De No Cold War campagne organiseert een dialoog over de betrekkingen tussen China en de VS tussen de professoren Jeffrey Sachs en Zhang Weiwei.
Deze laatste is hoogleraar internationale betrekkingen aan de Fudan-Universiteit in Shanghai en auteur van de bestseller The China Wave: Rise of a Civilisational State.
Een kijk op Zhang Weiwei
Zhang Weiwei, niet te verwarren met de kunstenaar Ai Weiwei, is bij het westerse publiek ten onrechte minder bekend dan zijn gesprekspartner. Daarom: een inhaalbeweging via een samenvatting van een video over de Chinese professor en een selectie van passages uit onze recensie van The China Wave.
Video: democratie en mensenrechten in China
Carlos Martinez bespreekt in een video Zhang Weiwei, zijn visie en zijn boek The China Wave: Rise of a Civilisational State. Volgens Martinez zijn Zhangs belangrijke thema’s: de democratie, de mensenrechten en de verschillende manieren waarop het Westen en China daar tegenaan kijken. De democratie is een universele waarde, maar die universele geldigheid gaat niet op voor de westerse definitie van democratie. Voor het Westen is democratie een parlementair model met verkiezingen en een meerpartijenstelsel. Zolang China dat niet heeft zou het gewoon niet democratisch zijn. Voor China is democratie echter een systeem dat legitiem is doordat het de belangen van de meerderheid van de bevolking dient.
Waarom stabiliteit?
Nog een waarde die voor de Chinezen centraal staat is stabiliteit. Na 100 jaar vernedering, oorlog en bezetting heeft de stabiliteit gezorgd voor een stevige basis waarop de verbetering van het dagelijkse leven kan rusten. Die bestendigheid van de politiek is niet per se ondemocratisch zoals de mensen in het Westen denken. En omgekeerd: de regelmatige keuze tussen verschillende partijen zorgt niet noodzakelijk voor verbeteringen. Vaak is de keuze er een tussen partijen die geen van allen de belangen van het volk voor ogen hebben. De vergelijking tussen India en China laat een groot verschil in prestaties voor de bevolking zien en valt op dat terrein in het voordeel van China uit. De Chinezen hebben meer democratische rechten dan ooit tevoren in hun geschiedenis, maar ze verlangen inderdaad naar meer inspraak. Dit kan echter alleen hand in hand gaan met de toename van de welvaart en de garantie op basisrechten zoals eten, huisvesting, gezondheidszorg, onderwijs.
Meritocratie
De leiders in China worden benoemd via een mix van verkiezingen en uitverkiezing. China is niet, zoals wordt beweerd, een autocratie. Het is een meritocratie, waarbij je praktische verdiensten het meeste tellen. Op een manier is dat democratischer dan een plutocratie (zie de VS), waarbij je rijkdom de doorslag geeft. Wie naar de politieke top wil moet indrukwekkende prestaties laten zien als minister of gouverneur van een provincie (vaak met een bevolking even groot als die van een Europees land). Democratische procedures worden uitgeprobeerd en uitgebreid door verkiezingen op verschillende echelons en raadplegingen van de bevolking. De fameuze vijfjarenplannen zijn het resultaat van duizenden consultatie- en discussierondes in het hele land en op alle niveaus.
Uitroeiing armoede is een mensenrecht
Waarom zijn de Chinese overheid en de partij in China zelf zo populair (volgens een studie van Harvard was in 2016 tot 93% van de bevolking in China tevreden over de regering)? Zhang Weiwei vindt dat de Chinese ervaring het volgende leert: voor een ontwikkelingsland moet het leidende principe van de politiek de verbetering van de levensstandaard zijn. Uitroeiing van de armoede, dat is een essentieel mensenrecht, want armoede ondermijnt de elementaire menselijke waardigheid en de andere rechten. Om die reden is China, hoewel nog steeds een land in ontwikkeling met een bnp per hoofd dat niet groter is dan dat van Albanië, een land waar je geen krotten, hongerende mensen of daklozen ziet in tegenstelling tot datzelfde Albanië of tot Brazilië, Pakistan, India of Egypte. Armen zijn er, maar ze hebben wat grond, een huis, schoon water, gratis onderwijs, er is gezondheidszorg en werk. Dat is de solide basis voor de nieuwe types van democratie waar ze in China aan sleutelen.
