bevordering van de harmonie tussen mens en natuur zijn kenmerkend voor de Chinese modernisering. Sinds het begin van de moderne tijd heeft de westerse modernisering duidelijk geleid tot een fase van moedwillige plundering van natuurlijke hulpbronnen en vernietiging van het milieu. Zo creëert ze een enorme materiële rijkdom, maar veroorzaakt ook vaak ernstige problemen. Vanwege zijn grote tekort aan energie en hulpbronnen per hoofd van de bevolking zal China, naarmate zijn ontwikkeling sneller verloopt, te maken krijgen met steeds grotere beperkingen op die gebieden wat het milieu in het algemeen betreft. Dit betekent dat China niet de gebaande paden van de westerse modernisering mag volgen.
Bij het nastreven van modernisering zet China zich in voor een duurzame ontwikkeling. Het beleid om prioriteit te geven aan het behoud van hulpbronnen, aan milieubescherming en om de natuur zichzelf te laten herstellen is ons kompas. China streeft consequent naar een verantwoorde ontwikkeling met verbeterde productie, een hogere levensstandaard en smetteloze ecosystemen, waardoor het weidse uitzicht ontstaat op de duurzame ontwikkeling van de Chinese natie. We moeten het principe omarmen dat helder water en welig begroeide bergen van onschatbare waarde zijn. We dienen naar dat principe te handelen met goed gecoördineerde maatregelen om bergen, wateren, bossen, landbouwgronden, graslanden en woestijnen te behouden en te verbeteren. Daarom moeten we prioriteit geven aan milieubescherming, aan het behoud en het efficiënte gebruik van hulpbronnen door toe te werken naar een groene en koolstofarme ontwikkeling. We moeten de overgang naar een groen ontwikkelingsmodel versnellen, de diversiteit, stabiliteit en duurzaamheid van onze ecosystemen verbeteren en zowel actief als voorzichtig de doelstellingen realiseren om te dalen naar koolstofneutraliteit. Een hoogwaardige ontwikkeling op basis van hoogwaardige ecosystemen moet onze zorg zijn.
Ten vijfde: modernisering dankzij vreedzame ontwikkeling
We blijven op het pad van vreedzame ontwikkeling. We streven onze eigen ontwikkeling na, beschermen intussen vrede en vooruitgang in de rest van de wereld en stellen op die manier onze eigen ontwikkeling veilig. Dit alles, en de bevordering van de opbouw van een wereldgemeenschap met een gedeelde toekomst, zijn belangrijke kenmerken van de Chinese modernisering. De westerse vooruitgang ging gepaard met zware misdaden zoals oorlog, slavenhandel, kolonisatie en plundering, die de ontwikkelingslanden onnoemelijk veel ellende hebben berokkend. Na te hebben geleden onder agressie, pesterijen en vernederingen door de westerse machten, zijn wij Chinezen ons scherp bewust van de waarde van vrede en zullen we nooit het door het Westen gebaande pad volgen.
Bij het bevorderen van de Chinese modernisering moeten we onafhankelijk blijven en vertrouwen op onze eigen inspanningen. We moeten onszelf versterken door hard te werken en de creativiteit van al onze mensen te benutten, door onze interne drijvende krachten te stimuleren en tegelijk vreedzaam gebruik te maken van externe hulpbronnen. We mogen andere naties nooit onderdrukken of de rijkdom en hulpbronnen van andere landen in welke vorm dan ook plunderen. In plaats daarvan moeten we andere ontwikkelingslanden zo goed mogelijk steunen en helpen. We zullen altijd vrede, ontwikkeling, samenwerking en wederzijds voordeel hoog in het vaandel dragen, een wederzijds voordelige strategie van openstelling volgen en nieuwe kansen voor de wereld blijven creëren door de ontwikkeling van China. Het is nodig dat wij actief betrokken raken bij de hervorming en ontwikkeling van het mondiale bestuurssysteem. We moeten echt multilateralisme in praktijk brengen en opkomen voor de gemeenschappelijke waarden van de mensheid. Wij zullen ijveren voor ons mondiale ontwikkelings- en veiligheidsinitiatief en een nog grotere bijdrage leveren aan wereldvrede en ontwikkeling.
Sinds de oprichting van de Volksrepubliek China in 1949, en in het bijzonder sinds de start van de hervorming en openstelling in 1978, hebben we in een paar decennia het industrialisatieproces voltooid waar ontwikkelde westerse landen eeuwen over hebben gedaan. We hebben wonderen verricht: de creatie van een snelle economische groei en een duurzame sociale stabiliteit. Daarmee zijn er mooie vooruitzichten geopend voor de opbloei van de Chinese natie. Dit laat zien dat de Chinese modernisering werkt en dat het de enige juiste weg is om een groot land op te bouwen en de Chinese natie tot bloei te brengen.
Qiushi, het belangrijkste theoretische magazine van de CPC, publiceerde onlangs het bovenstaande deel van de toespraak die Xi Jinping, als leider van de Communistische Partij van China (CPC), hield voor ervaren en nieuw verkozen kaderleden van het hoogste niveau, terugblikkend op het twintigste partijcongres. Het is natuurlijk mogelijk te denken dat Xi en zijn collega’s van het hoogste echelon hier niets van menen en elkaar met toneelstukjes bezighouden. Aan de lezer om te oordelen of dit waarschijnlijk is. De tekst in Engelse vertaling is downloadbaar van de website van Qiushi.
Xi richtte tijdens de zittingen van het Volkscongres en van de Politieke Adviesconferentie een aantal oproepen tot allen, ook tot niet-partijleden, om zich achter de specifieke Chinese modernisering te scharen.
