Zullen de Taiwanese kiezers opteren voor een verdere confrontatie met China?

Op 13 januari gaan de inwoners van Taiwan naar de stembus om een nieuwe president en parlement te kiezen. Twee weken vóór de verkiezingen sprak een correspondent van Globetrotter met Wu Rong-yuan, voorzitter van de Labour Party van Taiwan, in de hoofdstad Taipei.

De Labour Party strijdt om zetels in drie districten. Vanwege het meerderheidssysteem (in tegenstelling tot het Belgisch systeem van evenredige vertegenwoordiging, noot van de vertaler) is dit een zware strijd. Bovendien wordt de Labour Party gemarginaliseerd vanwege haar tandpunt voor hereniging met het vasteland van China. Om dit beter te begrijpen lieten we deze veteraan van de arbeidersstrijd de geschiedenis nog eens uitleggen.

Taiwanese identiteit uit het niets gecreëerd

Taiwan leefde tot 1987 onder de dictatuur van de Kwomintang, de partij van Chiang Kai-shek. De wortels van de KMT liggen op het vasteland van China, waar ze aan de macht waren tot de overwinning van de communistische revolutie in 1949.

Zelfs na het einde van de dictatuur bleef de KMT regeren in Taiwan, dat officieel nog steeds de Republiek China heet, en bracht een proces van democratisering op gang. Ondertussen verenigde de belangrijkste oppositie zich rond de Democratische Progressieve Partij (DPP).

Lange tijd was de politiek van het eiland een tweekampenstrijd tussen de KMT en de DPP. Bijna alle andere, veel kleinere, politieke krachten kozen de kant van de blauwe of de groene coalitie, wat overeenkomt met de respectieve kleuren van de twee partijen. Terwijl de KMT het eiland als onderdeel van China ziet, is de DPP ondubbelzinnig voorstander van een onafhankelijk Taiwan.

In 2000 kwam de DPP voor het eerst aan de macht. Na een onderbreking van acht jaar gebeurde dat in 2016 opnieuw. Het leverde niet alleen de president, Tsai Ing-wen, maar regeerde ook met een meerderheid in het parlement. Het is onder Tsai dat de spanningen met China, aangewakkerd door de Verenigde Staten verder zijn toegenomen.

Wu legde uit dat de economische posities van de twee partijen niet significant verschillen. Beiden sluiten zich aan bij de VS.
“Bovendien vinden ze ook een gemeenschappelijke basis in het anticommunisme tegen de leiders in Peking,” zei Wu, “maar terwijl de Kwomintang stelt dat de inwoners van Taiwan en het vasteland van China één Chinese natie vormen, gescheiden door de zee en verschillende ideologieën, heeft de DPP het Taiwanese nationalisme uitgevonden: sinds ze 23 jaar geleden aan de macht kwamen, zijn ze erin geslaagd om uit het niets een aparte Taiwanese identiteit te creëren.”

De populariteit van de DPP daalt

De verlenging van de militaire dienstplicht van vier naar twaalf maanden maakt de dreigende militaire escalatie ineens heel concreet. De energiecrisis symboliseert daarentegen de slechte economische prestaties van het land. De bevolking is verre van tevreden met het regeringsbeleid.

Een zekere overwinning voor de KMT dan? Niet helemaal, want dit keer is er een derde partij die een aanzienlijk deel van de kiezers zou kunnen overtuigen.

De onlangs opgerichte Taiwanese Volkspartij presenteert zichzelf als alternatief voor de blauwe en groene allianties en stelt een geloofwaardige kandidaat voor het presidentschap voor, de voormalige burgemeester van Taipei. Even leek het erop dat deze partij een gezamenlijk presidentieel team zou voorstellen met de KMT, maar in november koos ze er uiteindelijk voor om afzonderlijk op te komen.

Met een verdeelde oppositie zou de DPP nog steeds de verkiezingen kunnen winnen. De presidentskandidaten van de DPP en de KMT staan nek aan nek in de peilingen. Niemand kan voorspellen wie er zal winnen. De opkomst van een derde partij heeft echter een belangrijk gevolg: ongeacht welke partij de presidentsverkiezingen wint, zal deze waarschijnlijk geen meerderheid in het parlement hebben. Dit betekent dat er compromissen zullen moeten worden gesloten.

Eén land, twee systemen’ is een realistische formule

Volgens Wu Rong-yuan zijn dit cruciale verkiezingen voor de betrekkingen tussen Taiwan en het vasteland van China. De KMT pleit voor de status quo, wat betekent dat beiden erkennen dat er één China is, maar verschillende interpretaties hebben over wat dit betekent. De DPP wil de status van Taiwan als onafhankelijk land laten gelden en kan daarvoor rekenen op Amerikaanse steun.

“Het confrontatiebeleid van de VS maakt de status quo onmogelijk”, zegt Wu, “terwijl de onafhankelijkheid die de DPP nastreeft ons isoleert van het vasteland en indruist tegen de belangen van de arbeiders.”

Wu legt de visie van de Labour Party uit: “Hereniging tussen Taiwan en China is de enige weg naar vrede en welvaart: ‘Eén land, twee systemen’ is een realistische formule.”

Op de vraag of deze gebaseerd zou zijn op de formule van Hong Kong luidt het antwoord ontkennend: “China heeft duidelijk verklaard dat Taiwan meer autonomie zou krijgen, en daar zijn goede redenen voor: Hong Kong was een kolonie van Groot-Brittannië toen het werd overgedragen aan China, terwijl Taiwan al tientallen jaren bestaat als een autonome economische en politieke entiteit.”

Hoewel er voorlopig weinig openheid lijkt te zijn bij de twee traditionele partijen, hoopt de Labour Party dat er na de verkiezingen ruimte zal zijn voor een dialoog tussen Taipei en Peking: “Er bestaat geen model voor hereniging, en alleen via dialoog en uitwisseling kunnen we oplossingen vinden.”

Bron: Globetrotter