De VS plaatsen een aantal beloftevolle Chinese firma’s voor artificiële intelligentie (AI) op de zwarte lijst. Alhoewel het officieel om een straf gaat voor vermeende deelname aan repressie van de Oeigoeren in Xinjiang, twijfelen weinig experts eraan dat het echte doel het afremmen van de Chinese vooruitgang in AI is. Een technologische ontkoppeling van de VS en China, met alle gevolgen voor producenten en consumenten in heel de wereld, komt daardoor weer wat dichterbij.
Het Amerikaanse ministerie van handel heeft nog eens acht Chinese bedrijven, waaronder vier beloftevolle AI-bedrijven op de zwarte lijst geplaatst. Dat betekent onder meer dat deze bedrijven geen Amerikaanse onderdelen meer kunnen kopen. Ze zouden met hun producten meehelpen aan ‘repressie, arbitraire opsluiting op grote schaal en hoogtechnologische bewaking’ in Xinjiang.
Bij de AI-bedrijven gaat het om SenseTime, Megvii, Yitu en iFlytek.
De maatregel komt er nadat de VS-regering in augustus aan alle nationale overheidsdiensten verbod had opgelegd nog materiaal te kopen van Huawei of van camerabedrijf Hikvision.
SenseTime, een producent van een herkenningssysteem voor voertuigen en personen had twee weken geleden nog een positief gesprek met twee Amerikaanse senatoren en is verrast door de maatregel. Megvii en Yitu werken op gezichtsherkenning terwijl iFlytek aan stemherkenning doet.
Bedrijven met grote toekomstmogelijkheden
Megvii zegt de Amerikaanse beschuldigingen op niets gebaseerd zijn. In 2018 haalde het slechts 1% van zijn omzet uit Xinjiang, in de eerste helft van 2019 helemaal niets. In juni trok Human Rights Watch de beschuldiging terug dat Megvii technologie leverde voor een app die Oeigoeren in Xinjiang kan traceren. Het bedrijf ‘werkt actief aan een ethische code voor AI’ en verkocht onlangs na internationale kritiek zijn meerderheidsaandeel in een bewakingsfirma in Xinjiang. Het heeft ook twee buitenlandse aandeelhouders, Macquarie en de Abu Dhabi Investment Authority.
Ook SenseTime heeft buitenlands kapitaal van SoftBank, Fidelity, Qualcommm, Silver Lake en Temasek.
Een kaderlid van Iflytek zegt dat ze de bui hadden zien hangen en voorbereid zijn. Toen ze eerder dit jaar 300 miljoen dollar vers kapitaal zochten, ondervonden ze al dat de VS ‘een ijzeren gordijn bouwde rond Chinese technologie’. Het bedrijf won in 2016 een aanbesteding voor 25 toestellen voor het opnemen van stempatronen voor de politie van Kashgar. Dat paste in een programma voor het verzamelen van biometrische data.
Yitu gaf nog geen commentaar.
De vier getroffen bedrijven worden als de meest beloftevolle in de boomende Chinese AI-sector beschouwd. Megvii en SenseTime zijn uitzonderlijk omdat ze het volledige pakket AI-software zelf ontwikkeld hebben, tot en met de algoritmen voor ‘deep learning’ die aan de basis van hun toepassingen liggen. Daardoor zijn ze niet afhankelijk van programma’s zoals Google’s Tensorflow of Facebook’s PyTorch.
Behalve de AI-bedrijven werden ook de cameraproducent Hikvision, fabrikant van bewakingsapparatuur Zhejiang Dahua Technology, een firma voor dataherstel Xiamen Meiya Pico Information Co, en Yixin Science and Technology Co. op de lijst geplaatst.
De handel in aandelen van Hikvision en Dahua op de beurs van Shenzhen werd geschorst tot donderdag. Het aandeel Iflytek verloor 2,67 percent. Megvii had een aanvraag ingediend voor notering op de beurs van Hongkong. Het is twijfelachtig of dat nog doorgaat. Ook SenseTime overwoog een beursgang in Hongkong.
De vier AI-bedrijven laten hun algoritmen trainen op computers met chips van Intel en grafische chips van Nvidia. Zonder toegang tot deze Amerikaanse leveranciers kunnen ze nog een tijdje verder werken op hun huidige computers, en ondertussen zoeken naar alternatieve leveranciers.
De aandelenkoers van Intel en Nvidia reageerden nauwelijks op de aankondiging, wat wijst op een geringe impact van de maatregel op hun omzet.
Hoe kwetsbaar zijn ze?
Het best gewapend tegen de zwarte lijst zou volgens waarnemers Hikvision zijn. Zelfs nadat hun huidige voorraad Amerikaanse onderdelen op is, zou dat slechts 10% van hun omzet treffen en nauwelijks hun winstverwachtingen. Hikvision kan rekenen op partners als Lenovo en andere Chinese fabrikanten van servers. Een Amerikaans expert oordeelt echter dat zowel Hikvision als Dahua toch zwaar getroffen worden door het wegvallen van hun leveranciers. 30% van de 7 miljard dollar omzet van Hikvision wordt in het buitenland gemaakt. Hikvision heeft een beurswaarde van 42 miljard dollar en is de grootste leverancier van bewakingscamera’s ter wereld. Het aandeel van een belangrijk leverancier van onderdelen aan Hikvision, de Amerikaanse chipproducent Ambarella verloor 12%. Een Amerikaans woordvoerder van Hikvision ontkent alle beschuldigingen. In januari huurde het bedrijf nog een Amerikaans expert in mensenrechten in om het bedrijf op het gebied van mensenrechten te adviseren.
Ook Dahua stelt dat de beschuldiging ongegrond is
Xiamen Meiya maakt slechts 1 % van zijn omzet in het buitenland en gebruikt hoofdzakelijk binnenlandse leveranciers.
Technologie-oorlog
Het is voor iedereen duidelijk dat de Oeigoerse kwestie voor de VS-regering hier slechts als aanleiding dient. De echte inzet is China beletten de VS bij te benen en voorbij te streven op cruciale gebieden zoals AI. Op korte termijn kan de VS misschien de opgang van een aantal Chinese bedrijven afremmen of zelfs breken. Maar voor China wordt het elke dag duidelijker dat het zo snel mogelijk een onafhankelijke eigen technologie op alle sleutelgebieden moet ontwikkelen. De Chinese regering zal daar nog meer middelen en mensen voor inzetten dan voordien. Ze zullen vroeg of laat slagen in hun opzet. Indien de VS-regering haar politiek van technologisch isoleren van China na telecommunicatie nu ook met AI wil doorzetten, dan lopen producenten en consumenten wereldwijd op termijn het risico te moeten kiezen tussen twee incompatibele digitale technologieën.
Met de actie nu drijft de VS-regering de spanning met China nogmaals op en dat juist op het ogenblik dat Chinese onderhandelaars afreizen naar Washington voor handelsbesprekingen. Washington heeft ontkend dat er een verband is. Het ministerie van buitenlandse zaken in Beijing heeft de inmenging van de VS in zijn binnenlandse zaken al streng veroordeeld. De huidige actie wijst er volgens waarnemers op dat president Trump wel verzwakt is en gesprekken wil, maar nog niet bereid is tot echte toegevingen om een handelsakkoord mogelijk te maken. Ze wijst er ook dat dat zelfs een eventueel handelsakkoord geen einde zal maken aan de meer fundamentele technologieoorlog.
Bronnen: Bloomberg , Financial Times, Reuters
