De Chinese President Xi Jinping benadrukt dat overheid en markt in het huidige Chinese systeem allebei onmisbaar zijn. Ze bijten elkaar niet, maar vullen elkaar juist aan. Ongeveer alle Chinese media geven opvallend veel aandacht aan een uitspraak die Xi hierover een paar dagen geleden heeft gedaan.
De hoofdzaak is volgens Xi dat de hervormers de verhouding en de coördinatie tussen markt en overheid beter regelen. Alleen zo kunnen ze een economische en een sociale ontwikkeling bevorderen die duurzaam is. Afgelopen vrijdag liet Xi nog zien dat hij een grotere marktwerking genegen is door een verrassingsbezoek te brengen aan de Shanghai Free Trade Zone, een onmiskenbare steunbetuiging aan het programma om vrijhandelszones op te zetten (zie foto).
De accenten van Xi
Tijdens de reguliere studievergadering van het politiek bureau op maandag heeft Xi echter dit gezegd: “China zal goed gebruik maken van een ‘zichtbare’ en van een ‘onzichtbare’ hand”. Volgens hem moet de markt inderdaad een beslissende rol kunnen spelen bij de toewijzing van de middelen en moeten daarvoor institutionele belemmeringen worden weggewerkt. Zo zal het ambtenarenapparaat ook beter functioneren. De beslissende rol van de markt kan de rol van de overheid niet vervangen of ontkrachten en omgekeerd moet de overheid ook niet in de plaats treden van de markt op micro-economisch gebied. Er komt een verenigde en open markt, met economische entiteiten die eerlijk en volgens heldere regels met elkaar zullen concurreren. De regering moet met gebruik van wetenschappelijke methoden de macro-economische controle op zich nemen en een doeltreffend bestuur uitoefenen. Met een dergelijk beleid zal de regering volgens Xi de openbare diensten optimaliseren en meer sociale rechtvaardigheid creëren. De Chinese media brengen het als belangrijk nieuws. Buitenlandse media, behalve enkele websites voor zakenmensen, negeren het.
De accenten van Li
Begin maart, na de jaarlijkse algemene vergadering van het nationale Volkscongres had ook premier Li Keqiang gesproken over een correctere, maar reële verhouding tussen markt en staat. Li legde toen echter meer de nadruk op de stappen die lokale besturen al hadden gezet om bevoegdheden af te stoten en de aarzelingen die dat proces wat vertraagden, maar het niet meer zouden kunnen terugdraaien (‘een afgeschoten pijl kun je niet terugsturen’). Li had het verder vooral over de stimulerende rol die de markt speelt, waardoor het aantal particuliere bedrijven en de ‘maatschappelijke creativiteit’ spectaculair waren toegenomen. Hij beklemtoonde ook dat ‘de markt alles mag doen wat de wet niet verboden heeft en dat de overheid alleen activiteiten mag ontwikkelen die wettelijk zijn toegestaan’.
De lijn van de partij
Tijdens het derde plenum van haar centraal comité in november 2013 heeft de Communistische Partij van China (CPC) een knoop doorgehakt om de problemen bij de noodzakelijke hervorming van de socialistische markteconomie op te lossen heeft de partij ervoor gekozen om de markt een beslissende rol te geven, want: ‘de markt heeft bewezen dat hij het beste functioneert’. Met dit inzicht voor ogen wil de partij producten en diensten van ondermaatse kwaliteit elimineren en belangrijke factoren bij de productie stimuleren: arbeid, kapitaal en grond. Ook een doeltreffend bestuur en de strijd tegen corruptie zijn volgens de CPC gebaat bij een meer ingrijpende en vrije marktwerking. Xi merkte in november echter ook al op dat ‘de beslissende rol van de markt’ niet hetzelfde is als ‘ de markt beslist over alles’. ‘In de socialistische markteconomie hebben de beide elementen een andere functie’, aldus de Chinese president. ‘De regering onderhoudt een soliede en duurzame macro-economie, zorgt voor openbare diensten, waarborgt een eerlijke concurrentie en controleert de markt. Ze komt tussenbeide als de markt tekortschiet’.
Xinhua, http://forums.e-democracy.org, http://www.einnews.com
Zie ook recente opiniestukken op ChinaSquare over dit onderwerp en het debat dat eruit voortvloeide
http://www.chinasquare.be/achtergrond/china-waarheen/
http://www.chinasquare.be/achtergrond/china-staat-voor-belangrijke-economische-hervormingen/