De video is te zien via https://www.invent-the-future.org/2020/10/video-book-review-zhang-weiwei-the-china-wave-rise-of-a-civilizational-state/
Selectie uit recensie
The China Wave, Rise of a Civilizational State was oorspronkelijk bestemd voor een Chinees publiek. Het kwam in 2011 uit in het Chinees en werd een bestseller met 1 miljoen exemplaren (piratenedities meegerekend). Volgens Zhang Weiwei is de verklaring voor zijn succes dat hij stelling neemt in een maatschappelijke discussie die veel Chinezen bezighoudt: ‘problemen oplossen door het westerse model te volgen’ of ‘de huidige –overwegend gunstige – situatie bestendigen door het eigen model verder te ontwikkelen en daarbij overnemen wat goed is in de buitenwereld.’ Dat laatste heeft de uitgesproken voorkeur van de auteur. Zhang heeft in de eerste plaats zijn landgenoten willen overtuigen, maar bedacht later dat de rest van de wereld profijt kan trekken van de Chinese vooruitgang en ideeën. In 2014 bespraken we het boek op ChinaSquare. Hier een paar passages die nog steeds actueel zijn:
Het parcours
Met aansprekende vergelijkingen en feiten geeft de auteur aan hoe het huidige ontwikkelingsmodel van China is gegroeid, welke eigenschappen het heeft en dat het zijn superioriteit heeft bewezen, tijdens de crisissen van 1989 (val van de muur), 1997 (Azië) en 2008 (de bankencrisis). De praktische zin en het realisme plus de kracht van een gemengde economie die de belangen van de bevolking behartigt en beschikt over een sterke partij en overheid, het zijn de geheimen van een succes dat zo groot is dat het model op sommige vlakken (bijvoorbeeld de hogesnelheidstreinen) nu al de normen voor technologie, productie, comfort en snelheid bepaalt.
Vergis je niet in de politiek
‘Vergis je niet’, zegt Zhang dan, ‘politiek is altijd van primordiaal belang geweest in China’. Het is een humanistische politiek: China heeft geen godsdienstoorlogen gekend en de overheid is verplicht de harten en geesten te winnen. Sinds mensenheugenis hebben de machthebbers methoden kunnen toepassen en verfijnen, zoals legitimatie door het volk, meritocratie, goed bestuur en strenge selectieprocedures voor ambtenaren. De overheid is altijd beschouwd als een ‘noodzakelijke deugd’ in plaats van als een noodzakelijk kwaad (zoals in andere delen van de wereld). Zhang somt de politieke ingrepen op sinds 1978. Ze lijken inderdaad minder opvallend en drastisch dan de economische hervormingen die overduidelijk op de eerste plaats komen (een terechte keuze van de Chinese leiders), maar hebben een diepgaande en brede, niet te onderschatten invloed.
Een meer ontspannen maatschappij
De auteur bespreekt hoe het vroegere systeem met zijn massacampagnes, vervolging, overdreven collectivisering en staatscontrole is losgelaten en de de-ideologisering van de maatschappij, het feit dat mensen vrijer, losser zijn en meer keuzemogelijkheden hebben, bijvoorbeeld om materiële welvaart na te streven. Er zijn regels ingesteld voor de aflossing aan de top en voor een collectief leiderschap. Experts en de bevolking in brede zin worden door partij en staat meer en meer geconsulteerd en vinden ook gehoor.
De lange adem van de beschaving en de tevredenheid over het eigen model
Ten slotte: een grote kwaliteit van het boek is dat het de lezer met de neus op twee feiten drukt. Eén: het is lichtzinnig de overweldigende invloed te onderschatten van de Chinese beschaving die zich vele eeuwen lang ononderbroken in een grotendeels verenigd, uitgestrekt rijk heeft ontwikkeld. Twee: de Chinezen hebben enkele goede redenen om een positief oordeel te vellen over hun model en de toekomst met enig vertrouwen tegemoet te snellen.
Jeffrey Sachs en Zhang Weiwei
De dialoog tussen Jeffrey Sachs en Zhang Weiwei is bestemd voor een mondiaal publiek en vindt online plaats op zaterdag 24 oktober 2020. (upd) Moderator is Jenny Clegg, auteur van China’s Global Strategy. Voor wie op het Europese vasteland woont begint het evenement om 15u en duurt het tot 17u. (CEST, Central European Summer Time). Registratie via Eventbrite hier.
Zhang Weiwei is hoogleraar internationale betrekkingen aan de Fudan University, voormalig tolk van Deng Xiaoping en auteur van verschillende boeken, waaronder de bestseller The China Wave: Rise of a Civilisational State. Jeffrey Sachs is een econoom, academicus, expert in duurzame ontwikkeling en voormalig directeur van The Earth Institute aan de Columbia University. Hij heeft talloze boeken geschreven, waaronder het invloedrijke The End of Poverty. Over Sachs schreven we op 13 augustus in ChinaSquare het artikel Jeffrey Sachs: ‘Geopolitieke koude oorlog met China is een gevaarlijke vergissing’ over zijn spraakmakende interview met CNBC
