Na de in werking stelling van een olie- en een gaspijpleiding van de Myanmar kust naar Kunming denkt China al aan nieuwe Belt &Road (B&R) projecten in het land. CITIC wil van Kyaukpyu een florissante diepzeehaven maken naast een nieuw uit te bouwen speciale zone. Een lokaal waakzaamheidscomité kijkt al kritisch toe. Ook Chinese projecten voor waterkrachtcentrales wachten op een beslissing.
Zicht op Kyaukpyu
De kustplaats Kyaukpyu is al de site van waaruit 2 parallelle pijplijnen vertrekken richting Kunming (China). Op 3 mei, een decennium na het eerste voorstel, vloeide de eerste aardolie door de 770 km lange pijplijn die uitmondt in een raffinaderij van de China National Petroleum Corporation in China. De pijplijn die 1,5 miljard dollar heeft gekost, kan op volle capaciteit 6% van de totale Chinese invoer aan olie toeleveren. Parallel loopt een 2500 km lange aardgaspijplijn die 2 miljard dollar kost en verder tot in de Chinese binnen provincies Guizhou en Guangxi reikt. De oliepijplijn betekent een jaarinkomen van 13,8 miljoen dollar voor Myanmar en per ton doorgestuurde olie een dollar. Myanmar verdient over 30 jaar gespreid aan de gaspijplijn 30 miljard dollar.
Zoals we eerder berichtten, heeft Myanmar de bouw stopgezet van de door China te bouwen Myitsonedam die 3,6 miljard dollar zou kosten. Er rees lokaal protest tegen het feit dat naar verluidt 90% van de opgewekte elektriciteit naar China zou gaan. 70% van de bevolking in Myanmar heeft geen toegang tot elektriciteit en zelfs in de grote steden als Yangon (Rangoon) valt de elektriciteit meerdere malen per dag uit. China heeft al 1,2 miljard dollar in de dam geïnvesteerd en de nalatigheidsinteresten lopen al op tot 800 miljoen dollar. Vorige maand liet Beijing voor het eerst verstaan dat het zich uit de dam zou kunnen terugtrekken.
Haven met zone
Het is een open geheim dat China denkt aan alternatieve projecten
Olietankers voor eiland rechtover Kyaukpyu
voor de opgeschorte dam. Hier komen de plannen van CITIC ten tonele die van Kyaukpyu een diepzeehaven met speciale economische zone wil maken zoals China ook in Gwadar (Pakistan) doet. Een consortium geleid door CITIC kreeg eind 2015 de rechten om in Kyaukpyu een dubbele diepzeehaven uit te bouwen. Naar verluidt zou Myanmar eind 2016 voorgesteld hebben dat het havenbeheer op een 50/50 eigenaars basis zou gebeuren, maar CITIC wenst 85% in het megaproject. Hoewel dit project een commercieel doel heeft, vreest buur India dat China de havens van Gwadar en Kyaukpyu eveneens zou kunnen gebruiken voor militaire doeleinden. De lokale bewoners hebben een Myanmar-China Pipeline Watch Committee gevormd dat vanuit ervaringen met de pijplijn het ergste vreest. Het comité spreekt over het niet respecteren van de bewoners en van het milieu. Volgens een rapport uit februari 2017 door International Commission of Jurists werden vissers en boeren onder druk gezet een schadeloosstelling te aanvaarden die niet voldoet aan het duurzaam kunnen voortzetten van hun levensstijl. In december verkreeg het CITIC consortium immers ook een concessie om in Kyaukpyu een speciale economische zone uit de grond te stampen. 75 gezinnen moeten verhuizen voor de eerste fase van de speciale economische zone, maar voor het totale project zouden 20.000 bewoners in hun woonsituatie bedreigd worden.
Vorig jaar heeft de facto leidster Aung San Suu Kyi publiek haar steun bevestigd voor de speciale zone. Met een dergelijk grote behoefte aan infrastructuur is de nood aan ontwikkeling hoog. Bovendien is de regio Rakhine een van de armste en minst ontwikkelde in Myanmar. Een door Beijing gesteunde economische zone zou duizenden banen voor laag geschoolden kunnen brengen, voornamelijk in kleding maar ook in het verwerken van voedsel, petrochemie en machine assemblage. Tenslotte als de regering Myitsonedam definitief afvoert, moet het China iets anders teruggeven.
Beslissen
Aung San Suu Kyi (L) met Xi Jinping (R)
Een eerste mogelijkheid is de beslissing over het eigenaarschap van de diepzeehaven te Kyaukphyu. Een andere beslissing waar het regime de knoop in door moet hakken is wat te doen met de Chinese projecten voor waterkrachtprojecten in het land. De grootste van deze is de Mong Ton dam op de Salween rivier waar Three Gorges en Sinohydro (met Egat International Thailand) de voornaamste investeerders zijn. Zowel Sinohydro en Egat zijn ook betrokken in de kleinere Hatgyi dam. Het was State Power Investment Corporation die de investeerder was in de sinds 2011 opgeschorte Myitsone dam in het noorden van het land. Myanmar beschikt over een onbegrensd potentieel aan waterkracht. Het gebruikt immers maar 3% van de mogelijkheden daartoe.
Het idee rijpt dat China tegemoet zou kunnen komen aan wat de eigendomsverhoudingen in de haven van Kyaukphyu betreft, als China respecteert dat de hydrodammen eerst elektriciteit zouden moeten verschaffen aan de eigen bevolking die nog zonder stroom zit. De elektrificatie van het land past in de Chinese strategie van ‘One Belt, One Road”, zo argumenteert Myanmar.
Bronnen: FT, Asia Times
Lees ook deel 2 van de Nieuwe zijderoutes
